Białoruska Republika Ludowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Bibliografia: drobne merytoryczne |
→Geneza i początkowa działalność: drobne merytoryczne |
||
Linia 98:
Niemcy przekazali część funkcji rządowi BRL (handel, edukację, przemysł, opiekę społeczną i kulturę)<ref name="Энцыклапедыя385"/>, jednak nie pozwalali na utworzenie białoruskich jednostek militarnych, hamując w ten sposób rozwój państwowości młodej republiki<ref name="Энцыклапедыя386"/>.
Po upadku Cesarstwa Niemieckiego wojska niemieckie pod koniec listopada 1918 roku rozpoczęły ewakuację z ziem białoruskich. 10 grudnia 1918 roku Mińsk został zajęty przez bolszewików<ref>O. Łatyszonek, E. Mironowicz, ''Historia Białorusi od połowy XVIII do końca XX wieku'', s. 138.</ref>. Wobec dalszych postępów ofensywy bolszewickiej, większość działaczy białoruskich w grudniu 1918 r. przeniosła się do Grodna, zajętego nadal przez wojska niemieckie. W lutym 1919 roku w Grodnie władzom białoruskim udało się stworzyć 1 Białoruski Pułk Piechoty liczący około 800 żołnierzy i specjalny batalion komendy grodzieńskiej liczący 350 żołnierzy.
1 stycznia 1919 roku na [[I Zjazd Komunistycznej Partii Białorusi|I Zjeździe Komunistycznej Partii Białorusi]] w [[Smoleńsk]]u – na terenie kontrolowanym przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]] – ogłoszono powstanie Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej<ref>O. Łatyszonek, E. Mironowicz, ''Historia Białorusi od połowy XVIII do końca XX wieku'', s. 139–140.</ref>. Na początku stycznia 1919 przeniesiono do Mińska stolicę nowo powstałej BSRR<ref>''Энцыклапедыя гісторыі Беларусі ў 6 тамах'', Т. 5, ''М–Пуд'', red. Г. П. Пашкоў i in., s. 156.</ref>. 27 lutego 1919 na części terytorium byłej BRL powołano [[Litewsko-Białoruska Socjalistyczna Republika Rad|Litewsko-Białoruską Republikę Rad]]<ref>''Энцыклапедыя гісторыі Беларусі ў 6 тамах'', Т. 4, ''Кадэты–Ляшчэня'', red. Г. П. Пашкоў i in., s. 383.</ref>.
== Stosunki BRL z Polską ==
W marcu 1919 w trakcie [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]] formacje polskie zdobyły położone na zachodzie obecnego terytorium Białorusi [[Słonim]] i [[Pińsk]], w kwietniu opanowano położone dalej na wschód [[Lida|Lidę]], [[Nowogródek]], [[Baranowicze]] i [[Wilno]] po czym [[Józef Piłsudski]] wydał 22 kwietnia 1919 [[Odezwa do mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego|odezwę]] do mieszkańców byłego [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]], deklarując [[samostanowienie narodów|samostanowienie]] wszystkich narodowości przedrozbiorowej [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]]. W maju<ref>[http://books.google.ru/books?id=p-FHAAAAIAAJ&q=%C5%81uckiewicz+Paderewski+1919+Pary%C5%BC&dq=%C5%81uckiewicz+Paderewski+1919+Pary%C5%BC&hl=ru&sa=X&ei=bMRfU5e8B8XV4AT5_YGoAQ&ved=0CD8Q6AEwAw Weronika Gostyńska. Stosunki Polsko-Radzieckie,1918-1919. Książka i Wiedza, 1972]</ref> lub w czerwcu<ref>[http://books.google.ru/books?id=1KIWAQAAIAAJ&q=%C5%81uckiewicz+Paderewski+1919+Pary%C5%BC&dq=%C5%81uckiewicz+Paderewski+1919+Pary%C5%BC&hl=ru&sa=X&ei=bMRfU5e8B8XV4AT5_YGoAQ&ved=0CDkQ6AEwAg Krzysztof Grygajtis. Polskie idee federacyjne i ich realizacja w XIX i XX w. Wydawn. WSP, 2001]</ref> lub w lipcu<ref>[http://books.google.ru/books?id=w9FBAAAAYAAJ&q=%C5%81uckiewicz+Paderewski+1919+Pary%C5%BC&dq=%C5%81uckiewicz+Paderewski+1919+Pary%C5%BC&hl=ru&sa=X&ei=bMRfU5e8B8XV4AT5_YGoAQ&ved=0CEYQ6AEwBA Przegląd historyczny, Том 55. Państwowe Wydawn. Naukowe, 1964]</ref> lub w sierpniu{{fakt|data=2014-04}} 1919 roku premier rządu BRL na uchodźstwie [[Anton Łuckiewicz]] spotkał się w [[Paryż]]u z polskim premierem [[Ignacy Jan Paderewski|Ignacym Paderewskim]]. Podczas obrad omawiano problem stosunków polsko-białoruskich oraz uzgodniono projekt umowy federacyjnej dwóch państw, które miały mieć wspólną politykę zagraniczną i wspólne dowództwo sił zbrojnych. 