Wikipedia

Władysław I Łokietek: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne redakcyjne, drobne merytoryczne
Linia 27:
| quote =
}}
[[Plik:WladislausWładysław I ofsarcophagus Polandfigure.PNGjpg|thumb|Władysław I Łokietek, grafika(fragment [[Aleksanderrzeźby Lesser|Aleksandranagrobnej Władysława Łokietka z katedry Lessera]]wawelskiej)]]
[[Plik:Władysław I sarcophagus figure.jpg|thumb|Władysław Łokietek (fragment rzeźby nagrobnej Łokietka z katedry wawelskiej)]]
[[Plik:Pieczec kujawska Wladyslawa Lokietka.jpg|thumb|'' Pieczęć kujawska Władysława Łokietka'']]
[[Plik:Wladislaus I of Poland.PNG|thumb|Władysław I Łokietek, grafika [[Aleksander Lesser|A.Lessera]] z XIX w.]]
[[Plik:Ucieczka Władysława Łokietka z Krakowa by A Lesser 1884.jpg|thumb|Ucieczka Władysława Łokietka z Krakowa w czasie zdobywania miasta przez Henryka Probusa]]
'''Władysław<ref>Ówczesna forma imienia używana również przez księcia to ''Włodzisław''. K. Jasiński, ''Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich'', Poznań – Wrocław 2001, s. 116.</ref> I Łokietek''' (ur. między 3 marca 1260 a 19 stycznia 1261<ref>O. Balzer, ''Genealogia Piastów'', Kraków 2005, s. 340. Podobnie K. Jasiński, ''op.cit.'', s. 117-118, choć skłania się on do datowania urodzin tylko na rok 1260, pomijając pierwsze 19 dni stycznia roku następnego.</ref>, zm. 2 marca 1333 w [[Kraków|Krakowie]]) – książę na [[Kujawy|Kujawach Brzeskich]] i [[Dobrzyń nad Wisłą|Dobrzyniu]] 1267-1275 (pod opieką matki), udzielne rządy razem z braćmi 1275-1288, książę brzeski i [[sieradz]]ki 1288-1300, książę [[Sandomierz|sandomierski]] 1289-1292, 1292-1300 [[Lenno|lennik]] [[Wacław II|Wacława II]], [[regent]] w księstwie dobrzyńskim 1293-1295, książę [[Łęczyca|łęczycki]] 1294-1300, książę [[Wielkopolska|wielkopolski]] i [[Pomorze Gdańskie|pomorski]] 1296-1300, na wygnaniu w latach 1300-1304, od 1304 w [[Wiślica|Wiślicy]], od 1305 ponownie w Sandomierzu, Sieradzu, Łęczycy i Brześciu, od 1306 w Krakowie i zwierzchnictwo nad księstwami: [[inowrocław]]skim i [[Dobrzyń nad Wisłą|dobrzyńskim]], 1306-1308/1309 na Pomorzu, od 1314 w Wielkopolsce, od 20 stycznia 1320 roku król Polski (był pierwszym władcą Polski koronowanym w Krakowie, w katedrze wawelskiej przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Janisława), od 1327 zamiana Sieradza i Łęczycy na [[Inowrocław]] i Dobrzyń, w 1329 utrata ziemi dobrzyńskiej, w 1332 utrata Kujaw.
 
Linia 57:
 
== Władysław księciem w Sandomierzu i wojna z Wacławem II (1289-1292) ==
[[Plik:Franciscan monastery, 2 Franciszkanska street, Old Town, Krakow, Poland.jpg|thumb|Klasztor franciszkanów w Krakowie, gdzie ukrył się Łokietek]]
Po bitwie pod Siewierzem z nieznanych powodów Bolesław II zrezygnował z ubiegania się o Małopolskę co spowodowało, że to Władysław Łokietek zaczął się tytułować księciem Krakowa i Sandomierza. Zajęcie stolicy Małopolski (bez Wawelu) pomimo początkowych zwycięstw w bitwach pod [[Skała (województwo małopolskie)|Skałą]] i [[Święcice (województwo małopolskie)|Święcicami]], nie było trwałe i rychło Łokietek musiał uchodzić z miasta, które zostało zdobyte przez Probusa, i z którego wydostał się tylko dzięki pomocy [[Zakon Braci Mniejszych|franciszkanów]]. W drugiej połowie 1289 zdołał książę kujawski umocnić swoje panowanie w księstwie sandomierskim<ref>Swieżawski Aleksander, ''Przemysł II Król Polski'', Warszawa 2006, s. 131.</ref>.
 
Linia 156:
 
== Opinia o władcy ==
[[Plik:Nagrobek Władysława I Łokietka.jpg|mały|upright|left|Sarkofag Władysława Łokietka w [[bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedrze na Wawelu]]]]
Władysława Łokietka trudno jest jednoznacznie ocenić. Z pewnością wytrwale dążył do celu swojego życia – zjednoczenia Polski. Nie przyszło mu to jednak łatwo, a dopomogło szczęście. Nie wiadomo, czy gdyby nie niespodziewane zgony kolejnych władcówjego silniejszych przeciwników: Leszka Czarnego, Henryka IV Probusa, Kazimierza II Łęczyckiego, Przemysła II wielkopolskiego, Wacława II i Wacława III, wreszcie Henryka III Głogowczyka, Władysław nie pozostałby do końca życia księciem malutkiego Brześcia na Kujawach. Można też mieć pretensje do "małego" króla za utratę Pomorza Gdańskiego i zrażenie książąt śląskich swoją zbyt mało elastyczną i skuteczną polityką. Gdyby jednak nie rządyuparte i konsekwentne działania Władysława Łokietka, Polska zmogłaby pewnością stałabystać się częścią składową monarchii Luksemburgów albo jużuległaby wtedy uległabytrwałemu rozbiorowipodziałowi. To za jego niespokojnego panowania Polska po raz pierwszy poważnie starła się z Krzyżakami i nawiązała zaskakujący sojusz z Litwą. Dzięki koronacji na Wawelu król ten stworzył precedens i utrwalił pozycję Polski jako królestwa. Wreszcie właśnie wtedy rozpoczęła się akcja wewnętrznej unifikacji państwa, zaczęto organizować ogólnopolską kancelarię i administrację oraz skarbowość. Akcję tę z powodzeniem kontynuował jego syn i następca – [[Kazimierz III Wielki]]. Gdyby nie zasługi ojca, król ten nie byłby w stanie już u progu panowania zapłacić królowi czeskiemu i tytularnemu królowi polskiemu [[Jan Luksemburski|Janowi I Luksemburgowi]] gigantycznej sumy 1,2 miliona [[Grosz praski|groszy praskich]] za rezygnację z praw do korony polskiej (jednocześnie Kazimierz III Piast zrzekł się na rzecz Jana bardzo cennego [[Śląsk]]a) ani rozmawiać z największymi europejskimi władcami jak równy z równym, ani zostawićrozwinąć Polskigospodarczo murowanejzunifikowanego państwa. Podobnie jak w wypadku [[Mieszko I|Mieszka I]] i [[Bolesław I Chrobry|Bolesława Chrobrego]] – ojciec kryje się w cieniu syna i następcy, niekoniecznie faktycznie lepszego niż on władcy.
 
== Zobacz też ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Władysław_I_Łokietek”