Kultura archeologiczna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
źródła/przypisy, drobne merytoryczne
m wikizacja, linki zewnętrzne
Linia 12:
Uczniami Kossinny byli tak wybitni uczeni jak [[Józef Kostrzewski]] w Polsce (który po studiach stał się jego zaciętym przeciwnikiem) i [[Vere Gordon Childe]] w Anglii. Józef Kostrzewski definiował kulturę archeologiczną jako „zespół typowych cech ceramiki, uzbrojenia, narzędzi, ozdób, budownictwa, gospodarki, obrządku pogrzebowego i innych zjawisk kultury materialnej, duchowej i społecznej, uchwytnych w danym okresie i na danym obszarze”<ref>{{Cytuj |autor = [[Józef Kostrzewski]] |tytuł = Zagadnienie ciągłości zaludnienia ziem polskich w pradziejach (od połowy II tysiąclecia p. n. e. do wczesnego średniowiecza) |data = 1961 |opis = |miejsce = Poznań |wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe}}</ref>. Vere Gordon Childe, który wprowadził do światowej literatury archeologicznej, pisał: „Znajdujemy pewne typy zabytków – naczynia, narzędzia, ozdoby, obrządki pogrzebowe, formy domostw, stale współwystępujące ze sobą. Taki zespół regularnie powiązanych cech będziemy nazywali «grupą kulturową» lub po prostu kulturą. Przyjmujemy, że taki zespół jest wyrazem materialnym tego, co dzisiaj zostałoby nazwane ludem"<ref>{{Cytuj |autor = [[Vere Gordon Childe]] |tytuł = The Danube in Prehistory |data = 1929 |miejsce = Oxford |wydawca = Oxford University Press |s = v-vi}}</ref>.
 
To początkowe '''realistyczne (obiektywistyczne) rozumienie kultur archeologicznych''' zostało poddane krytyce wychodzącej zarówno z założeń teoretycznych (np. w ujęciu [[Stanisław Tabaczyński|Stanisława Tabaczyńskiego]] kultura archeologiczna może być uznana co najwyżej za „rzeczowe korelaty kultury”<ref>{{Cytuj |autor = |autor r = [[Stanisław Tabaczyński]] |redaktor = Arkadiusz Marciniak |rozdział = Kultura i kultury |tytuł = Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji |data = 2012 |data dostępu = 17/05/2020 |isbn = 978-83-7177-791-2 |miejsce = Poznań |wydawca = Wydawnictwo Poznańskie |s = 580-581 |url = https://e-archaeology.org/wp-content/uploads/2016/06/Tabaczy%C5%84ski-2.pdf}}</ref>), jak i opartej na wynikach obserwacji etnograficznych, m.in. dokonanych na terenie Stanów Zjednoczonych przez [[Franz Boas|Franza Boasa]] i [[Alfred Kroeber|Alfreda Louisa Kroebera]], którzy wykazali, że poszczególne elementy kulturowe mają odmienne, najczęściej przecinające się zasięgi geograficzne.
 
Obecnie przeważa zatem pogląd konstruktywistyczny, głoszący że relacja pomiędzy kulturą archeologiczną a [[grupa etniczna|etnosem]] ([[plemię|ludem]]) jest nieznana, ponieważ kultura archeologiczna nie jest realnym bytem z przeszłości, ale jedynie '''epistemologicznym konstruktem''' archeologów, sposobem, w jaki porządkowany jest materiał źródłowy. W związku z tym kultury archeologiczne są tworzone (a nie odkrywane) przez archeologów, ale mogą być przez nich także likwidowane (taki los spotkał np. kulturę grobów jamowych).
Linia 32:
 
Jednostki taksonomiczne mogą w tych systemach klasyfikacyjnych łączyć się ze sobą na różnych poziomach podobieństwa, co pozwala tworzyć całą hierarchię tych jednostek. Obok zajmujących centralne miejsce '''kultur archeologicznych''' wyodrębnia się jednostki nadrzędne, np. [[Krąg kulturowy|kręgi kulturowe]], oraz jednostki niższego rzędu – [[grupy kulturowe]].
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Commonscat|Archaeological cultures}}