Regulacja językowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
drobne redakcyjne
Linia 2:
'''Regulacja językowa''' – działalność mająca na celu sprawowanie pieczy nad językiem, prowadzona przez autorytatywne gremium{{odn|Nebeská|2017}}. Praktycznym wyrazem instytucjonalnej regulacji języka jest przede wszystkim [[kodyfikacja (językoznawstwo)|kodyfikacja]]{{odn|Nebeská|2017}}. Regulacja językowa jest z zasady związana ze [[odmiana językowa|stratyfikacją języka]] – regulacji poddawane są ogólnonarodowe [[język standardowy|języki standardowe]], nie zaś [[dialekt niestandardowy|dialekty obiegowe]]{{odn|Nebeská|2017}}. Zgodnie z koncepcją [[Praskie Koło Lingwistyczne|Praskiego Koła Lingwistycznego]] regulację (kultywację) języka należy traktować jako zagadnienie [[kultura języka|kultury językowej]]{{r|Neil Bermel2008-s270}}.
 
Sposób sprawowania regulacji zmienia się na przestrzeni historii, stosownie do kontekstu społecznego i lingwistycznego. Regulacja może być umotywowana chęcią ochrony wartości narodowych, odczuwanym zagrożeniem języka czy też chęcią utrzymania w języku „porządku”. Bywa postrzegana jako klucz dlado podtrzymania egzystencji [[naród|narodu]]{{odn|Nebeská|2017}}.
 
Wątpliwości budzi zasadność regulacji językowej, a także stopień jej intensywności. Według części autorów regulacja jest zbędna i nieuzasadniona lingwistycznie; wychodzą oni z założenia, że nie należy ingerować w spontaniczny [[ewolucja języka|rozwój języka]]{{odn|Nebeská|2017}}{{Refn|grupa = uwaga|nazwa = nota1|Jak zauważa czeski językoznawca [[Václav Cvrček]], nie istnieją żadne dowody wskazujące na to, aby w czasach przedlingwistycznych istniały większe bariery komunikacyjne niż dzisiaj{{r|vc}}. Zdaniem Cvrčka brak regulacji nie czyni języka mniej funkcjonalnym ani mniej zrozumiałym{{r|vc}}. Uwagę zwraca również fakt, że większość języków świata doskonale funkcjonuje bez interwencji regulacyjnych{{r|vc}}.}}. Spotyka się również opinię, że język standardowy, jako produkt rozwoju społecznego, nie musi podlegać formalnej regulacji, jako że użytkownicy języka są zwykle świadomi tego, kiedy powinni się posłużyć narzędziem komunikacji „wyższej”{{r|Václav Cvrček2008}}. W XX wieku działalność [[preskryptywizm (językoznawstwo)|preskryptywistyczna]], w tym regulacyjna, została w dużej mierze wyłączona poza zakres zainteresowań językoznawstwa europejskiego, znacznie dystansującego się od wartościowania [[zmiana językowa|zmian językowych]]{{r|Loreta Vaicekauskienė2018-s339}}. Współcześni zwolennicy regulacji wskazują jednak na kulturotwórczą funkcję języka, wolę użytkowników języka do zwiększania kultury mowy, a także potrzebę poszerzania walorów ekspresyjnych języka{{odn|Nebeská|2017}}. Regulacja języka ma ponadto umożliwiać odpowiednie ukierunkowanie rozwoju językowego, pozwalając na usprawnienie komunikacji i przyswajania języka{{r|cjal}}.