|
[[Plik:Bychow zamek.jpg|300px|thumb|Twierdza w Bychowie]]
[[Plik:Bychaŭ. Быхаў (XVII) (cropped).jpg|thumb|Bychów w połowie XVII wieku|300x300px]]
[[Plik:Bychaŭ. Быхаў (1707).jpg|thumb|Bychów - plan z 1707 roku|300x300px]]
[[Plik:Bychaŭ. Быхаў (1781).jpg|thumb|Bychów w 1781 r.|300x300px]]
'''Stary Bychów''' ([[język białoruski|biał.]] ''Стары Быхаў'') miasto – twierdza nad [[Dniepr]]em zbudowane w latach 1590 - 1619 przez hetmana [[Jan Karol Chodkiewicz|Jana Karola Chodkiewicza]]. Od 1621 roku miasto należało do Jana Sapiehy, który ufortyfikował szczególnie miasto. W połowie XVII wieku była to obok Słucka jedna z większych fortyfikacji na [[Kresy Wschodnie|Kresach]].
Prywatne miasto [[magnateria polska|magnackie]] położone w końcu XVIII wieku w hrabstwie bychowskim w [[powiat orszański (I Rzeczpospolita)|powiecie orszańskim]] [[województwo witebskie|województwa witebskiego]]<ref> Вялiкi гicтарычны атлас Беларусi Т.2, Mińsk 2013, s. 103.</ref>.
Zamek cytadela znajdował się we wschodniej części fortyfikacji miejskich.
== Oblężenie w 1648 roku ==
W 1648 roku cały zespół obronny wytrzymał oblężenie Kozaków pod dowództwem F. Harkuszy.
== Oblężenie w latach 1654-1655 ==
Podczas kampanii letniej 1654 r. Stary Bychów znalazł się w pasie działań liczącego około 20 tys. żołnierzy korpusu kozackiego, dowodzonego przez pułkownika [[Iwan Zołotarenko|Iwana Zołotareńkę]]. Po zajęciu [[Nowy Bychów|Nowego Bychowa]], 8 września Kozacy rozpoczęli oblężenie Starego Bychowa, który miał stać się głównym ośrodkiem opanowanych przez nich obszarów. Najwspanialszym dokonaniem załogi zamku była 11-miesięczna obrona twierdzy przed Kozakami atamana [[Iwan Zołotarenko|Iwana Zołotoreńki]] w latach 1654-55, podczas której zginął 17 października 1655 r. sam Zołotoreńko, zaś w nagrodę [[Jan II Kazimierz Waza|Jan Kazimierz]] aktem z dn. 31 maja 1655 r. uwolnił Bychów od podatków na dwadzieścia lat.
W 1655 roku Sejm wydał konstytucję „Securitas Bychowa”, w której postanowiono wzmocnić załogę tego zamku, utrzymywanego przez podkanclerzego litewskiego [[Kazimierz Leon Sapieha (1697–1738)|Kazimierza Leona Sapiehę]] - 300 żołnierzami piechoty niemieckiej, opłacanymi z państwowego skarbu litewskiego.
== Oblężenie w 1659 roku ==
W czerwcu 1659 roku wojska moskiewskie pod dowództwem Iwana Iwanowicza Łabanowa Rostowskiego i Siemiena Zmijewa rozpoczęły oblężenie twierdzy, której jednak nie były w stanie zdobyć przez kilka miesięcy. Stary Bychów aż do grudnia 1659 r. pozostawał niezwyciężoną fortecą, stanowiąc jedyną enklawę władzy Rzeczypospolitej nad Dnieprem, a postawa jego załogi na dziesięciolecia stała się przykładem dla kolejnych pokoleń. Twierdza została opanowana przez wojska moskiewskie na skutek zdrady dopiero w dniu 14 grudnia 1659 roku. Dowodzący obroną pułkownik kozacki [[Iwan Nieczaj]] został przez Rosjan zesłany na Syberię. Jednak już zimą 1660/61 twierdzę odzyskały wojska polskie pod wodzą [[Stefan Czarniecki|Stefana Czarnieckiego]]. <br />
== Oblężenie w 1707 roku ==
Podczas wojny północnej twierdza będąca w posiadaniu [[Kazimierz Jan Sapieha|Kazimierza Jana Sapiehy]], który był stronnikiem [[Stanisław Leszczyński|Stanisława Leszczyńskiego]] został zdobyty przez [[Krzysztof Siennicki|Krzysztofa Bończę Sienickiego]]. Później Sienicki przeszedł na stronę [[Karol XII|Karola XII]], w związku z czym twierdza była oblegana w 1707 (1709?) i zdobyta przez wojska rosyjskie.
Po tych wydarzeniach zamek znajdujący się w obrębie twierdzy przebudowano na barokowy pałac z wieżą zegarową.
Pierwotne założenie zostało zbudowane na planie prostokąta, z trzema skrzydłami zabudowanymi budynkami i z czwartym zamkniętym murem obronnym. W narożach założenia znajdowały się ośmioboczne, obronne baszty. Obecnie zamek jest w częściowej ruinie. W ocalałym budynku znajduje się muzeum.
W Bychowie znajduje się także obronna renesansowa synagoga z attyką z poł. XVII w.
== Zobacz też ==
{{Przypisy}}
== Linki zewnętrzne ==
* [http://kamunikat.net.iig.pl/www/czasopisy/bha/10-1-2/04.htm Bychów podczas wojny polsko-moskiewskiej 1654-1655]
[[Kategoria:I Rzeczpospolita]]
[[Kategoria:Wsie w obwodzie mohylewskim]]
[[Kategoria:Bychów]]
[[Kategoria:Miasta magnackie I Rzeczypospolitej (województwo witebskie)]]
[[en:Bychaw]]
[[fr:Bykhov]]
[[lt:Bychovas]]
| 