Antoni Giełgud (1792–1831): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
infobox |
||
Linia 1:
{{disambigR|generała|[[Antoni Giełgud|Inne osoby o tym imieniu i nazwisku]]}}
{{Żołnierz infobox
'''Antoni Giełgud''' herbu [[Giełgud (herb szlachecki)|Giełgud]] (ur. [[1792]], zm. [[13 lipca]] [[1831]] koło wsi Schnaugsten/Šnaukštai koło Kłajpedy) – [[generałowie polscy|generał polski]], generał brygady [[królestwo Kongresowe|Królestwa Kongresowego]]<ref>Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 8.</ref>, brał udział w walkach pod Gdańskiem w 1806 roku, w [[wojny napoleońskie|kampanii 1812]] w której wystawił własnym kosztem pułk piechoty oraz w [[Powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]].▼
|imię i nazwisko = Antoni Giełgud
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|rodzaj wojsk = lądowe
|zwycięstwa =
|grafika =
|opis grafiki =
|stopień grafika =
|stopień = [[generał]]
|data urodzenia = [[1792]]
|miejsce urodzenia =
|data śmierci = [[13 lipca]] [[1831]]
|miejsce śmierci = Schnaugsten
|lata służby = 1812-1831
|siły zbrojne = [[Armia Księstwa Warszawskiego]]
|jednostki = [[21 Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego]]<br />[[1 Dywizja Piechoty Królestwa Kongresowego]]<br />[[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)]]
|stanowiska = [[generał|generał brygady]] <br />
|wojny i bitwy = [[Bitwa pod Wawrem]]<br />[[Bitwa pod Białołęką]]<br />[[Bitwa o Olszynkę Grochowską]]<br />[[Bitwa pod Ostrołęką]]
'''[[Wojny napoleońskie]]'''<br />
'''[[Powstanie listopadowe]]'''
|późniejsza praca =
|odznaczenia = [[Plik:POL Virtuti Militari Kawalerski BAR.svg|40px|Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari]]
|commons =
}}
▲'''Antoni Giełgud''' herbu [[Giełgud (herb szlachecki)|Giełgud]] (ur. [[1792]], zm. [[13 lipca]] [[1831]] koło wsi Schnaugsten/Šnaukštai koło Kłajpedy) – [[generałowie polscy|generał polski]], generał brygady [[królestwo Kongresowe|Królestwa Kongresowego]]<ref>Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego. Na rok 1830, s. 8.</ref>, brał udział
Syn [[Michał Giełgud|Michała Giełguda]] oraz Eleonory z Tyszkiewiczów.
Odznaczył się w w bitwach pod [[Bitwa pod Wawrem|Wawrem]] i [[Bitwa pod Białołęką|Białołęką]]. Po przegranej [[Bitwa pod Ostrołęką (1831)|bitwie pod Ostrołęką]] skierowany na [[Litwa|Litwę]] w celu podtrzymania [[Powstanie listopadowe na ziemiach zabranych|powstania]] w tym regionie. [[29 maja]] stoczył zwycięską [[bitwa pod Rajgrodem|bitwę pod Rajgrodem]], otwierając sobie tym samym drogę na [[Wilno]]. Na Litwie połączył swoją [[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)|2 Dywizją Piechoty]] z wysłanym wcześniej, małym korpusem gen. [[Dezydery Chłapowski|Dezyderego Chłapowskiego]]. Giełgud 19 czerwca podjął nieudaną próbę zdobycia Wilna, po czym był zmuszony przebijać się przez Kowno na Żmudź w kierunku portu w Połądze skąd miało nadejść brytyjskie zaopatrzenie. Giełgud 9 lipca podzielił polskie oddziały na trzy operujące oddzielnie korpusy. W połowie lipca korpus gen. Chłapowskiego (dowodzony przez gen. Giełguda) i korpus gen. [[Franciszek Rohland|Franciszka Rohlanda]] zmuszone zostały przez Rosjan do przekroczenia granicy [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]], co oznaczało, że wojska powstańcze utraciły 15 000 żołnierzy regularnej polskiej armii z pełnym uzbrojeniem i wyposażeniem. ▼
Podczas Kampanii napoleońskich wystawił własnym kosztem 21 Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego, którym dowodził w stopniu pułkownika od 29 sierpnia 1812.<br />
Przy przekraczaniu granicy w połowie lipca [[1831]] gen. Giełgud został zastrzelony przez podwładnego oficera (kpt.Stefan Skulski z 7 pułku piechoty). W liście do żony Deyzydery Chłapowski pisał, że żołnierze wściekli byli na Giełguda za jego niedołęstwo "długo mu grozili i jeden oficer już na terytorium pruskim strzelił mu z pistoletu prosto w serce".▼
▲
▲Przy przekraczaniu granicy w połowie lipca [[1831]] gen. Giełgud został zastrzelony przez podwładnego oficera (kpt.Stefan Skulski z 7 pułku piechoty). W liście do żony Deyzydery Chłapowski pisał, że żołnierze wściekli byli na Giełguda za jego niedołęstwo ''"długo mu grozili i jeden oficer już na terytorium pruskim strzelił mu z pistoletu prosto w serce"''.
Z wyprawy litewskiej ocalał jedynie 4-tysięczny korpus gen. [[Henryk Dembiński (generał)|Henryka Dembińskiego]], który zdołał przebić się do Warszawy.
Generała pochowano w miejscowości Kisin (lit. [[Kisiniai]]) w odległości 10 km od Kłajpedy.
Odznaczony [[Order Świętego Stanisława|Orderem Świętego Stanisława]] II klasy z nadania [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I Romanowa]]<ref>Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, [[Warszawa]] [[2006]] s. 221.</ref>. W lipcu [[1831]] odznaczony Krzyżem Kawalerskim [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]]<ref>Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, [[Lwów]] [[1881]], s. 128.</ref>.
Linia 15 ⟶ 45:
* [[2 Dywizja Piechoty (powstanie listopadowe)]]
* [[Garnizon Radom]]
* [[Ignacy Giełgud]]
=== Bibliografia ===
| |||