Kołdyczewo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Pomnik: drobne merytoryczne |
→Obóz koncentracyjny w Kołdyczewie: drobne merytoryczne |
||
Linia 31:
== Obóz koncentracyjny w Kołdyczewie ==
W 1942 r. ww wschodniej części wsi za terenami dworskimi Niemcy utworzyli obóz koncentracyjny, w którym osadzano głównie Żydów i Polaków, a także w mniejszej ilości Białorusinów, Rosjan i Romów. Obóz składał się baraków i trzypiętrowego budynku więzienia obozowego (zachowały się jego fundamenty), w którym przeprowadzano śledztwa przeciwko polskim żołnierzom Armii Krajowej. Obóz otaczał drut kolczasty. Początkowo komendantem obozu był Białorusin lejtnant [[Sergiej Bobko]], a od roku 1943 [[Nikołaj Kalko]] i sprawujący nadzór podoficer SS [[Franz Jörn]]. Załogę obozu stanowili członkowie 4 Kompanii 13 Specjalnego Batalionu SS [[Białoruska Policja Pomocnicza|Białoruskiego Batalonu Pomocniczego]]. Więźniowie byli zmuszani do ciężkich robót przy wydobyciu [[torf]]u, w ceglarni, przy produkcji mydła, butów, odzieży, beczek. Przeciętny dzień pracy wynosił 10-12 godzin. Racje żywnościowe o niemal zerowej kaloryczności - zupa z wody i mąki żytniej oraz kromka chleba - nie pozwalały na regenerację sił. Więźniowie byli zakwaterowani w nieogrzewanych barakach, w których spali na trzy- i czteropiętrowych pryczach. Na porządku dziennym były rozliczne szykany, bicie, szczucie psami, gwałty na kobietach i egzekucje
Od połowy 1942 roku planowo niszczono tu ludność polską. W pierwszej kolejności - księży (około 100) z różnych regionów Polski, a także inteligencję (około 5 tys.). 14 listopada 1942 roku w uroczysku Lachowka za pomocą gazu zamordowano księży: Kazimierza Dembowskiego z Darewa, Kazimierza Koreckiego z Połoneczki, Antoniego Mackiewicza z Mira, Stanisława Nowaka z Domraczewa, Antoniego Leusza ze Stołpców, Wacława Niesmaka z Nowego Świerżnia razem z 44-osobową grupą inteligencji polskiej rejonu stołpeckiego. W uroczysku Pogorzelec (Łozy) rozstrzelano dwa tabory Cyganów.
W listopadzie 1942 r. w obozie zbudowano dwa krematoria, w których spalono zwłoki około 600 ludzi, przywiezionych z Baranowicz i Stołpców.
Likwidacja obozu nastąpiła w dniu 30 czerwca 1944 r. w związku ze zbliżającą się Armią Czerwoną. Wtedy też naziści rozstrzelali ostatnich więźniów i podpalili baraki<ref><ref>http://pawet.net/zl/zl/1997_23/9.html</ref>.</ref>.
=== Liczba ofiar ===
Ocenia się, że do czasu likwidacji obozu w dn. 29 czerwca 1944 r. w Kołdyczewie Niemcy i białoruscy kolaboranci zamordowali około 22 tys. osób.
=== Mogiły zbiorowe ===
Po 1944 roku komisja śledcza ujawniła na terenie obozu oraz w jego okolicach liczne zbiorowe mogiły:
* na terenie obozu w formie litery T o wymiarach 35x5 m, ze zwłokami około 1 tys. mężczyzn, kobiet i dzieci. Badania medyczne ustaliły, że dorosłych zabito strzałem z broni, a dzieci wrzucano do dołów żywe.
* w odległości 1,5 km od obozu w uroczysku [[Arabowszczyzna]] odkryto osiem 45-metrowych mogił. Podczas ekshumacji i ekspertyzy medycznej ustalono, że pogrzebano tu 5140 osób, w tym całą ludność żydowską miasteczka [[Stołowicze]];
* w uroczysku [[Pogorzelec]] (Łozy), w odległości 2 km od obozu znaleziono 15 mogił od 30 do 40 m długości i 4,6 m szerokości, kryjących szczątki około 15 tys. osób<ref>http://www.sztetl.org.pl/pl/article/koldyczewo/13,miejsca-martyrologii/27581,koldyczewo-nazistowski-oboz-koncentracyjny/</ref><ref> B. P. Szerman, I uzasnulas' ziemlia. O zwierstwach niemieckich faszistow na teritorii goroda Baranowicz i jego okriestnosti, Baranowiczi 1970</ref><ref> http://www.historycy.org/historia/index.php/t60342.html</ref><ref>http://blogmedia24.pl/node/67480</ref>
== Pomnik ==
| |||