Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Dodano foto nagrobka Stefana Batorego |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 175:
[[Plik:Władysław I sarcophagus figure.jpg|thumb|210px|[[Władysław I Łokietek|Władysław Łokietek]] – fragment nagrobka króla]]
[[Plik:Krakow nagrobek Kazimierza W.jpg|thumb|210px|Nagrobek [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]]]]
We wnętrzu katedry, nad filarami międzynawowymi stoją cztery drewniane posągi [[Ojcowie Kościoła|Ojców Kościoła]], świętych: [[Hieronim ze Strydonu|Hieronima]], [[Ambroży z Mediolanu|Ambrożego]], [[Grzegorz I|Grzegorza]] (późnogotycki, w. XV/XVI) oraz [[Augustyn z Hippony|Augustyna]] (1900 r.). Pomiędzy filarami ''nawy głównej'', po obu jej stronach znajdują się nagrobki królów Polski:
* '''[[Nagrobek Władysława III Warneńczyka na Wawelu|Nagrobek Władysława III Warneńczyka]]''' (zm. 1444), wykonany przez [[Antoni Madeyski|Antoniego Madeyskiego]] w [[Rzym]]ie na wzór nagrobków [[gotyk|gotyckich]] w 1906 roku. Sarkofag jest pusty, ponieważ ciała młodego władcy, który zginął w bitwie pod [[Warna|Warną]], nie odnaleziono. Jest to więc [[cenotaf]] (grób symboliczny).
Linia 219 ⟶ 217:
=== Kaplice ===
[[Plik:KapliceKatedryWawelskiejOdStronyPołudniowej-POL, Kraków.jpg|thumb|Kaplice Katedry wawelskiej od strony południowej: [[Kaplica Wazów na Wawelu|Wazów]], [[Kaplica Zygmuntowska na Wawelu|Zygmuntowska]], [[Kaplica bpa Jana Konarskiego na Wawelu|Konarskiego]] (nieco przysłonięta), [[Kaplica Zadzika na Wawelu|Zadzika]], [[Kaplica Jana Olbrachta na Wawelu|Jana Olbrachta]] i [[Kaplica biskupa Andrzeja Załuskiego na Wawelu|Załuskiego]].|210x210px]]
==== Nawa południowa ====
* '''[[Kaplica Świętokrzyska na Wawelu|Kaplica Świętokrzyska]]''', zw. także ''Nosalitów'', pw. św. Krzyża i św. Ducha. Zbudowana w latach 1447–1492 na mauzoleum króla [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza Jagiellończyka]] i jego żony. Nagrobek władcy dłuta [[Wit Stwosz|Wita Stwosza]] (1492), a nagrobek [[biskupi krakowscy|bpa]] [[Kajetan Sołtyk|Kajetana Sołtyka]] – [[Piotr Aigner|Piotra Aignera]] (1788).
Linia 231 ⟶ 225:
* '''[[Kaplica Szafrańców na Wawelu|Kaplica Szafrańców]]''', zw. także ''Doktorów'' oraz ''Radziwiłła'', pw. Ofiarowania NMP i św. Szczepana. Mieści się w przyziemu [[Sztuka romańska|romańskiej]] wieży Srebrnych Dzwonów. Od 1420 mauzoleum Szafrańców, od XVII w. własność Kolegium Prawników Uniwersytetu Krakowskiego, zaś od 1902 pod opieką rodziny Rodziwiłłów. Polichromię oraz witraż wykonał [[Józef Mehoffer]] w 1908.
*[[Plik:Nagrobek Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta.jpg|thumb|210px|Nagrobki [[Zygmunt I Stary|Zygmunta Starego]] i [[Zygmunt II August|Zygmunta Augusta]] w Kaplicy Zygmuntowskiej]]'''[[Kaplica Wazów na Wawelu|Kaplica Wazów]],''', zw. także ''Psałterzystów'' oraz ''Pradocińska'', pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Wzniesiona w latach 1664–1666 z przeznaczeniem na mauzoleum dynastii Wazów. Zachowana w stylu baroku. Znajdują się w niej epitafia owej dynastii. Ściany wyłożone są czarnym [[marmur]]em dębnickim. Od reszty katedry oddzielona jest kratą.
