|
}}
'''DM90''' – seria niemieckich [[Spalinowy zespół trakcyjny|spalinowych zespołów trakcyjnych]] wyprodukowanych dla [[Nederlandse Spoorwegen|Kolei Holenderskich]].
== Historia ==
W 1993 roku NS zamówił 53 składy w firmie Talbot, dzisiejszej firmie Bombardier w Akwizgranie. Kompletne wyposażenie elektryczne, sterowanie pociągiem i funkcje diagnostyczne zostały dostarczone przez Holec Ridderkerk (obecnie Alstom). Duewag w Krefeld wybudowano we wnętrzu i stamtąd składy przewieziono do Holandii.
3401 wyjechał z fabryki w Krefeld 12 marca 1996 roku. W 1998 roku NS oddał do użytku ostatni skład pociągu 3453.
Początkowo zamierzano zamówić kolejną serię dwuczłonową, a także wyprodukować jednoczłonową wersję DM'90. Żaden z planów nie zrealizowano z powodu pojawienia się nowych przewoźników na niezektryfikowanych liniach kolejowych w kraju.
=== Eksploatacja ===
| 32
|}
Pojazdy zostały wprowadzone na dużej części niezelektryfikowanych linii kolejowych pod koniec lat 90-tych. W następnym okresie duża część tych tras została wystawiona na przetarg publiczny. W większości przypadków obsługa została przeniesiona na innych przewoźników. Syntus przejął szereg składów DM'90. Inni przewoźnicy tymczasowo korzystali z kilku składów pociągów. Kolejna część DM'90 przeniosła się tymczasowo na szereg usług pociągów powolnych na w pełni zelektryfikowanych trasach.
Aby nie obciążać zbytnio obsługi pociągów na tych trasach, tabor często był oddawany do eksploatacji etapami na połączeniu, a stare składy Plan U jeździły na odcinku bez ATB-NG. Odcinek Doetinchem – Arnhem został wyznaczony jako odcinek testowy dla nowego taboru z silnikami Diesla. Latem 1996 r. rozpoczęła się farma testowa z Buffalos. W listopadzie tego roku na tym sprzęcie kursował pociąg z Winterswijk. Od listopada 1996 r. do czerwca 1997 r. tabor kursował na trasie Leeuwarden – Stavoren. W czerwcu 1997 r. nastąpiła renowacja Maaslijn (Nijmegen – Venlo – Roermond). Na początku 1998 składy wróciły na północ i zaczęły kursować między Leeuwarden a Groningen.
Na początku 1998 składy wróciły na północ i zaczęły kursować między Leeuwarden a Groningen . Najpierw w pociągu powolnym między obiema stacjami, a od września tego roku w pociągu ekspresowym, co było możliwe dzięki częściowemu podwojeniu trasy. W maju 1998 roku Kamperlijntje (Zwolle – Kampen) był odpowiedni do rozmieszczenia DM'90 i trakcyjne zastąpił Plan U sprzętu tam usługi. W sierpniu tego roku pociągi 3431-3433 zaczęły kursować między Heerlen a Akwizgranem. Pary zostały wyposażone w Punktförmige Zugbeeinflussung do tej usługi dodatkowe kroki. W maju 1998 r. było zamiarem, aby Buffels uruchomili nowe półgodzinne połączenie między Zwolle i Enschede. Do nowego rozkładu jazdy 1999/2000 używano jednak tylko Zwolle i Wierden.
Kiedy Syntus i NoordNed przejęły obsługę pociągów na kilku liniach diesla w latach 1999 i 2000, przejęły również niektóre składy pociągów DM'90. W rezultacie, operowały one nadal na trasach Leeuwarden – Groningen i Winterswijk – Doetinchem (później Arnhem), choć dla nowego przewoźnika. Pod koniec 2000 r. połączenia kolejowe Zutphen – Apeldoorn i Zutphen – Hengelo zostały przejęte przez Dieselmaterieel '90. Przez kilka miesięcy pociągi Plan U jeździły między Hengelo i Oldenzaal. W tym samym miesiącu składy zniknęły z jedynego połączenia międzynarodowego. Niemieckie składy Talent przejęły obsługę pociągów między Heerlen a Akwizgranem.
