Legiony Polskie (1914–1918): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
→‎Historia: drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, źródła/przypisy
Linia 34:
 
== Historia ==
16 sierpnia 1914 roku powstał w Krakowie, z inicjatywy polskich stronnictw politycznych, [[Naczelny Komitet Narodowy]] (NKN) z Juliuszem Leo (- prezydentem Krakowa, który kierował Polskim Stronnictwem Demokratycznym i był ugodowym prezesem Koła Polskiego w Wiedniu, później Władysławem Jaworskim) na- czeleze Stronnictwa Prawicy Narodowej. NKN miał być – co uznali szybko Austriacy – ''najwyższą instancją w zakresie wojskowej i politycznej organizacji zbrojnych sił polskich'', a kierownictwo Departamentu Wojskowego objęli [[Władysław Sikorski]] (Kraków) i [[Aleksander Skarbek]] (Lwów). W skład NKN-u weszli przedstawiciele 11 partii politycznych z Galicji i 5 z Królestwa, w tym zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy Piłsudskiego. Wobec niepowodzenia wywołania antyrosyjskiego powstania narodowego w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Kongresowym]], Piłsudski podporządkowałzgodził się poprzeć NKN. 22 sierpnia wydanoJózef rozkazPiłsudski podpisze, podpisanyjeszcze przezjako KomendantaKomendant GłównegoGłówny Strzelców, pismo-rozkaz o powstaniu Naczelnego Komitetu Narodowego (NKN)i Legionów.<ref>{{Cytuj |autor = Bohdan Urbankowski |tytuł = "Józef Piłsudski. Marzyciel i Strateg" |data = Poznań 2014}}</ref> 27 sierpnia wydany został rozkaz, podpisany przez Naczelnego Wodza, księcia Fryderyka, mówiący o ustanowieniu zapowiedzianych Legionów. Odtąd wszystkie polskie formacje zbrojne miały występować jako Legiony Polskie pod austriackim zwierzchnictwem wojskowym., 27a sierpnialegioniści zmieli rozkazunosić Naczelnegoaustriackie Wodza,opaski księciana Fryderyka, ustanowiono dwa legiony -rękawach. każdyKażdy z nich miał liczyć dwa pułki piechoty po cztery bataliony po tysiąc żołnierzy w każdym oraz 2-3 szwadrony jazdy po 150 ułanów każdy.
StanowiłyLegiony stanowiły oddzielną formację [[Armia Austro-Węgier|Armii Austro-Węgierskiej]]. Skupiły polskie organizacje paramilitarne, m.in. oddziały [[Związek Strzelecki|Związku Strzeleckiego]], [[Polskie Drużyny Strzeleckie]], a także sekcje [[Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”|Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”]]. Formalną podstawą tworzenia oddziałów legionowych był rozkaz austriackiego dowództwa z 27 sierpnia 1914, w którym zarządzono utworzenie Legionu Wschodniego i Legionu Zachodniego oraz powołanie dwóch równorzędnych komendantów dla obu Legionów<ref>Mieczysław Wrzosek, ''Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918'', Warszawa 1990, s. 91–92.</ref>. Legiony Polskie podporządkowano nowej centrali wywiadu austriackiego w polu – ''Nachrichtenabteilung AOK'', z której zwierzchnikiem gen. [[Oskar Hranilović von Czvetassin|Oskarem Hraniloviciem von Czvetassin]] Piłsudski wszedł w bezpośredni kontakt<ref>Ryszard Świętek, Lodowa ściana: sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904-1918, Kraków 1998, s. 44.</ref>.
 
Pod koniec sierpnia rozpoczęto werbunek do Legionów Polskich. Utworzono [[Legion Wschodni]] we [[Lwów|Lwowie]] <ref>''Mała encyklopedia wojskowa'', s. 163-164.</ref>, który został rozwiązany nim jeszcze wszedł do akcji, bo jego żołnierze nie chcieli składać przysięgi na wierność cesarzowi, i [[Legion Zachodni]] w [[Kraków|Krakowie]].<ref>{{Cytuj |autor = Bohdan Urbankowski |tytuł = "Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg" |data = Poznań 2014 rok}}</ref> Kilkuset żołnierzy Legionu Wschodniego z płk. [[Józef Haller|Józefem Hallerem]] przeszło do Legionu Zachodniego, a około 5 tysięcy zostało wcielonych do c.k. armii.<ref>{{Cytuj |autor = Bohdan Urbankowski |tytuł = "Józef Piłsudski. Marzyciel i Strateg" |data = Poznań 2014}}</ref>
 
{{Osobny artykuł|Granica Austro-Węgier z Rosją}}