Zamek w Liwie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
kat.
Konarski (dyskusja | edycje)
Linia 36:
== Historia zamku ==
=== Wiek XV ===
Zamek w Liwie został zbudowany na lewympolecenie brzeguksięcia [[Liwiec|Liwca]], namazowieckiego [[wschód]]Janusz odI miasta lokowanego w 1421 r. Fundatorem założenia obronnego był książę mazowiecki [[JanuszStarszy|Janusza I StarszyStarszego]], który przed [[1429]] rokiem zlecił to zadanie mistrzowi murarskiemu [[Niclos (mistrz murarski)|Niclosowi]]. ZamekWarownię wzniesionywzniesiono wśródna podmokłychlewym łąkbrzegu i[[Liwiec|Liwca]], rozlewiskana rzeki[[wschód]] miałod zamiasta zadanielokowanego obronęw 1421 r., w celu kontroli przeprawy przez [[Liwiec]]rzekę oraz stanowił wartownię na wschodniej granicy księstwa mazowieckiego.
 
Na sztucznie usypanym wzniesieniu, zabezpieczonym drewnianymi palami, o powierzchni tysiąca metrów kwadratowych powstała niewielka ceglana warownia. Pierwotnie zamek został założony na planie kwadratu o boku osiemdziesiąt na osiemdziesiąt metrów, a przed nim znajdował się drewniany, ufortyfikowany przygródek z zabudowaniami gospodarczymi. PierwotnyNa zamekpoczątku [[Średniowiecze|średniowieczny]]zamek składał się z murów obwodowych o wysokości około 6 metrów z [[Blanki|blankami]], ''Domu Dużego'', w którym urzędował [[burgrabia]] i wysuniętej przed mury obwodowe otwartej od strony dziedzińca baszty bramnej z mostem zwodzonym. Zamek z miastem łączyła wąska grobla usypana na mokradłach i rozlewiskach Liwca.
 
=== Wiek XVI ===
Pierwszej przebudowy zamek w Liwie doczekał się pomiędzy latami 1526-1536, kiedy był własnością księżnej [[Anna Mazowiecka|Anny Mazowieckiej]]. W ramach przebudowy dokonano podniesienia murów obronnych do 12 metrów, ''Dom Duży'' nadbudowano o jedną kondygnację, przez co mógł pełnić funkcje dworskie. Zmieniono również bramę zamykając ją murem od strony dziedzińca i nadbudowując jedno piętro. Na zamkowym dziedzińcu powstałzbudowano niewielki dom gospodarczy zwany ''Domem Małym'' i spichlerz.
 
Kolejną przebudowę przeprowadzono na polecenie królowej [[Bona Sforza|Bony Sforzy]]. W latach [[1549]]-[[1570]] rozbudowano bramę przekształcając ją w kilkukondygnacyjną wieżę. Zlikwidowano [[krenelaż]] i zaopatrzono mury w stanowiska strzelnicze dla broni palnej. W takim stanie zamek istniał do [[potop szwedzki|Potopu]].
 
=== Upadek zamku ===
W [[1657]] wojska szwedzkie zbombardowałyostrzelały z dział zamek, a po zdobyciu spaliły. Po raz kolejny warownia uległa zniszczeniom z rąk wojsk szwedzkich w [[1700]] i [[1703]]. Po zniszczeniach wojennych gotycko-[[renesans]]owej warowni nie odbudowano. Na piwnicach spalonego ''Domu Dużego'' wzniesiono drewniany dom kancelarii, który służył [[Starosta|starostom]] liwskim do końca XVIII wieku.
 
Pod koniec [[XVIII wiek|XVIII]] wieku decyzją starosty [[Tadeusz Grabianka|Tadeusza Grabianki]] na miejscu ''Domu Małego'' naprzeciwko drewnianej kancelarii wzniesiono murowany barokowy dwór. Parterowy obiekt z [[Dach mansardowy|dachem mansardowym]] postawiony w [[1782]] roku z czasem stał się siedzibą urzędów starostwa i sądu ziemskiego. Po przeniesieniu władz administracyjnych do [[Siedlce|Siedlec]] stał pusty. Powoli był dewastowany i rozbierany. Uległ ostatecznemu zniszczeniu w latach [[1846]]-[[1855]]. Przez pewien czas w zachowanej wieży mieściła się [[kuźnia]].
 
=== Wiek XX ===
Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] dokonano niewielkich prac badawczych i zabezpieczenia ruin. Nie przystąpiono jednak do większych prac budowlanych. Dopiero podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] ruinami zainteresowały się [[Okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|niemieckie władze okupacyjne]] mylnie wprowadzone w błąd o [[Zakon krzyżacki|krzyżackim]] pochodzeniu warowni przez miejscowego społecznika Otto Warpechowskiego. W latach [[1943]]-[[1944]] cegły z murów zamkowych, które miały zostać pierwotnie wykorzystane jako budulec obozu zagłady w [[Treblinka (KL)|Treblince]] wróciły na swoje miejsce. Niemcy zabezpieczyli obiekt i rozpoczęli prace przy rekonstrukcji wieży. Przerwali je jednak natychmiast po tym jak wyszła na jaw prawda historyczna. W [[1944]] zamek ponownie uległ uszkodzeniu podczas działań wojennych. Po wojnie dokonano zabezpieczenia w formie trwałej ruiny zachowanych gotyckich murów i dokończono rekonstrukcjirekonstrukcję wieży bramnej. W latach [[1957]]-[[1961]] staraniem lokalnych społeczników: Mariana Jakubika, Jana Klemma i Eugeniusza Leszczyńskiego odbudowano dwór kancelarii starościńskiej z przeznaczeniem na siedzibę urzędu gminy i bibliotekę wiejską. W 1963 w budynku powstało Muzeum-Zbrojownia.
 
Obecnie dla zwiedzających udostępnione sąudostępniono sale w odrestaurowanym dworze, a także wieżawieżę bramnabramną. Z dawnego ''Domu Dużego'' zachowały się jedynie gotyckie piwnice i część okalających go murów.
 
W planach była odbudowa drewnianego dworu kancelarii z początku XVIII wieku oraz urządzenie w miejscu dawnego przygródka [[skansen]]u budownictwa drewnianego. Nie doszła ona jednak do skutku.