Darwinizm społeczny: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
lit. czesc na część |
drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
'''Darwinizm społeczny, socjodarwinizm''' – zespół teorii opisujących ewolucję
społeczeństw. Wszystkie teorie nawiązują do klasycznego [[Ewolucjonizm (nauki społeczne)|ewolucjonizmu]],
== Rozwój koncepcji ==
[[Plik:Thomas Malthus.jpg|mały|Jednym z pierwszych myślicieli głoszących hasło
Odniesienia do biologicznej teorii ewolucji współcześnie nazywane darwinizmem społecznym pojawiają się w pracach wielu teoretyków. Metafora społeczeństwa jako żywego organizmu była stosowana przez myślicieli takich jak [[Herbert Spencer]], [[Freidrich Ratzel]], czy [[Halford Mackinder]]. Zaś [[William Zebina Ripley]], [[Ellsworth Huntington]] czy [[Griffith Taylor]] rozwijali idee hierarchii rasowej{{r|Winlow-2009}}. Richard Hofstadter zaliczył także do darwinistów społecznych Williama Grahama Sumnera{{r|Hofstadter-1941}}.
Ostatecznie wykształciły się dwa typy darwinizmu społecznego: nurt [[liberalizm|liberalny]] i [[indywidualizm|indywidualistyczny]], nawiązujący do filozofii Spencera i kładący nacisk na walkę między jednostkami oraz nurt [[Adaptacjonizm|selekcjonizmu]] i [[interwencjonizm]]u kładący nacisk na walkę między [[rasa człowieka|rasami]]{{r|Drouard-2001}}.
Termin powstał w latach 80. XIX wieku i pierwotnie został użyty do krytyki filozofii
Do lat 40. XX wieku termin był sporadycznie stosowany w literaturze naukowej i powiązany był głównie z opisem ideologii [[rasizm|rasistowskich]] oraz [[imperializm|imperialistycznych]]{{r|Hodgson-2004}}. Termin został spopularyzowany przez [[Richard Hofstadter|Richarda Hofstadtera]] w dwóch znaczeniach jako biologiczne uzasadnienie [[leseferyzm]]u oraz jako teoretyczna podstawa eugeniki, rasizmu i imperializmu{{r|Leonard-2009}}. Ani Herbert Spencer, ani [[William Graham Sumner]] nie byli do tego czasu opisywani jako myśliciele darwinizmu społecznego{{r|Hodgson-2004}}. Sumner ze względu na prezentowane poglądy został nawet przedstawiony jako darwinista antyspołeczny{{r|Smith-1079}}.
== Współcześnie ==
Współcześnie teorie określane nazwą darwinizm społeczny uznawane są za [[mit społeczny]] nie powiązany z teorią ewolucji przedstawioną przez Darwina. Ideologie te nawiązują do istniejącej przed Darwinem koncepcji walki o byt, którą twórca teorii ewolucji używał w swoich dziełach metaforycznie{{r|Becquemont-2011}}{{r|Claeys-2000}}. Pre-darwinowscy politolodzy rozważali pewien rodzaj ewolucji społecznej i poglądy te były znane Darwinowi. Możliwy jest kulturowy wpływ tych poglądów na język i społeczny odbiór dzieła ''O powstawaniu gatunków''. W efekcie publikacji książki przypisywanych jest szereg konsekwencji społecznych i kulturowych w zakresie ekonomii, polityki, medycyny, edukacji, eugeniki i religii{{r|Orr-2009}}. Jedną z konsekwencji rozpowszechnienia się ideologii darwinizmu społecznego w środowisku medycznym jest traktowanie ludzi z zaburzeniami emocjonalnymi jako efektu
Obecnie naukowcy, filozofowie oraz teoretycy myśli społecznej nie stosują nazwy darwinizm społeczny do swoich teorii. Jedynie subkultura [[Satanizm laveyański|satanistów]] stworzona przez [[Anton Szandor LaVey|LaVey'a]] bezpośrednio nawiązuje do ideologii
== Zobacz też ==
|