Stanisław Warszycki (1599–1681): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
ilustracja |
drobne merytoryczne |
||
Linia 21:
'''Stanisław Warszycki''' herbu [[Abdank (herb szlachecki)|Abdank]] (ur. [[1599]], zm. [[1681]]) – właściciel dóbr [[Sancygniów|Sencygniowa]], pan na [[Danków (województwo śląskie)|Dankowie]], marszałek trybunału koronnego, senator i [[wojewodowie mazowieccy|wojewoda mazowiecki]] ([[1630]]–[[1651]]), [[starosta]] [[Piotrków Trybunalski|piotrkowski]], [[Kasztelanowie krakowscy|kasztelan krakowski]] od 1651, [[Miecznik (urząd)|miecznik]] łęczycki i [[Wojewodowie sandomierscy|wojewoda sandomierski]].
Syn [[Andrzej Warszycki|Andrzeja Warszyckiego]] herbu [[Abdank (herb szlachecki)|Abdank]], [[podkomorzy|podkomorzego]] [[województwo sieradzkie (I Rzeczpospolita)|sieradzkiego]], i [[Katarzyna Warszycka|Katarzyny z Rokszyckich]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Stefaniak | imię = Piotr | tytuł = Dzieje klasztoru mniszek dominikańskich w Piotrkowie Trybunalskim | wydawca = Wydawnictwo Biblioteki Piotrków 800 | miejsce = Piotrków Tryb. | rok = 2009 | strony = 33, 46 | isbn = 987-83-927664-8-7}}</ref>. Warszycki zdobył wykształcenie w [[Padwa|Padwie]].
W dniu 22 czerwca 1632 roku ożenił się z dobiegająca trzydziestki Heleną, córką Wiśniowieckiego, dzięki której jego majątek wzrósł o Pilicę, [[Mrzygłód]], Kazimierzę i 39 wsi, co znacznie powiększyło jego pozycję majątkową.
Gdy w czasie [[Potop szwedzki|"potopu"]] [[Szwedzi]] zajęli twierdzę bastionową w [[Zamek w Pilicy|Pilicy]] i osadzili w nim załogę pod dowództwem Lindorna, Warszycki odzyskał zamek. Potem również odpędził Szwedów spod Dankowa oraz wyparł załogę szwedzką z zamku w [[Krzepice|Krzepicach]]. Uczestniczył również w obronie oblężonej [[Oblężenie Jasnej Góry|Jasnej Góry]], dla której m.in. dostarczył 12 dział i stado bydła. Warszycki walczył ze Szwedami głównie w [[Księstwo siewierskie|Księstwie Siewierskim]]. Wykorzystał to oberlejtnant i [[Bracia polscy|arianin]] Orzechowski, który zaatakował dobra Warszyckiego. Zaciężni żołdacy Orzechowskiego pokonali kasztelana, za co Warszycki pozwał Orzechowskiego przed trybunał, który skazał buntownika na karę śmierci. Orzechowski próbował wpłynąć na decyzję trybunału poprzez uruchomienie swoich wpływów u króla i królowej. Warszycki chciał odstąpić od domagania się wykonania wyroku tylko wówczas, gdy Orzechowski wyrzeknie się arianizmu. Skazany nie zgodził się jednak na tą propozycję, i został rozstrzelany na zamku.▼
W [[1650]] ufortyfikował swoją wieś [[Danków (województwo śląskie)|Danków]]: otoczył ją wałami i murami z [[bastion]]ami oraz zbudował fosy napełnione wodą z pobliskiej [[Liswarta|Liswarty]], w wyniku czego nawet [[Potop szwedzki|Szwedzi]] nie mogli zdobyć tej twierdzy podczas Potopu. Podobne prace fortyfikacyjne przeprowadził na zamku w Pilicy około 1650 roku.
▲Gdy w czasie [[Potop szwedzki|"potopu"]] [[Szwedzi]] zajęli
Był jednym z dowódców sandomierskiego pospolitego ruszenia, wodzem szlachty krakowskiej w [[Bitwa pod Mątwami|bitwie pod Mątwami]] w roku [[1666]], gdzie dowodzone przez niego oddziały w składzie wojsk [[Jerzy Sebastian Lubomirski|księcia Lubomirskiego]] pobiły w polu wojska królewskie [[Jan II Kazimierz Waza|Jana Kazimierza]].▼
Warszycki na zamku w Dankowie gościł m.in. króla [[Jan II Kazimierz Waza|Jana Kazimierza]], królową [[Ludwika Maria Gonzaga|Marię Ludwikę]], [[Stefan Czarniecki|Stefana Czarnieckiego]] i senatorów.
▲W czasie gdy miał miejsce [[Rokosz Lubomirskiego]] opowiedział się przeciwko królowi Janowi Kazimierzowi. Był jednym z dowódców sandomierskiego pospolitego ruszenia, wodzem szlachty krakowskiej w [[Bitwa pod Mątwami|bitwie pod Mątwami]] w roku [[1666]], gdzie dowodzone przez niego oddziały w składzie wojsk [[Jerzy Sebastian Lubomirski|księcia Lubomirskiego]] pobiły w polu wojska królewskie [[Jan II Kazimierz Waza|Jana Kazimierza]].
Po [[abdykacja|abdykacji]] Jana II Kazimierza w [[1668]] roku, popierał kandydaturę do polskiej korony palatyna reńskiego [[Filip Wilhelm|Filipa Wilhelma]]. <ref>Wacław Uruszczak, Fakcje senatorskie w sierpniu 1668 roku, w: Parlament, prawo, ludzie, studia ofiarowane profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćiesięciolecie pracy twórczej, Warszawa 1996, s. 318.</ref>
W [[1669]] nabył od [[Mikołaj Firlej (1605-1640)|Mikołaja Firleja]] za dopłatą 267 tys. zł wsie i dominia [[Ogrodzieniec]], [[Bydlin]], [[Włodowice (województwo śląskie)|Włodowice]], [[Kromołów]], [[Zawiercie]], wraz z górami srebrnymi obok [[Olkusz]]a. Warszycki po uzyskaniu [[Zamek Ogrodzieniec|zamku Ogrodzieniec]] częściowo odbudował go (w latach [[1669]]-[[1680]]) ze zniszczeń po Potopie Szwedzkim, podobnie jak miasta i wsie należące do jego posiadłości. W swych majątkach zakładał stawy, kanały, rozwijał w swych włościach tkactwo, garncarstwo, budował cegielnie i popierał handel. Prowadzono przeciwko niemu dużo spraw kryminalnych, m.in. o zabójstwo szlachcianki Magdaleny Konopańskiej. Gdy zachorował, z [[Radom]]ia przeniesiono go na noszach do [[Pilica (województwo śląskie)|Pilicy]].
Dzięki staraniom Stanisława Warszyckiego, dobra ogrodzienieckie zostały zespolone z włościami Warszyckich. W rękach rodziny pozostały do [[1697]].
[[Epitafium|Epitafia]] Warszyckiego i jego żony znajdują się na [[Jasna Góra|Jasnej Górze]]. Była to jedyna kobieta pochowana w klasztorze na ścianie bazylikowej.
Bogactwa zgromadzone w piwnicach zamku w Dankowie powodowały, że Warszycki miał również wielu zazdrosnych przeciwników, którzy uważali, że twierdzę zbudował przy pomocy diabła i za życia został przez niego porwany do piekła.
| |||