'''Mathieu Kérékou''' (ur. [[2 września]] [[1933]] w [[Kouarfa|Kouarfie]], zm. [[14 października]] [[2015]] w [[Kotonu]]{{r|NYT}}) – [[Benin|beniński]] wojskowy i polityk, [[Prezydenci Beninu|prezydent Beninu]] w latach 1972–1991 i 1996–2006<ref name="pwnI">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kerekou-Mathieu;3921772.html|tytuł=Kérékou Mathieu|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref><ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref><ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Mathieu-Kerekou| tytuł = Kérékou Mathieu| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref><ref name="bbc">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3166593.stm| tytuł = Benin's 'magical' leader| opublikowany = news.bbc.co.uk | język = en}}</ref>.
Urodził się w 1933 roku. W 1961 roku wstąpił do armii. W 1967 roku uczestniczył w wojskowym [[zamach stanu|zamachu stanu]]<ref name="pwnI">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kerekou-Mathieu;3921772.html|tytuł=Kérékou Mathieu|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref> zorganizowanym przez jego kuzyna Maurice Kouandété<ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Mathieu-Kerekou| tytuł = Kérékou Mathieu| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>. W 1972 roku przeprowadził kolejny pucz który wyniósł go do władzy<ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>. Będący w stopniu [[major]]a Kérékou został szefem państwa i rządu oraz ministrem obrony i innych resortów<ref name="pwnI">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kerekou-Mathieu;3921772.html|tytuł=Kérékou Mathieu|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref>. Awansowany przy tym do stopnia [[generał]]a<ref name="pwnI">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kerekou-Mathieu;3921772.html|tytuł=Kérékou Mathieu|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref>. Wraz z grupą młodych oficerów doprowadził do usunięcia z armii oficerów starszego pokolenia<ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>. Na krótko po przejęciu władzy ogłosił że poprzednie rządy realizowały politykę [[Francja|francuską]] a wojsko pod jego kierunkiem dąży do likwidacji obcych wpływów politycznych i kulturalnych. Polityka ta zyskała miano „wojującego [[nacjonalizm]]u“<ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>. W polityce zagranicznej prowadził politykę niezaangażowania oraz uruchomił relacje dyplomatyczne z radykalnymi państwami takimi jak [[Libia]], [[Chińska Republika Ludowa]] czy [[Korea Północna]]<ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>. W 1973 roku pozwolił na działalność radykalnym ruchom studenckim, które częściowo jak się okazało były przeciwne wojskowym rządom które uważały za zbyt konserwatywne. Po [[strajk]]ach radykalnych studentów, w styczniu 1974 roku zabronił działalności ich organizacjom określając studenckich działaczy jako „[[anarchizm|anarchistów]]“<ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>.
W listopadzie 1974 roku ogłosił obowiązywanie w kraju ideologii [[marksizm|marksistowskiej]]<ref name="pwnII">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Benin-Historia;4573775.html|tytuł=Benin. Historia|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref> (przy zachowaniu tendencji nacjonalistycznych)<ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>. W 1975 roku został sekretarzem generalnym Komitetu Centralnego Partii Ludowej Rewolucji Beninu. Formacja sprawowała odtąd jednopartyjne rządy<ref name="pwnI">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kerekou-Mathieu;3921772.html|tytuł=Kérékou Mathieu|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref>. W październiku tego samego roku przemianował nazwę kraju z Dahomej na [[Ludowa Republika Beninu|Ludową Republikę Beninu]]. Przeprowadził [[nacjonalizacja|nacjonalizację]] najważniejszych przedsiębiorstw, banków, złóż [[ropa naftowa|ropy naftowej]] i szkolnictwa<ref name="pwnI">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kerekou-Mathieu;3921772.html|tytuł=Kérékou Mathieu|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref><ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Mathieu-Kerekou| tytuł = Kérékou Mathieu| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>. Taka polityka gospodarcza rządu uderzyła we francuskie interesy w kraju. W odpowiedzi Francja rozpoczęła gospodarczy bojkot Beninu i wstrzymała pożyczki dla byłej kolonii<ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>. W 1977 roku doszło do nieudanej inwazji [[najemnicy|najemników]] opłaconych prawdopodobnie przez [[Maroko]] i [[Gabon]]<ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>. W listopadzie 1977 roku jego rząd wprowadził nową konstytucję<ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>. W 1980 został prezydentem<ref name="pwnII">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Benin-Historia;4573775.html|tytuł=Benin. Historia|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref>. Według niektórych wersji w tym samym roku przyjął [[islam]] (był [[katolicyzm|katolikiem]] i równocześnie praktykował [[voodoo]]) i zmienił imię na Ahmed<ref name="bbc">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3166593.stm| tytuł = Benin's 'magical' leader| opublikowany = news.bbc.co.uk | język = en}}</ref><ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Mathieu-Kerekou| tytuł = Kérékou Mathieu| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>. Do rzekomej konwersji miało dojść w trakcie jego wizyty Libii i miała ona posłużyć do pozyskania libijskiej pomocy<ref>Terry M. Mays (2002) ''Africa's First Peacekeeping Operation: The OAU in Chad, 1981–1982'', s. 61. {{ISBN|978-0275976064}}.</ref>. Niezależnie od tego czy do konwersji doszło to ewentualna zmiana nie była długa, wkrótce powrócił on do poprzedniego imienia i ponownie praktykował [[chrześcijaństwo]]. W 1987 roku przekształcił system rządów wojskowych w cywilny<ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Mathieu-Kerekou| tytuł = Kérékou Mathieu| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>.