==== Południowe ramię ambitu ====
* '''[[Kaplica Zygmuntowska na Wawelu|Kaplica Zygmuntowska]]''', zw. także ''Królewską'', ''Jagiellońską'' oraz ''Rorantystów'', pw. Wniebowzięcia NMP. Wykonał ją [[Bartolommeo Berrecci|Bartłomiej Berecci]]. Konsekrowana w 1533. Kaplica postawiona jest na planie kwadratu, nakryta kopułą ze złotą łuską. Naprzeciw ołtarza znajdują się nagrobki króla [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]] i króla [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]]. Na wprost wejścia, przy stallach, mieści się nagrobek [[Anna Jagiellonka (1523-1596)|Anny Jagiellonki]].[[Plik:Jadwiga CP.jpg|thumb|210px|Nagrobek królowej [[Jadwiga Andegaweńska|Jadwigi Andegaweńskiej]]]]
* '''[[Kaplica bpa Jana Konarskiego na Wawelu|Kaplica bpa Jana Konarskiego]]''', zw. także ''bpa [[Konstanty Felicjan Szaniawski|Konstantego Felicjana Szaniawski]]'', pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Ufundowana w 1351 r. przez bpa [[Jan Bodzanta (biskup krakowski)|Jana Bodzantę]]. W latach 1520–1521 przebudowana na mauzoleum bpa [[Jan Konarski|Jana Konarskiego]], a w latach 1722–1728 na mauzoleum bpa Szaniewskiego.
Linia 245 ⟶ 239:
==== Wschodnie ramię ambitu ====
* '''[[Kaplica biskupa Piotra Tomickiego na Wawelu|Kaplica bpa Piotra Tomickiego]]''', pw. Tomasza Kantuaryjskiego. Przebudowana w latach 1526–1535, z pierwotnej gotyckiej, na mauzoleum bpa Tomickiego. Na ołtarzu znajdują się relikwie polskiego kronikarza biskupa krakowskiego bł. [[Wincenty Kadłubek|Wincentego Kadłubka]]. Planowana w XVIII wieku przebudowa kaplicy na trzecią z kolei kaplicę upamiętniającą dynastię – kaplicę Wettinów – nie doszła do skutku.[[Plik:Insygnia Jadwigi katedra Wawel.jpg|thumb|210px|Insygnia wyjęte z grobu królowej Jadwigi]]
* '''[[Kaplica Mariacka na Wawelu|Kaplica Mariacka]]''', zw. także ''Batorego'', ''Cyborialną'', ''Mansjonarzy'', pw. Narodzenia NMP. Tutaj przechowuje się Najświętszy Sakrament. Znajduje się tu nagrobek króla [[Stefan Batory|Stefana Batorego]]. Pochowana jest w tej kaplicy królowa [[Elżbieta Granowska|Elżbieta Pilecka]], trzecia żona Władysława Jagiełły.
Linia 252 ⟶ 246:
==== Północne ramię ambitu ====
*
*[[Plik:Nagrobek Stefana Batorego.jpg|thumb|280x280px|Nagrobek [[Stefan Batory|Stefana Batorego]] ]]'''[[Kaplica Skotnickich na Wawelu|Kaplica Skotnickich]]''', zw. także ''Skarszewskiego'', pw. św. Wawrzyńca. Wzniesiona w 1339 przez [[Jarosław Bogoria|Jarosława Bogorię Skotnickiego]]. W XVII w. przebudowana dla Stanisława Skarszewskiego.▼
▲* '''[[Kaplica Skotnickich na Wawelu|Kaplica Skotnickich]]''', zw. także ''Skarszewskiego'', pw. św. Wawrzyńca. Wzniesiona w 1339 przez [[Jarosław Bogoria|Jarosława Bogorię Skotnickiego]]. W XVII w. przebudowana dla Stanisława Skarszewskiego.
* '''[[Kaplica Lipskich na Wawelu|Kaplica Lipskich]]''', pw. śś. Macieja Apostoła i Mateusza Ewangelisty. Zbudowana w 1 połowie XIV w. Około 1643 przebudowana na kaplicę grobową [[Andrzej Lipski|Andrzeja Lipskiego]], zaś w latach 1743–1746 na mauzoleum kardynała [[Jan Aleksander Lipski|Jana Aleksandra Lipskiego]].
Linia 266 ⟶ 259:
* '''[[Sień Katedralna na Wawelu|Sień]]''', pierwotnie kaplica św. Mikołaja, wybudowana w 3. ćwierci XIII w. Obecnie służy za przejście do kapitularza i biblioteki.
