Stiuk: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m dr. red. |
Usunięcie pierwszego akapitu ze względu na nierzetelne informacje (skład stiuku to wapno a nie wapień który jeszcze wymaga obróbki. Technika wykonywania stiuków jest jedną z trudniejszych technik zdobniczych) Informacja zbyt ogólna. |
||
Linia 1:
[[Plik:2014 Lądek-Zdrój, Zakład przyrodoleczniczy Wojciech 23.JPG|thumb|245px|Dekoracje stiukowe w [[Zakład przyrodoleczniczy „Wojciech”|zakładzie przyrodoleczniczym „Wojciech” w Lądku-Zdroju]]]]
[[Plik:Sklepienie jezuitów.jpg|thumb|right|245px|[[Sklepienie]] kościoła jezuitów, [[Piotrków Trybunalski]], sztukaterie ramowe wokół fresków]]
'''Stiuk''' – należy do szlachetnych wypraw tynkarskich. Tradycyjnie występował w dwóch odmianach – stiuku wapiennego zwanego lustrzanym (stąd nazwa stucco – lustro) oraz odmiana stiuku gipsowego.
W odmianie wapiennej głównym składnikiem było długo dołowane wapno (nawet 30 lat), drobnoziarnisty piasek, niekiedy wypełniacz z pyłu marmurowego. Wymaga najwyższej jakości materiałów i staranności wykonawczej. Ze względu na grubą warstwę tynku razem z podkładem czas schnięcia sięga nawet sześciu miesięcy. Po całkowitym wyschnięciu, wstępnie wygładzoną powierzchnię nasyca się pastą woskową i poleruje miękką tkaniną. Ten rodzaj sztucznego marmuru nadaje się do zastosowań zewnętrznych.
Gotowy stiuk często imitował marmur. Stosowany do wykonywania [[tynk]]ów, [[rzeźba|rzeźb]] pełnoplastycznych, płaskorzeźbionej dekoracji ściennej ([[sztukateria]]). Znany był w okresie [[architektura starożytna|starożytności]] ([[architektura starożytnego Rzymu|starożytny Rzym]]), [[architektura wczesnochrześcijańska|wczesnego chrześcijaństwa]], sztuce mauretańskiej, rozpowszechniony w czasach [[architektura renesansu|renesansu]] i [[architektura baroku|baroku]]. Stanowił także podstawowy materiał w ornamentyce i architekturze [[Cywilizacja Majów|Majów]].▼
Gipsowa odmiana stiuku składa się gipsu, najczęściej alabastrowego, wody klejowej oraz pigmentów mineralnych. Stosowany jako dekoracyjna wyprawa elementów wnętrza budynków takich jak pilastry, kolumny i cokoły ale też do wykonywania odlewów figuralnych w białej postaci.
Możliwość stosowania szerokiej palety barwników mineralnych sprawiła, że stiuki gipsowe stały się popularne w baroku przy realizacji bogatych form zdobniczych których wykonanie w kamieniu było niemożliwe. Wielobarwne, wzorzyste stiuki wykonane metodą intarsjowania nazywa się stiukiem scagliola. Doskonały przykład scaglioli zobaczyć można w Mauzoleum Piastów Świdnicko-Jaworskich w Krzeszowie
▲
Współcześnie dostępne są stiuki produkowane w fabrykach na bazie akrylu lub wapna. Te cienkowarstwowe wyprawy nie są tak wymagające od wykonawcy. Wyglądem przypominają swoje tradycyjne wzory a wykonawcy nauczyli się tworzyć kolorowe wariacje.
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |nazwisko = Szolginia| imię = Witold| tytuł = Architektura| wydawca = Sigma NOT| miejsce = Warszawa| data = | rok = 1992| strony = 150-151| isbn = 83-85001-89-1}}
*Zbigniew Wolski: Sztukatorstwo. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1988, s.365-379. ISBN 83-02-03604-8
*[https://www.manufakturawnetrz.pl/blog/art-deco/nieporozumienie-ze-stiukami Nieporozumienie ze stiukami!] (pol.) W: Blog. Manufaktura Wnętrz [on-line] [dostęp 26-02-2020]
{{commonscat|stuccos}}
| |||