Jaworzno: Różnice pomiędzy wersjami

Jaworzno historycznie leży na terenie [[Małopolska|Małopolski]], a wykopaliska archeologiczne potwierdzają, że osiedle ludzkie istniało na jego terenie już w młodszej [[Epoka kamienia|epoce kamienia]]. Zarysowane wały na powierzchni wzgórza [[Grodzisko (Jaworzno)|Grodzisko]] wskazują również na istnienie osady we wczesnym średniowieczu. Przez wieki Jaworzno było niewielką osadą na terenie Ziemi krakowskiej w pobliżu Chrzanowa. Pierwsze zapiski o Jaworznie pochodzą z [[1229]], a w [[1335]] powstaje parafia, która przyjmuje imię [[Święty Wojciech|św. Wojciecha]]. Początkowo tereny te należały do [[biskupi krakowscy|biskupów krakowskich]] i wchodziły w skład [[Klucz sławkowski|klucza sławkowskiego]]<ref>J. Łepkowski: ''Przegląd zabytków przeszłości z okolic Krakowa'', Warszawa 1863, s. 29 [http://books.google.com/books?id=HvQuAAAAYAAJ&pg=PA29&dq=rozgraniczaj%C4%85cego+wsie+biskupie+przez+Zygmunta+Starego&lr=&hl=de&cd=2#v=onepage&q=rozgraniczaj%C4%85cego%20wsie%20biskupie%20przez%20Zygmunta%20Starego&f=false].</ref><ref>M. Leś-Rudnicka: ''Historia miasta'' [http://www.jaworzno.pl/nasze-miasto/historia/historia-miasta.pdf].</ref>. Na rzece [[Przemsza|Przemszy]] od czasów1179 staropolskichroku aż do [[1918]] przebiegała zachodniaprzebiega granica państwa,między a w czasach rozbiorów na styku rzek [[Przemsza|Przemszy]]Małopolską i [[BiałaGórnym Przemsza|Białej Przemszy]] istniał tzw. [[Trójkąt Trzech Cesarzy]]Śląskiem, wyznaczającybędąca granicęaż międzydo [[Austria|Austrią]],1922 [[Rosja|Rosją]]roku atakże [[Królestwogranicą Prus|Prusami]]państwową. Początkowo w Jaworznie wydobywano [[srebro]] i [[ołów]] z [[Galena|galeny]], następnie rudę [[cynk]]u i [[żelazo|żelaza]], a w [[1767]] w obecnej dzielnicy miasta – [[Szczakowa|Szczakowej]] powstała pierwsza polska kopalnia węgla kamiennego i od tego czasu do dzisiaj w mieście wydobywa się ten surowiec.

Po [[III rozbiór Polski|III rozbiorze Polski]] miasto znalazło się w [[Zabór austriacki|zaborze austriackim]]. W latach [[1809]]-[[1815]] Jaworzno wchodziło w skład [[Księstwo Warszawskie|Księstwa Warszawskiego]], w latach [[1815]]-[[1846]] na nim kończyło się terytorium maleńkiej, formalnie niepodległej [[Wolne Miasto Kraków|Rzeczypospolitej Krakowskiej – Wolnego Miasta Krakowa]]. Od 1846 do [[1918]] należała do Wielkiego Księstwa Krakowskiego, w ramach zaboru austriackiego. W czasach rozbiorów na styku rzek [[Przemsza|Przemszy]] i [[Biała Przemsza|Białej Przemszy]] istniał tzw. [[Trójkąt Trzech Cesarzy]], wyznaczający granicę między [[Austria|Austrią]], [[Rosja|Rosją]] a [[Królestwo Prus|Prusami]]. W [[XIX wiek]]u rozwój przemysłowy zdynamizował rozwój miasta, a przeprowadzenie w [[1847]] przez dzielnicę miasta – [[Szczakowa|Szczakową]] linii kolejowej Górnośląsko-Krakowskiej (zwanej jako Cesarsko-Królewska Uprzywilejowana Kolej Północna Cesarza Ferdynanda) jeszcze bardziej wzmocniło impuls rozwojowy tych terenów, tworząc jednocześnie ze [[Jaworzno Szczakowa|Szczakowej]] istotny do dzisiaj [[węzeł kolejowy]], który po rychłym uzyskaniu połączenia z Koleją Warszawsko-Wiedeńską stał się również ważnym węzłem przeładunkowym pomiędzy Austrią a Rosją i Prusami. Już w [[1898]] powstaje w Jaworznie pierwsza [[elektrownia]], wydobycie węgla stanowi 84% wydobycia w całej [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]], powstaje [[Fabryka Bieli Cynkowej]], [[Fabryka Sody Amoniakalnej]] (Przekształcona w Hutę Szkła Okiennego „Szczakowa”), Garbarnia, a w [[1916]] Zakłady Azotowe „Azot”. [[21 września]] [[1901]] cesarz [[Franciszek Józef I]] podpisał ustawę Sejmu Lwowskiego w sprawie nadania [[Prawa miejskie|praw miejskich]] dla Jaworzna. Od 1918 do [[1939]] i od [[1945]] do [[1975]] w woj. krakowskim.