Historia Wilna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
WikitanvirBot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (Robot dodał lt:Vilniaus istorija
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎XX wiek: drobne merytoryczne
Linia 47:
{{Main|Walki o Wilno 31 grudnia 1918 - 6 stycznia 1919}}
 
W lutym 1919 Wilno zostało proklamowane stolicą Radzieckiej Socjalistycznej Republiki Litwy i Białorusi zwaną "Lit-Biełem". Wojsko polskie pod osobistym dowództwem [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]] odbiło miasto 19 kwietnia 1919. Rada Najwyższa na [[Traktat wersalski|konferencji wersalskiej]] próbowała podzielić Wilno i Wileńszczyznę na zasadzie etnicznej pozostawiając samo miasto po polskiej stronie (tzw. [[Linia Focha]]). Podczas [[wojna polsko-bolszewicka|wojny 1920]] miasto zostało zdobyte dwukrotnie przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]] (zob. m.in. [[zajęcie Wilna]]). W lipcu współpracujące ze sobą wojska bolszewickie i litewskie zaatakowały wojska polskie, co doprowadziło do zajęcia miasta przez bolszewików. 12 lipca 1920 rząd sowiecki zawarł układ z rządem litewskim na mocy którego m.in. Wilno i [[Suwalszczyzna]] miały być oddane Litwie. Sowieci6 niesierpnia kwapilirząd sięlitewski zawarł z wypełnieniemsowietami tegokonwencję postanowieniao iprzejęciu przez Litwinów Wilna do dnia 1 września. Sowieci zrealizowali to postanowienie dopiero w obliczu klęski, po Bitwie warszawskiej i uciekając, przekazali Wilno Litwinom 27 sierpnia. Wojsko Polskie w pościgu za bolszewikami wyparło Litwinów z Suwalszczyzny, nie można jednak było tego zrobić w przypadku Wilna wskutek fatalnych błędów polskiej dyplomacji. Minister spraw zagranicznych E. Sapieha zwrócił się bowiem do Ligi Narodów z żądaniem wywarcia presji na Litwinów by ci opuścili Wilno (które przypomnijmy od IV 1919 znajdowało się w Polsce); tym samym jednak umiędzynarodowił kwestię miasta. Piłsudski zdecydował się zatem na inne rozwiązanie problemu. Aby zająć Wilno posunął się do podstępu. Zlecił gen. [[Lucjan Żeligowski|Lucjanowi Żeligowskiemu]], dowódcy Litewsko-Białoruskiej Dywizji Piechoty, upozorować "bunt" i wkroczyć do Wilna. 9 października 1920 oddziały Żeligowskiego weszły do miasta. Proklamowano utworzenie państwa, tzw. [[Litwa Środkowa|Litwy Środkowej]]. 20 lutego 1922 jej parlament (''Sejm Wileński'') przyjął uchwałę o włączeniu Litwy Środkowej do Polski.
 
Z decyzją tą nie pogodziły się władze Litwy. Chociaż tymczasową siedzibą rządu było [[Kowno]], to za stolice uważano dalej Wilno. Tak też zostało to zapisane w konstytucji litewskiej z 1928<ref>[http://lt.wikisource.org/wiki/Lietuvos_Valstyb%C4%97s_Konstitucija_%281928_m._gegu%C5%BE%C4%97s_15_d.%29 Konstytucja Litwy z 1928 roku (lt)]</ref> i 1938<ref>[http://lt.wikisource.org/wiki/1938_m._Lietuvos_Konstitucija Konstytucja Litwy z 1938 roku (lt)]</ref> roku. W obydwu był to artykuł 6.