Muzyka arabska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→VI okres: lit. |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 2:
nie jest związana z konkretną grupą etniczną, ale jest wspólna wielu narodom wyznającym [[islam]], mówiącym po [[język arabski|arabsku]] czy mieszkającym w [[kraje arabskie|krajach arabskich]]. Według pewnych [[hadis]]ów, [[Mahomet]] uznał słuchanie muzyki za [[haram (islam)|grzech]], czego jednak przestrzegają dziś jedynie [[wahhabizm|wahhabici]]
Od VII wieku, czyli od powstania [[islam|islamu]] i jego ekspansji, muzyka arabska wchłaniała wiele starożytnych kultur Wschodu ([[Persja]], [[Turcja]], [[Indie]]), płn. Afryki ([[Maroko]], [[Egipt]]), wschodniej Europy ([[Bizancjum]], [[Grecja]]), [[Półwysep Iberyjski|Półwyspu Iberyjskiego]]. Muzyka arabska mieszała się więc z wieloma regionalnymi rodzajami muzyki, wpływając na nie lub przejmując ich cechy. Podobnie jak w innych dziedzinach sztuki, w muzyce Arabowie silnie bazowali na dorobku greckim, w zakresie muzyki rozwijając teksty i dzieła muzyczne. Czerpali także z teorii muzyki stworzonej przez Greków, zapożyczając z niej m.in. terminy muzyczne np. ''systema ametabolon, enharmonium, chromatikon, diatonon''. Stąd
Dlatego też nazwę
==Periodyzacja==
Linia 18:
===II okres ===
Między VIII a XIII wiekiem nastąpił największy rozwój muzyki, a rozległe terytorium Imperium pozwoliło na włączenie tradycji muzycznych [[Syria|Syrii]], [[Egipt|Egiptu]], [[Mezopotamia|Mezopotamii]], [[Bizancjum]] i [[Persja|Persji]], które są wciąż obecne we współczesnej muzyce arabskiej. Wówczas pojawiła i utrwaliła się tradycja śpiewania, rytmicznej recytacji, poezji oraz nowe techniki [[intonacja|intonacji]] i instrumenty.
Wtedy też narodził się zwyczaj mecenatu nad poetami oraz muzykami i śpiewakami. Zaczęli pojawiać się też muzycy, którzy jednocześnie byli uczonymi (wcześniej muzykę wykonywali głównie niewolnicy tzw. quynat i niewolnice). Zwłaszcza w późniejszych okresach myśliciele arabscy byli nierzadko także teoretykami muzyki, m.in.
{{Cytat|Ekstaza oznacza stan, w który wprawia nas słuchanie muzyki}}.
===III okres ===
Wkład Hiszpanii [[Maurowie|Maurów]] w rozwój muzyki arabskiej był znaczący i dalekosiężny. [[Andaluzja]], [[Sewilla]], [[Granada]] i [[Kordowa]], nowe warunki życia były inspirujące dla arabskich artystów. Jednym z najbardziej znanych muzyków tego okresu był '''Abu al-Hasan Ali ibn Nafi’''' (ur. 789 r., zm. 857 r.), powszechnie znany był pod pseudonimem '''Zirjab''' – ze względu na ciemną karnację. Był on wyzwolonym niewolnikiem abbasydzkiego [[kalif|kalifa]] Al-Mahdiego, który przeniósł się z Bagdadu do Kordoby, gdzie stał się uznanym śpiewakiem, lutniarzem i nauczycielem muzyki, a utrzymanie zapewniali mu hojni mecenasi, m.in. Abd ar-Rahman II, [[Umajjadzi|umajjadzki]] [[emir]] w Hiszpanii. Dzięki Zirjabowi powstało pierwsze [[konserwatorium]], w którym rozwijała się muzyka andaluzyjska, a trzystrunowy dotąd
W okresie rozkwitu, kultura arabska wzbogaciła się o wiele elementów greckich. Dzięki tłumaczeniom greckich filozofów, arabski przyswoił greckie terminy, w tym samo słowo
===IV okres ===
Istotny wpływ w rozwoju muzyki arabskiej miały kontakty z [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodem]] i okres islamski na Płw. Iberyjskim (713-1492), który wpłynął także na rozwój średniowiecznej muzyki europejskiej. Wprawdzie trudno ściśle i jednoznacznie ocenić jej charakter i zasięg w średniowiecznej Europie, jednak rytmika, formy pieśni, instrumenty oraz zwłaszcza nazewnictwo zaczerpnięte z muzyki arabskiej pozostawiły w niej trwały ślad. Dobrym potwierdzeniem tego wpływu są kolorowe miniatury zdobiące zbiór pieśni ''Cantigas de Santa Maria'' przygotowany dla króla [[Alfons X Mądry|Alfonsa X Mądrego]], które przedstawiają muzyków, w tym [[Maur|Maurów]], grających m.in. na [[lutnia|lutni]] i flecie podwójnym.