8 sierpnia wojska polskie zdobyły [[Mińsk]], we wrześniu opanowały linię [[Lubań (obwód miński)|Lubań]] — [[Borysów (miasto)|Borysów]] — [[Połock]] — [[Dyneburg]]. Większa część ziem białoruskich znalazła się pod kontrolą polską. We wrześniu Łuckiewicz odbył kilka spotkań w Warszawie z [[Józef Piłsudski|Józefem Piłsudskim]], w wyniku których [[Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich]] nakazał rozwiązać Radę BRL a Łuckiewicz został internowany przez władze polskie<ref>[http://books.google.ru/books?id=ZGo1AAAAMAAJ&q=%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87+%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD+1919&dq=%D0%9B%D1%83%D1%86%D0%BA%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87+%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD+1919&hl=ru&sa=X&ei=JNtgU6h1x9DhBIydgagC&ved=0CDQQ6AEwAg Wadim Krutalewicz. Istorija Biełarusi: stanowlenije nacionalnoj dierżawnosti 1917-1922 gg.]</ref>. Ale potem jednak postanowiono zwołać w Mińsku posiedzenie Rady BRL w celu opracowania planu stworzenia sojuszu polsko-białoruskiego. W październiku Łuckiewicz ogłosił, że układy z [[Polska|Polską]] mogą przyczynić się do zachowania niezależności przez Białoruś oraz powiększenia terenów aż do Smoleńska. 12 listopada 1919 roku podczas zjazdu Rady BRL większość uczestników sprzeciwiła się planom Łuckiewicza. 13 grudnia 1919 roku [[Białoruska Partia Socjalistów-Rewolucjonistów]] i [[Białoruska Partia Socjalistów-Federalistów]] ogłosiły wotum nieufności wobec Łuckiewicza, który w rezultacie ustąpił ze stanowiska. Wraz ze swoimi zwolennikami opuścił zjazd i powołał [[Najwyższa Rada Białoruskiej Republiki Ludowej|Najwyższą Radę BRL]] na czele z [[Iwan Sierada|Iwanem Sieradą]]. Uczestnicy zjazdu utworzyli [[Ludowa Rada Białoruskiej Republiki Ludowej|Ludową Radę BRL]] na czele z [[Piotra Kreczeuski|Piotrem Kreczeuskim]] i nowy rząd na czele z [[Wacłau Łastouski|Wacłauem Łastouskim]]. Po rozpoczęciu negocjacji polsko-radzieckich w Mińsku jesienią 1920 roku rząd Łastouskiego 11 listopada 1920 podpisał w [[Kowno|Kownie]] z władzami [[Litwa|Litwy]] tajną umowę o współpracy polityczno-ekonomicznej w kwestii stworzenia w porozumieniu z narodami wschodniej Polski (przede wszystkim z [[Ukraińcy|Ukraińcami]]) jednego antypolskiego frontu<ref>[http://www.fir.bsu.by/index.php/departments/ir-in-menu/25-departments/ir-department/ir-staff/364-ir-tikhomirov.html A. Тихомиров], ''[http://library.by/portalus/modules/belarus/referat_readme.php?subaction=showfull&id=1141338827&archive=&start_from=&ucat=8& Дипломатия БНР в период послевоенного обустрйоства Европы и польско-советской войны (ноябрь 1918 г. – март 1921 г.)]'', Минская коллекция рефератов.</ref>.
== Kontynuacja działalności na emigracji ==
Po podziale terytoriów, do których rościła pretensje Rada BRL, przez Polskę i RFSRR, organ ten nie zaprzestał działalności, przenosząc się na terytorium Litwy. W maju 1920 r. w Kownie osiadł W. Łastowski,
{{Uwagi|2}}
| |||