Polesie (Łódź): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Historia: rozszerzenie art. |
→Historia: drobne merytoryczne |
||
Linia 76:
Bałuty i Widzew zostały nazwane od dawnych wsi znajdujących się mniej więcej w centrum tych dzielnic, które zostały włączone do miasta już w [[1915]] r. Dzielnica południowa, gdzie istniało dawniej kilka wsi, została nazwana od głównego rynku dzielnicy zwanego niegdyś Rynkiem Górnym (obecnie Plac [[Władysław Reymont|Reymonta]]). Tereny obecnego Polesia były w [[1945]] r. najmniej zurbanizowane – [[Karolew (osiedle w Łodzi)|Karolew]], [[Retkinia]] – obecnie duże osiedla mieszkaniowe, były bardzo długo wsiami otoczonymi lasami. Obecna nazwa dzielnicy ma w zamyśle określać tereny, który wyrosły na terenach po dawnym lesie – "po-lesie".
'''Urbanizacja'''
Początki zabudowy obecnego Polesia sięgają [[1824]] r. gdy zakończono pierwszą regulację [[łódź|miasta Łodzi]], [[granica|granice]] jej sięgały na [[zachód]] do późniejszej ulicy Żeromskiego.
Od wieków [[miedza|miedze]] tych [[pole|pól]] znajdowały się na linii południowy wschód północny zachód, wytyczenie [[ulica Piotrkowska|ulicy Piotrkowskiej]] na osi północ-południe spowodowało, że granice pól były skośne w stosunku do tej ulicy. W połowie [[XIX wiek|XIX]] w. na skraju miasta przy Wólczańskiej stało kilkanaście [[wiatrak|wiatraków]] mlących [[Zboża|zboże]].▼
Od ulicy Wólczańskiej (drogi która prowadziła do wsi Wólka) do ulicy Pańskiej (dzisiejsza ulica Żeromskiego) rozciągały się działki prządków [[len|lnu]].
Działki prządków, przylegające frontem do ul. Wólczańskiej a ogrodami do ul. Żeromskiego, ciągnęły się od dzisiejszej ulicy Zamenhofa na południe,do obecnej ul. Wróblewskiego.
Na północ od [[Ludwik Zamenhof|Ludwika Zamenhofa]] – za Wólczańską, były już tylko pola uprawne należące jeszcze do mieszczan Starego Miasta.
▲Od wieków [[miedza|miedze]] tych [[pole|pól]] znajdowały się na linii: południowy wschód - północny zachód, wytyczenie [[ulica Piotrkowska|ulicy Piotrkowskiej]] na osi północ-południe spowodowało, że granice pól były skośne w stosunku do tej ulicy.
Miasto rozrastało się w tym czasie głównie na wschód – dopiero w [[1859]] r. zdecydowano się wytyczyć kilka ulic na zachód od Wólczańskej, co można przyjąć za rok powstania późniejszej dzielnicy Polesie. Przedłużono na zachód dwie przecznice Piotrkowskiej: Dzielną (Narutowicza) i Krótką (Traugutta). Nowe [[ulica|ulice]] dociągnięto nieco poza zachodnią granicę działek przędzalni [[len|lnu]]. Ta granica to dzisiejsza ulica Żeromskiego. Przedłużenia przecznic otrzymały nowe nazwy: od Dzielnej – Zielona, od Krótkiej – św. Benedykta (dziś ulica 6-go Sierpnia). Za Wólczańską wytyczono drugą równoległą do niej ulicę, na razie bez nazwy (późniejsza Długa – Gdańska). Na zachodzie ulice kończyły się w miejscu w którym rosło dużo [[lipa|lip]]. Z czasem powstała tam ulica Lipowa.▼
W połowie [[XIX wiek|XIX]] w. na skraju miasta przy Wólczańskiej stało kilkanaście [[wiatrak|wiatraków]] mlących [[Zboża|zboże]].
▲Miasto rozrastało się w tym czasie głównie na wschód – dopiero w [[1859]] r. zdecydowano się wytyczyć kilka ulic na zachód od Wólczańskej, co można przyjąć za rok powstania późniejszej dzielnicy Polesie. Przedłużono na zachód dwie przecznice Piotrkowskiej: Dzielną (Narutowicza) i Krótką (Traugutta). Nowe [[ulica|ulice]] dociągnięto nieco poza zachodnią granicę działek przędzalni [[len|lnu]]. Ta granica to dzisiejsza ulica Żeromskiego.
