Kieżmark: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Zabytki: uzupełn. o Redutę |
→Historia: drobne merytoryczne |
||
Linia 36:
Okolice miasta były zamieszkane już w epoce kamienia, osady istniały tu również w [[Epoka brązu|epoce brązu]] i żelaza, a następnie także w czasach [[Kultura lateńska|kultury lateńskiej]] i w czasach rzymskich. Wzmianka z 1190 r. mówi o klasztorze żeńskim, przy którym prawdopodobnie istniała również niewielka osada.
Kieżmark powstał w XIII wieku z połączenia trzech osad: osady królewskich strażników granicznych na lewym brzegu Popradu, z początków XI w., skupionej wokół nieistniejącego już kościoła św. Michała (zamieszkałej przez ludność słowiańską), słowackiej osady rybackiej na prawym brzegu Popradu z przełomu XI i XII w. oraz kolonii ludności pochodzenia niemieckiego (saskiej) z początków XIII w., skupionej wokół kościoła św. Elżbiety (w widłach Popradu i Ľubicy, w miejscu dzisiejszego zamku). Pierwsza pisemna wzmianka o osadzie ''Villa (Saxonum aput Ecclesiam) Sancte Elisabeth'' pochodzi z 1251 r. W roku 1269 Kieżmark uzyskał prawa miejskie, a w połowie XIV wieku otoczył się murami obronnymi. W 1380 r. stał się [[wolne miasto królewskie|wolnym miastem królewskim]], obdarzanym następnie wieloma przywilejami. W 1423 roku w Kieżmarku odnowiony został [[Pokój w Lubowli 1412|Pokój w Lubowli]] pomiędzy Jagiełłą i Zygmuntem Luksemburskim z 1412 roku. Od 1440 r. w mieście znajdowała się siedziba władz [[Związek Sasów Spiskich|Związku Sasów Spiskich]] – autonomicznej jednostki administracyjnej Sasów spiskich wyodrębnionej z [[komitat]]u spiskiego. 25 kwietnia 1433 r. Kieżmark złupili [[Husytyzm|husyci]], którzy zniszczyli kościoły świętej Elżbiety i świętego Michała z XIII wieku. W 1441 r. opanowały Kieżmark wojska [[Jan Jiskra|Jana Jiskry]] – wodza wojsk królowej Elżbiety, walczącej wówczas z [[Władysław III Warneńczyk|Władysławem Warneńczykiem]] o panowanie nad [[Węgry|Węgrami]]. Jego wojska opuściły Kieżmark dopiero w 1462.
Na skutek tych wydarzeń postanowiono postawić w mieście obronny zamek i w 1463 r. rozpoczęto jego budowę. Nie wyszło to jednak miastu na dobre, ponieważ władający zamkiem ród Zapolya od samego początku dążył do podporządkowania sobie miasta. Dokonał tego już w 1530 r. [[Hieronim Łaski]], polski szlachcic w służbie pretendenta do tronu węgierskiego [[Jan Zápolya|Jana Zápolyi]]. Później, w 1583 r., miasto przeszło w ręce rodu Thökölyów. Kieżmarscy mieszczanie nigdy się nie pogodzili z utratą swobód i po długiej serii zatargów w roku 1651 [[István II Thököly]] na podstawie tzw. ugody wiedeńskiej za odstępne w wysokości 50 000 złotych oddał władzę nad miastem. W 1655 r. Kieżmark odzyskał status wolnego miasta królewskiego, a cesarz [[Ferdynand III Habsburg]] potwierdził mu wszystkie dawniejsze przywileje. W 1702 r. miasto odkupiło zamek od ostatniego z jego panów, którym był przywódca wielkiego powstania antyhabsburskiego [[Imre Thököly|Emeryk Thököly]], co definitywnie zakończyło konflikt.
| |||