Ważny wpływ miała muzyka arabska na rozwój twórczości [[trubadur|trubadurów]], ponieważ to w Hiszpanii [[Maur|Maurów]] rozwinęła się także literacko-muzyczna forma, której tematem była miłość i która składała się ze [[strofa|strof]] i [[refren|refrenów]], co kontrastowało z klasyczną arabską formą
Inspiracją dla średniowiecznych pieśniarzy był też wytworzony w [[Persja|Persji]] gatunek
===V okres ===
Linia 35 ⟶ 38:
[[lutnia]] (od: ''al-‘ud''), [[gitara]] (''kitara''), rabab, anafil (rodzaj trąbki, od: ''an-nafir''), [[tamburyn]], tambur (instrument szarpany, rodzaj lutnii z długą szyjką)
Muzyka arabska
Kontrasty zauważalne są też w [[tonacja|tonacji]], co związane jest z dominacją różnych styli w różnych okresach (np. staroarabskiego, a potem perskiego) oraz w
Stałą cechą muzyki arabskiej jest brak
Klasyczna muzyka arabska jest też znana z wirtuozerii śpiewaków, którzy długim śpiewem są w stanie wprowadzać słuchaczy w stany ekstatyczne (np. dzięki powtarzaniu śpiewanych fraz, które mogą być wezwaniem do [[Allah|Allaha]], np. ''Madad'', od: ''Ja Allah Madad'' = ''Allahu pomóż nam'').
▲'''[[Al-Ghazali]]''' (1059 - 1111) w jednym z pism stwierdził: ''Ekstaza oznacza stan, w który wprawia nas słuchanie muzyki''.
Dla muzyki arabskiej charakterystyczna jest również dominacja
==Muzyka w świetle religii muzułmańskiej==
Według pewnych źródeł, [[Mahomet]] uznał słuchanie muzyki za [[haram (islam)|grzech]].<ref>http://www.islamqa.com/index.php?ref=5011&ln=eng</ref>. Koran (31:6) stwierdza:
{{Cytat|Wśród ludzi jest i taki, który zakupuje zabawne opowiadania, by sprowadzać z drogi Boga, nieświadomie, i brać ją sobie za przedmiot szyderstwa. Dla takich będzie kara poniżająca.}}
Zdaniem niektórych [[hadis]]ów ze zbioru [[at_Tabari]]ego, owe "zabawne opowiadania" są odniesieniem do śpiewu i fletów. Interpretację tą przyjmują zwłaszcza [[wahhabizm|wahhabici]]. Inny hadis, pochodzący ze zbioru [at-Tirmidhi]]ego, Mahomet powiedział:
{{Cytat|Zabraniam dwóch złych głosów: głosu rozrywki i zabawy, który wywodzi się z fletów Szatana i głosu nieszczęścia, rozdzierania szat i wykrzywiania twarzy}}
Niektórzy teolodzy podkreślają jednak, iż słowa "śpiew" ani "muzyka" nie pojawiają się w Koranie, co oznacza że Allah nie przywiązuje do nich wagi i nie uważa ich za zło <ref>http://www.submission.org/music.html</ref>.
==Bibliografia==
*É. Lévi-Provençal, Cywilizacja arabska w Hiszpanii, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2006
*Muzyka arabska, [w:] Atlas muzyki, red. Ulrich Michels, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2002
{{Przypisy}}
==Linki zewnętrzne==
|