[[Plik:Wavel Cathedral (9361161106).jpg|thumb|211x211px|[[Kaplica Wazów na Wawelu|Kaplica Wazów]]]]
=== Krypty ===
* '''[[Krypta Wieszczów Narodowych na Wawelu|Krypta Wieszczów Narodowych]]''' znajduje się pod posadzką północnego ramienia ambitu. W krypcie znajdują się dwa sarkofagi (spoczywają w nich poeci [[Adam Mickiewicz]] i [[Juliusz Słowacki]]) oraz dwie urny z ziemią z grobów: [[Cyprian Kamil Norwid|Cypriana Kamila Norwida]] i matki Słowackiego – [[Salomea Słowacka|Salomei Słowackiej]]. W 2010 roku wmurowano medalion z wizerunkiem [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]] będący kopią medalionu znajdującego się na grobie Chopina.
* '''[[Krypta św. Leonarda na Wawelu|Krypta św. Leonarda]]''' stanowi podziemny fragment drugiej [[Sztuka romańska|romańskiej]] katedry. W apsydzie znajduje się ołtarz z 1873. Na środku krypty, pod posadzką znajduje się grób bpa [[Maurus|Maura]] (zm. 1118). W krypcie spoczywają: [[Jan III Sobieski]], [[Maria Kazimiera d’Arquien|Maria Kazimiera]], [[Michał Korybut Wiśniowiecki]], [[Tadeusz Kościuszko]], książę [[Józef Poniatowski]] oraz generał [[Władysław Sikorski]].
* '''[[Groby Królewskie na Wawelu]]''' to siedem krypt, połączonych ze sobą korytarzami. Spoczywają w nich [[Władcy Polski|królowie polscy]] (od [[Zygmunt I Stary|Zygmunta Starego]] po [[August II Mocny|Augusta II Mocnego]]), ich rodziny oraz wielcy bohaterowie polscy.[[Plik:Wawel witraz 2.jpg|thumb|210px|Witraż w [[Kaplica królowej Zofii na Wawelu|kaplicy św. Trójcy]]]][[Plik:Monument for Michał Bogoria Skotnicki.jpg|thumb|210px|Wnętrze [[Kaplica Skotnickich na Wawelu|kaplicy Skotnickich]]]]
=== Zakrystia ===
Linia 282 ⟶ 274:
{{Zobacz też|Skarbiec Katedralny na Wawelu|Muzeum Katedralne na Wawelu}}
Zbudowana w latach 1481–1500 przez muratora Hanusza Blatfusa z Koszyc. Polichromię ścian i sklepienia wykonał [[Józef Mehoffer]] wraz z Janem Talagą (1900–1902).[[Plik:Mickiewicz grave.jpg|thumb|210px|[[Krypta Wieszczów Narodowych na Wawelu|Krypta Wieszczów Narodowych]]]]
W ciągu stuleci nagromadzono w skarbcu katedralnym wiele paramentów [[Liturgia|liturgicznych]], [[Polskie insygnia koronacyjne|regaliów]] i pamiątek historycznych. Wśród nich znajdują się m.in.: [[Włócznia Świętego Maurycego (Kraków)|włócznia św. Maurycego]], [[krzyż]] utworzony z dwóch [[diadem]]ów (księcia [[Bolesław V Wstydliwy|Bolesława Wstydliwego]] i jego żony [[Święta Kinga|św. Kingi]]), infuła z XIII w. tzw. [[Stanisław ze Szczepanowa|św. Stanisława]], [[racjonał]] z XV w. fundacji królowej [[Jadwiga Andegaweńska|Jadwigi]], [[relikwiarz]] na głowę św. Stanisława z 1504 (dzieło Marcina Marcińca), [[ornat]] z haftowanymi scenami z życia św. Stanisława (podkład haftu stanowią figurki, rzeźbione przez [[Stanisław Stwosz|Stanisława Stwosza]]), płaszcz koronacyjny [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta]], kapa koronacyjna (wykonana na koronacje [[Michał Korybut Wiśniowiecki|Michała Korybuta Wiśniowieckiego]] oraz jego żonę [[Eleonora Habsburżanka|Eleonorę]]) oraz zabytkowe [[Kielich (liturgia)|kielichy]], [[monstrancja|monstrancje]], krzyże, pierścienie biskupie, szaty liturgiczne, a także [[insygnia]] monarsze.
| |||