Zamek książąt mazowieckich w Płocku: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
ilustracja
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Bibliografia: drobne redakcyjne, źródła/przypisy, drobne merytoryczne
Linia 35:
W drugiej połowie XVI wieku zamek królewski położony w powiecie płockim [[województwo płockie (I Rzeczpospolita)|województwa płockiego]]<ref>Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.</ref>.
 
Badania archeologiczne na Wzgórzu Tumskim w [[Płock]]u potwierdzają obecność osadnictwa w 2pod połowiekoniec [[X wiek]]u<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Piotr Lasek |tytuł = Zamek w Płocku. Zarys dziejów budowlanych do 1655 roku |czasopismo = Residentiae tempore belli et pacis. Materiały do badań i ochrony założeń rezydencjonalnych i obronnych |data dostępu = 2020-02-04 |url = https://www.academia.edu/40617008/Zamek_w_P%C5%82ocku._Zarys_dziej%C3%B3w_budowlanych_do_1655_roku |język = en}}</ref><ref>M. Trzeciecki, ''Początki Płocka'', [w:] Płock Wczesnośredniowieczny, red. A. Gołembnik, Warszawa 2011, s.70</ref>. Za lokalizacją grodu w tym miejscu przemawiało dogodne usytuowanie na skrzyżowaniu szlaków handlowych, również ukształtowanie i znaczne wypiętrzenie skarpy wiślanej (ponad 40 m nad lustro wody). Początkowo gród miał umocnienia drewniano-ziemne, a wewnątrzwały niewielkimiały „gródek”konstrukcję książęcyskrzyniowo-przekładkową konstrukcję

wałów<ref>M. Trzeciecki, ''Gród na Wzgórzu Tumskim'', [w:] Płock Wczesnośredniowieczny, red. A. Gołembnik, Warszawa 2011, s.110–117</ref>. Rozbudowa grodu miała miejsce pod koniec XI wieku za panowania [[Władysław I Herman|Władysława Hermana]], gdy powstała na jego terenie [[Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku|romańska katedra]]. W 1 połowie XII wieku zastąpiła ją katedra zbudowana przez biskupa [[Aleksander z Malonne|Aleksandra z Malonne]]. Po zniszczeniu grodu przez Litwinów w 1262 roku, odbudował go [[Bolesław Pobożny]]<ref name=":0" />.
 
W 2 połowie XIII wieku [[Bolesław Pobożny]] lub [[Bolesław II mazowiecki]] zbudował na terenie drewniano-ziemnego grodu kamienną [[donżon|wieżę-donżon]]<ref>T.Janiak (red.) „Architektura Romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje” s.316-319, Gniezno 2009.</ref>, której pozostałości znajdują się pod Wieżą Zegarową (dawniej kamienna wieża była błędnie uznawana za relikt zabudowy z czasów Władysława Hermana)<ref name=":0" />. Nie jest wykluczone, że już w czasach Bolesława II (zm. 1313) zbudowano Wieżę Szlachecką i Wieżę Zegarową i łączący je mur<ref name=":0" />. W lipcu 1327 roku miasto i być może zamek zajął [[Władysław I Łokietek|Władysław Łokietek]], a w 1329 roku przed wojskami czeskimi i krzyżackimi bronił się w zamku książę [[Wacław płocki|Wacław]]<ref name=":0" />. W XIV wieku król [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] wzmocnił zamek budując drugi mur obronny, dostosowany kształtem do nieregularnego wzgórza. Po rozbudowie zamek w Płocku był Ważniejsza część zamku – reprezentacyjna – określana była jako ''castrum''. W obrębie murów znajdował się dom mieszkalny władcy, jednak do tej pory nie odkryto jego pozostałości<ref name=":0" />. Wieża Szlachecka (nazywana początkowo Wielką lub Wysoką<ref name=":0" />), przez którą prowadziła po moście zwodzonym brama do zamku, pierwotnie była wyższa, ale została obniżona w [[1796]] roku. W wieży tej mieściło się też więzienie<ref name=":0" />.
Linia 59 ⟶ 61:
== Bibliografia ==
* Piotr Lasek, ''Zamek w Płocku. Zarys dziejów budowlanych do 1655 roku'' [w:] Residentiae tempore belli et pacis. Materiały do badań i ochrony założeń rezydencjonalnych i obronnych, 2019
*M. Trzeciecki, ''Początki Płocka'', [w:] Płock Wczesnośredniowieczny, red. A. Gołembnik, Warszawa 2011
*{{cytuj książkę |nazwisko= Sypkowie|imię= Agnieszka i Robert|autor link= |tytuł= Zamki i warownie ziemi mazowieckiej|rok= 2002|wydawca= Wydawnictwo TRIO Agencja Wydawnicza EGROS|miejsce= Warszawa|isbn=83-88185-22-5 |strony=74–78}}
*M. Dulinicz, ''Sieć grodowa Mazowsza Płockiego w XI wieku'', [w:] Lokalne ośrodki władzy państwowej w XI–XII wieku w Europie Środkowo-Wschodniej, red. S. Moździoch, Wrocław 1993
 
{{Pomniki historii w Polsce}}