Krywicze: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 4:
Krywicze wyodrębnili się z [[Siewierzanie|plemion siewierskich]]. Przypuszczalnie pierwotnie zamieszkiwali tereny nad lewym brzegiem [[Dniepr]]u, choć istnieją teorie o ich [[Wisła|nadwiślańskim]] lub [[Niemen|nadniemeńskim]] pochodzeniu<ref name="Kosman31–32">M. Kosman, ''Historia Białorusi'', s. 31–32.</ref>.
 
Na początku VI wieku Krywicze przywędrowali nad górne odcinki Dniepru, [[Dźwina|Dźwiny]] i [[Berezyna (dopływ Dniepru)|Berezyny]] oraz nad [[Wielikaja (obwód pskowski)|Wieliką]] i Niemnem. W trakcie wędrówki wyodrębniły się trzy grupy plemienia: północna [[Psków|pskowska]], wschodnia [[smoleńsk]]a i zachodnia [[połock]]a. Pskowianie założyli swoje siedziby nad Wieliką, górną Dźwiną i [[Jezioro Pskowskie|Jeziorem Pskowskim]]. Na ich obszarach znajdował się [[Izborsk]], gdzie panował [[Truwor]] – brat [[Ruryk]]a. Po 1036 roku zostali wchłonięci przez [[Nowogród Wielki|Nowogrodzian]]. Smoleńszczanie W VII–VIII wieku osiedlili się nad górną [[Wołga|Wołgą]], Dźwiną i Dnieprem – tereny, które przedtem zamieszkali [[Bałtowie]], wyparci na zachód przez nacierających Krywiczów. Założyli na zajętych terenach grody [[Smoleńsk]], [[Orsza|Orszę]], [[Kopyś]], [[Toropiec]]. Połocczanie, podobnie, jak Krywicze smoleńscy, rozpoczęli proces osiedlania się w VII–VIII wieku. Po wyparciu Bałtów założyli pod koniec X wieku w środkowym dorzeczu Dźwiny [[księstwo połockie]]<ref name="Kosman31–32"/>. Początkowo Krywicze podlegali [[kaganat Chazarski|Kaganatowi Chazarskiemu]]. Po kilku wojnach wygranych przez księcia ruskiego [[Oleg Mądry|Olega]] w 885 roku zostali podporządkowani [[Ruś Kijowska|Rusi Kijowskiej]]<ref>N. Jakowlenko, ''Historia Ukrainy. Od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku'', s. 45.</ref>. Po wyparciu Bałtów założyli pod koniec X wieku w środkowym dorzeczu Dźwiny [[księstwo połockie]]<ref name="Kosman31–32"/>.
 
Istnieje kilka hipotez na temat pochodzenia nazwy plemienia. Niektórzy naukowcy sądzą, że ma związek z topografią: słowo ''kriviči'' oznaczało ląd, brzeg. Według innej wersji [[Język staroruski|staroruski]] przymiotnik ''kriv''' oznaczał krzywy, fałszywy, co przełożyło się na nazwę ludu. Możliwe jest także, że plemię miało wodza o imieniu Kriv-, choć ten wariant nie ma dużego poparcia u badaczy. Ostatni raz Krywicze zostali wzmiankowani w źródłach pisanych w 1162 roku. Nazwa plemienia został użyta wówczas na określenie [[Kniaziowie Połocka|książąt połockich]]<ref name="Kosman31–32"/>. Wpływ na kulturę Krywiczów mieli Bałtowie i [[Finowie]], co przejawia się w [[Języki ugrofińskie|ugrofińskim]] pochodzeniu nazw miejscowych. Nazwa Krywicze przetrwała także w [[Język łotewski|języku łotewskim]] jako określenie wszystkich Słowian wschodnich – ''Kreevo''<ref>P. Tretjakow, ''Plemiona wschodnio-słowiańskie. Zarys popularno-naukowy'', s. 161.</ref>. W XIX wieku etnograf [[Jan Czeczot]] użył przymiotnika ''krywicki'' w swoim dziele ''Piosnki wieśniacze z nad Niemna i Dźwiny, z dołączeniem pierwotwornych w mowie sławiano-krewickiéj'', zaś autorzy ''[[Słownik geograficzny Królestwa Polskiego|Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich]]'' pod hasłem "Krywicze" umieścili informację, że zamieszkałe niegdyś przez Krywiczów obszary od Smoleńska po [[Grodno]], od Połocka do [[Mozyr]]za, [[Łotysze]] nazywają ziemią Krywów<ref>[http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/806 ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich''], red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, T. 4, s. 806.</ref>.