Marcin Zborowski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Marcin Zborowski. |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy, drobne redakcyjne |
||
Linia 15:
| dzieci = szesnaścioro
}}
'''Marcin Zborowski''' herbu [[Jastrzębiec (herb szlachecki)|Jastrzębiec]] (ur. [[1492]]<ref>Teresa Romańska-Faściszewska, ''Oleśnica''. Wydawnictwo ALLELUJA, Kraków 2007, ISBN 978-83-89660-74-9. Rozdział: "Samuel Zborowski", s.106</ref>, zm. [[1565]]) – [[podczaszy]] królewski, [[starosta niegrodowy|starosta]] [[Małogoszcz|małogoski]] [[1537]], [[kasztelan]] [[Kalisz|kaliski]] od [[1543]], [[wojewodowie kaliscy|wojewoda kaliski]] [[1550]]–[[1558]], [[Wojewodowie poznańscy i wielkopolscy|wojewoda poznański]] [[1557]]–[[1561]], [[kasztelan]] [[Kraków|krakowski]] od [[1562]]; brat [[Piotr Zborowski|Piotra Zborowskiego]], [[kasztelan]]a. Był [[kalwinizm|kalwinistą]].
[[Kasztelani i starostowie małogoscy|małogoskiego]].
Wziął udział w [[Wojna litewsko-moskiewska 1512-1522|wojnie litewsko-moskiewskiej]], gdzie odznaczył się w [[bitwa pod Orszą (1514)|bitwie pod Orszą]]. W [[1537]] był jednym z przywódców "[[wojna kokosza|wojny kokoszej]]". W 1540 roku podejrzewany był o organizację rzekomego [[Bernard Pretwicz|zamachu stanu]]. Wszedł w konflikt w starostwie śniatyńskim ze starostą i kasztelanem krakowskim Andrzejem Tęczyńskim. Był zamieszany w plany ożenku bogatej Halszki Ostrogskiej z jednym ze swoich synów, na co nie wyraził zgody król August, a następnie Zborowski doprowadził w 1554 roku do śmierci jej męża [[Dymitr Sanguszko|Dymitra Sanguszki]]. Kariera polityczna Marcina Zborowskiego rozpoczęła się od jego działalności w obozie egzekucji praw i dóbr, co oznaczało pozostawanie w opozycji wobec króla Zygmunta I Starego. Zwycięstwo tego stronnictwa sprawiło, że po latach zmiennego szczęścia Zborowski otrzymał w 1563 roku najwyższą godność świecką Korony, czyli kasztelanię krakowską.
Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii ( w kolejności wiekowej):▼
Bartosz Paprocki napisał o nim: ''"Ten to Marcin Zborowski był za mojej pamięci bardzo możny w skarby i w majętności, był pan skromny, nie przesadzał się na szaty, ani na żadne niepotrzebne zbytki [...] u królów był w wielkiej łasce, przez wiarę, pilność i stateczność w posługach swych"(...) Wielkie szczęście jego i męstwo znaczne bardzo go zalecało królom, gdy przed nimi nie tylko nieprzyjacioły ich czasu potrzeby bijał, ale też czasu krotochwile zwierz wielki, wieprze, żubry, niedźwiedzie, pojedynkiem łowił. (...) Prawem się z żadnym sąsiadem nie obchodził, każdą krzywdę drogo zapłacił, a też prokuratory na rybnych stolech kijem bijał, o czem mi powiedał Kumelski, sławny prokurator''<ref>B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego, Kraków 1858, s. 145–146</ref>.
▲Marcin Zborowski był ojcem siedmiu synów, z których sześciu przeszło do historii (
* [[Marcin Zborowski (syn Marcina Zborowskiego 1492-1565)|Marcin Zborowski]] – kasztelana krakowskiego,
* Piotr Zborowski – wojewoda krakowski (pochowany w [[Oleśnica (województwo świętokrzyskie)|Oleśnicy]]<ref name=autonazwa1>Zbigniew Ossoliński, ''Pamiętniki''. Warszawa 1983</ref>),
Linia 26 ⟶ 30:
* [[Samuel Zborowski]] – magnat, najbardziej znany z rodu Zborowskich (pochowany w [[Oleśnica (województwo świętokrzyskie)|Oleśnicy]]<ref name=autonazwa1 />).
Był właścicielem m.in. [[Solec-Zdrój|Solca-Zdroju]] i [[Zamek w Korzkwi|zamku]] w [[Korzkiew|Korzkwi]]. Przebudował zamek Jastrzębiec w okolicach Szydłowa. Założył miasteczko [[Jastrząb]].
== Ocena ==
[[Władysław Konopczyński]] określił go jako ''warchoła-karmazyna''<ref> W. Konopczyński,
Dzieje Polski nowożytnej, t. 1, Warszawa 1986, s. 100 i 137</ref>, a [[Jerzy Besala]] uznał, że był to ''właściwie morderca''<ref> J. Besala, Stefan Batory, Warszawa 1992, s. 85.</ref>.
{{Przypisy}}
| |||