Jego rządy cechowały się stabilnością wewnętrzną (rozbił on kilka prób puczu<ref name="bbc">{{Cytuj stronę | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3166593.stm| tytuł = Benin's 'magical' leader| opublikowany = news.bbc.co.uk | język = en}}</ref>), niemniej jednak nieudane eksperymenty gospodarcze (w szczególności w dziedzinie produkcji rolnej które to zostały uniemożliwione przez suszę<ref name="pwnII">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Benin-Historia;4573775.html|tytuł=Benin. Historia|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref>) skłoniły Kérékou do szukania pomocy gospodarczej za granicą<ref name="pwnII">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Benin-Historia;4573775.html|tytuł=Benin. Historia|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref><ref name="pwnI">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kerekou-Mathieu;3921772.html|tytuł=Kérékou Mathieu|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref><ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Mathieu-Kerekou| tytuł = Kérékou Mathieu| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>. W 1989 roku zapowiedział demokratyzację i zrezygnował z marksizmu. Rok później wprowadził system wielopartyjny (tym samym zlikwidowana została monopartia<ref>David Lea & Annamarie Rowe (2001) ''A Political Chronology of Africa'', Taylor & Francis, s. 34</ref>) i usunął z nazwy państwa określenie „Ludowa”<ref name="pwnII">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Benin-Historia;4573775.html|tytuł=Benin. Historia|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref><ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>. W 1991 roku zezwolił na przeprowadzenie pierwszych wolnych wyborów. Przegrał je z kandydatem opozycji [[Nicéphore Soglo]]<ref name="pwnII">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Benin-Historia;4573775.html|tytuł=Benin. Historia|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref><ref name="e">{{Cytuj stronę | url =http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2870300044.html| tytuł = Ahmed (Mathieu) Kerekou 1933—| opublikowany = encyclopedia.com| język = en}}</ref>. Do władzy powrócił w wyniku wyborów prezydenckich w 1996 roku<ref name="pwnII">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Benin-Historia;4573775.html|tytuł=Benin. Historia|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref> w których wystartował jako kandydat ugrupowania Akcja na rzecz Odnowy i Rozwoju<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.ifeas.uni-mainz.de/workingpapers/Badou.pdf| tytuł = Partis Politiques et Stratégies Électorales à Parakou| opublikowany = ifeas.uni-mainz.de| język = }}</ref>. W 2001 roku uzyskał reelekcję. W 2006 roku wycofał się z życia politycznego po przekroczeniu limitu sprawowania kadencji prezydenckich. Zmarł w 2015 roku<ref name="b">{{Cytuj stronę | url = https://www.britannica.com/biography/Mathieu-Kerekou| tytuł = Kérékou Mathieu| opublikowany = https://www.britannica.com | język = en}}</ref>. Po ogłoszeniu jego śmierci miała miejsca tygodniowa żałoba narodowa<ref>{{Cytuj stronę | url =http://www.rfi.fr/afrique/20151014-cameleons-necrologie-mathieu-kerekou-benin-president-dictateur-constitution-democra| tytuł = Bénin: mort de Mathieu Kérékou, le dictateur marxiste devenu démocrate| opublikowany = rfi.fr | język = fr}}</ref>. Benin pod jego rządami stał się rzadkim w [[Afryka|Afryce]] przykładem udanego przejścia do demokracji<ref name="pwnII">{{Cytuj stronęencyklopedia PWN| urlid = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Benin-Historia;4573775.html|tytuł=Benin. Historia|data opublikowany dostępu= encyklopedia.pwn.pl | język = pl}}</ref>.
