Mineralogia: Różnice pomiędzy wersjami

'''Mineralogia''' −– nauka zajmująca się badaniem [[minerał]]ów.

Najstarsze zachowane wiadomości o minerałach zapisane są w papirusach staroegipskich. Starożytni Grecy jako pierwsi zaczęli tworzyć podstawy naukowego zajmowania się składnikami skorupy ziemskiej. Najdawniejszą zachowana pracą z tego okresu jest rozprawa ucznia [[Arystoteles]]a i [[Platon]]a, [[Teofrast z Eresos|Teofrasta z Ersos]] (370-287370_287 p.n.e.) ''[[O kamieniach]]'' (Περτ Αιδων).

Myśląc o historii mineralogii -– nauki o [[minerał]]ach, należy zastanowić się najpierw co można uznać za jej początek.

Najważniejszymi świadectwami są pozostałości po starych kulturach, pozostałości materialne.

Mamy tutaj na myśli zabytki wykonane z minerałów, lub z zespołów minerałów -– czyli [[skała|skał]]. Przykładem mogą być malowidła na ścianach [[jaskinia|jaskiń]] wykonane farbami mineralnymi, narzędzia pracy, kamienne i ceramiczne naczynia, części uzbrojenia, a nawet budowle. To wszystko prowadzi do jednego wniosku -– człowiek już dawno poznał wartość [[Kamień (frakcja)|kamieni]] i nauczył się je użytkować.

Po tym jak nasz przykładowy człowiek myślący nauczył się posługiwać wspomnianymi kamieniami -– poznał kowalność [[metale|metali rodzimych]] i zaczął sporządzać wyroby kute z "kamienia"„kamienia”. Przykładem mogą być zachowane do dziś staroegipskie wyroby kute ze [[złoto|złota rodzimego]] z [[Okres predynastyczny i protodynastyczny w Egipcie|okresu Ambra]] (4400-42364400–4236 p.n.e.). Najdłużej ten sposób obróbki przetrwał na [[Grenlandia|Grenlandii]], gdzie jeszcze w XIX w. odkuwano przedmioty codziennego użytku z [[żelazo|żelaza rodzimego]] wydobywanego z [[bazalt]]ów na wyspie [[Disko (wyspa)|Disko]].

Początki mineralogii, podobnie i jak wielu innych [[nauki przyrodnicze|nauk przyrodniczych]], są ściśle związane z koniecznością zaspokajania bytowych potrzeb ludzkości. Najdawniejsze zainteresowania mineralogią mają charakter czysto [[utylitaryzm|utylitarny]]. Najstarsze zachowane wiadomości o minerałach zapisane są w [[papirus|papirusach staroegipskich]]. O zakresie tych zainteresowań i o wysiłku, jaki dawni Egipcjanie wkładali w poznanie świata minerałów i skał, świadczą ich narzędzia znalezione w opuszczonych [[kopalnia|kopalniach złota rodzimego]] w [[Transwal]]u i [[Rodezja|Rodezji]]. Wskazują one, że staroegipscy poszukiwacze "żółtego„żółtego metalu"metalu” docierali tam już w [[epoka brązu|epoce brązu]]. Spośród licznych ludów wykorzystujących minerały i skały -– pierwsi Grecy poczęli tworzyć postawy ''naukowego ujmowania'' zagadnień dotyczących składników [[skorupa ziemska|skorupy ziemskiej]].

Wzmianki o minerałach znajdują się w pismach [[Arystoteles]]a (384-322384–322 p.n.e.). pt. "''O„O kamieniach''"kamieniach”, w której zawarty jest opis dość znacznej -– jak na owe czasy -– liczby minerałów. Znacznie więcej wiadomości o minerałach zawartych jest w późniejszych pismach [[Dioscorides]]a (ok. 50 p.n.e.), oraz w dziełach [[Strabon]]a i [[Pliniusz Starszy|Pliniusza Starszego]], a zwłaszcza w rozprawie Pliniusza Starszego pt. "''Historia„Historia naturalis''"naturalis” (77 n.e.). Z naukowego punktu widzenia jego rozprawa wykazuje niższy poziom, niż dawniejsze prace greckie -– jednak to [[Pliniusz Młodszy]] dał początek nowej nauce, [[wulkanologia|wulkanologii]], opisując sławny wybuch [[Wezuwiusz]]a w 79 r. n.e. Warto też zwrócić uwagę, że to Rzymianie doprowadzili do rozkwitu poszukiwanie, eksploatację i przeróbkę wielu surowców mineralnych. Zainteresowania ich jednak miały charakter niemal wyłącznie praktyczny. Po wyżej wspomnianym rozwoju nauki o minerałach, który trwał kilka wieków -– nastąpił okres zastoju, a nawet zapomnienia o dawnych osiągnięciach tej gałęzi wiedzy.

Dopiero na początku XI w. pojawiają się rozprawy [[Arabia|arabskiego]] lekarza [[Awicenna|Ibn Sina]] (980-1037980–1037), zwanego w Europie Awicenną. Opracował on nie tylko oryginalną [[systematyka|systematykę minerałów]], ale zwrócił również uwagę na ich warunki powstawania. Z tego okresu pochodzi również rozprawa uczonego [[astronomia|astronoma]] [[Biruni|Albiruni]] z [[Chorezmia|Chorezmii]] (dziś [[Uzbekistan]]), który pierwszy zamieścił w opisach minerałów dane dotyczące ważniejszych [[Stałe fizyczne|stałych fizycznych]]. Tak więc w dziejach mineralogii silnie zaznaczył się bujny, choć krótkotrwały rozwój [[Arabowie|kultury arabskiej]]. Ważnych wydarzeniem w rozwoju mineralogii w Europie jest rozprawa [[Albert Wielki|Albertusa Magnusa]] pt. "''De„De mineralibus''"mineralibus”, napisana w II poł. XIII w.

Silny wpływ na rozwój mineralogii wywarł [[Georgius Agricola|Georg Bauer]] (1494-15551494–1555) znany pod nazwiskiem [[Georgius Agricola|Agricola]], który zebrał materiały rozproszone w dawniejszych pismach, uzupełnił je wiadomościami uzyskanymi od górników saskich i czeskich, a po dopełnieniu własnymi spostrzeżeniami ujął w kilku rozprawach. Wyjątkowe stanowisko w rozwoju nauki o minerałach zajmuje jego rozprawa z 1546r1546 r. pt. "''De„De natura fossilium''".fossilium”, gdyż '''od niej datuje się początek mineralogii jako nauki doświadczalnej'''. Ważną rolę odegrała też w podobnym czasie ogłoszona rozprawa Biringucciego, uwzględniajaca doświadczenia górników alpejskich, apenińskich, sycylijskich i sadryńskich.

* [[Andrzej Bolewski|Bolewski A.]], [[Andrzej Manecki (mineralog)|Manecki A.]], ''Mineralogia szczegółowa'', Wyd. Polskiej Agencji Ekologicznej, [[Warszawa]], [[1993]], {{ISBN|83-85636-03-X}}.