Przedłużenia przecznic otrzymały w 1864 nowe nazwy: od Dzielnej – Zielona, od Krótkiej – św. Benedykta (dziś ulica 6-go Sierpnia). Za Wólczańską wytyczono drugą równoległą do niej ulicę, na razie bez nazwy (późniejsza Długa – Gdańska). Na zachodzie ulice kończyły się w miejscu w którym rosło dużo [[lipa|lip]]. Z czasem powstała tam ulica Lipowa.
Nazwa ulicy Zielonej nasuwała się sama, rosło tam dużo drzew. W środku rejonu wytyczono nowy rynek. Na placu tym przeważały [[wiąz]]y, stąd nazwano go placem Wiązowym (później Rynkiem Zielonym, dziś pl. Barlickiego). Całość otrzymała potoczną nazwę – dzielnica "Wiązowa".
Linia 88 ⟶ 95:
W [[1936]] r. nazwę Zakątna zmieniono na [[Stefan Pogonowski|Stefana Pogonowskego]], bohatera [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-radzieckiej]]. W [[1945]] r. musiano powrócić do nazwy Zakątna, a w [[1993]] r. jeszcze raz powróciła Pogonowskiego.
Ulice "południkowe" są ustyuowane dokładnie na osi północ-południe. Z ich przecznicami sprawa nie była łatwa. Od Piotrkowskiej biegły najpierw dokładnie w osi wschód-zachód – potem jednak musiały dostosować się do dawnych granic własności ziemi – dlatego większość przecznic Piotrkowskiej biegnących na zachód w pewnym momencie skręca trochę na południe i biegnie już zgodnie z granicami pól – skośnie do Piotrkowskiej. Podobnie było z działkami budowlanymi. Prawie wszystkie w tym rejonie biegną ukośnie do ulic "południkowych" tak jak stare miedze.
Co więcej, działki te mają różną szerokość, tak, jak różną szerokość miały role staromiejskie, jako skutek dokonywanych przez stulecia działów rodzinnych. Powoduje to, że granice posesji i ściany większości budynków są ukośne nie tylko do Pogonowskiego i 28-go Pułku Strzelców (dawna ulica Luizy) ale do wszystkich ulic, biegnących południkowo w tym rejonie. Niektóre ulice: 1-go Maja - na zachód od Lipowej, Więckowskiego - na zachód od Pogonowskiego 6-go Sierpnia i A. Struga - na zachód od Żeligowskiego mają kierunek zgodny z przebiegiem miedz pól staromiejskich. Taki układ ulic, które '''Wiek XX'''
Przez następne sto lat zachodnia granicę miasta stanowiły wielkie [[las]]y, które w [[1903]] r. zostały przecięte przez tory [[Kolej Warszawsko-Kaliska|kolei Warszawsko-Kaliskiej]]. Tor kolejowy wyznaczył do połowy drugiej dekady [[XX wiek|XX wieku]]
Nazwa "Polesie" zaistniała po roku 1916 na określenie obszarów Lasu Miejskiego, które zimą 1914/15 i 1915/16 zostały wycięte przez mieszkańców Łodzi na drewno opałowe z powodu wojennych trudności z zaopatrzeniem. Uchowały się jedynie najdalej od miasta położone fragmenty przy Krzemienieckiej (późniejszy rezerwat) i Krakowskiej.
Wskutek wycinki powstał duży „pusty” obszar na zachód od torów kolei kaliskiej ,
Nazwa „Polesie” upowszechniła się po roku 1929, kiedy przy ulicy Srebrzyńskiej, na miejscu dawniej zalesionym, wybudowano osiedle mieszkaniowe „im. Montwiłła-Mireckiego” potocznie nazwane właśnie Polesiem Konstantynowskim.
Fragment dawnego, naturalnego lasu przy ul. Krzemienieckiej już po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] otoczono płotem i urządzono tam ścisły [[rezerwat leśny]].
Jest to jedyny w [[Europa|Europie]] ścisły rezerwat leśny ([[rezerwat przyrody Polesie Konstantynowskie|Polesie Konstantynowskie]]) położony niemal w centrum miasta. Zerkając przez płot przy ul. Krzemienieckiej można na "żywo" zobaczyć jak wyglądała dzielnica Polesie w czasach pierwszych [[Piastowie|Piastów]]. Do [[1914]] r. część dzielnicy do [[tory|torów]] była już mocno zurbanizowana. W [[Dwudziestolecie międzywojenne|dwudziestoleciu międzywojennym]] po raz pierwszy zabudowa dzielnicy przekroczyła tory, gdzie wytyczono Osiedle Mireckego ([[1929]]-[[1930]]). Osiedle to stanowi przykład awangardowej architektury tego okresu. 20 "galeriowców" ułożonych w układzie "grzebieniowym" to jeden z przykładów zrealizowanej architektury "[[szklane domy|szklanych domów]]".
| |||