W 2003 roku połączenie kolejowe pomiędzy Zutphen i Oldenzaal zostało przejęte przez Syntus. Przewoźnik wykorzystał do tego składy pociągów LINT. W efekcie DM '90 zniknął z regularnej obsługi pociągów na tej trasie. Po przejęciu pociągu Arnhem – Tiel przez Syntus, zaczęły kursować tutaj składy DM'90 tego przewoźnika. 20 marca 2003 roku DM90 o numerze bocznym 3405 zderzyła się z pociągiem towarowym prowadzonym przez lokomotywę [[EMD JT42CWRM|Class 66]] w [[Roermond]]. Po wypadku przez długi czas stał w szopie w Amersfoort gdzie służył jako części zamienne, a następnie został zezłomowany we wrześniu 2014 roku.
Trzy lata później, gdy Veolia przejęła operację, z Maaslijn zniknęły również składy pociągów. Zdecydowano się na wykorzystanie zespołów trakcyjnych od grudnia 2006 roku w lokalnej obsłudze pociągów na zelektryfikowanym odcinku Zwolle – Groningen. W związku z przybyciem zryw pociągów Arriva umieścić DM'90 pomiędzy od lipca 2007 Harlingen Haven i Leeuwarden. W listopadzie 2007 roku do NS powrócił ostatni skład. Pociągi pozostały aktywne z Leeuwarden przez ponad półtora roku, od grudnia tego roku do lata 2009 roku prowadziły dużą część pociągów w godzinach szczytu między stolicą Fryzji a Wolvegą.
DM '90 był używany w lokalnych pociągach między Leeuwarden i Wolvega oraz między Groningen i Zwolle. Ponadto w szczególnych przypadkach DM'90 był również wdrożony przez Syntus pomiędzy Zutphen i Hengelo – Oldenzaal oraz pomiędzy Zutphen i Winterswijk.
Od końca 2008 roku DM '90 był używany jako pociąg w godzinach szczytu na Maaslijn między Venray i Nijmegen z powodu problemów z przepustowością na tym odcinku. Liczba podróżnych na trasie Venray – Nijmegen również wzrosła o 50 procent od czasu przybycia Veolii. Kilka razy, zwłaszcza na stacji Cuijk, podróżni musieli zostać na peronie lub pociąg w ogóle się nie zatrzymywał z powodu nadmiernego tłoku. Veolia zdecydowała się na rozbudowę czterech dwuczęściowych składów pociągów w celu zwiększenia pojemności. Aby nieco wchłonąć tłumy, od 1 grudnia 2008 Veolia wysłała dwie pary DM '90. Od końca 2009 r. cztery składy Velios zostały rozszerzone z dwóch do trzech barek, a Veolia zwróciła NS 3446 i 3447.
W ostatnich latach DM'90 (do 2017 r. włącznie) pociągi DM90 były nadal używane na dwóch liniach. Były to linie Sprinterów Zwolle – Kampen i Zwolle – Almelo – Hengelo – Enschede. Od 1998 r. 1999, czyli około 19 lat pracy. Po wycofaniu jednostkę NS 3426 przekazano do [[Nederlands Spoorwegmuseum]]. Wycofana w 2014 roku jednostka NS 3424 służyła przez pewien czas jako pociąg testowo-pomiarowy<ref>https://martijnvanvulpen.nl/geen-categorie/test-en-meettrein-3424/.</ref>.
=== Sprzedaż innym przewoźnikom ===
Czternaście jednostek zakupiła firma Brouwers Techniek w skład w których wchodzą pojazdy o numerach 3401, 3408, 3412, 3414, 3416, 3417, 3418, 3419, 3420, 3422, 3423, 3441, 3442, 3451. Jedna jednostka o numerze 3452 została zakupiona przez Happy Train Fleet Services BV, który planuje przywrócić ją do ruchu w przyszłości.
Pozostałe 32 zespoły trakcyjne zostały sprzedane w listopadzie 2020 w polskiej spółce kolejowej Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych (SKPL). 28 listopada 2020 roku pierwsze cztery pary wyjechały z pędu Amsterdam Houtrakpolder w kierunku Polski. Od tamtego czasu jednostki te sukcesywnie były transportowane do Polski do [[Zagórz (stacja kolejowa)|Zagórza]], oraz [[Koźmin Wielkopolski (stacja kolejowa)|Koźmina Wielkopolskiego]]. Sprzedane pojazdy to 3402, 3404, 3406, 3407, 3411, 3413, 3415, 3421, 3425, od 3427 do 3440, 3443 do 3450 i 3453.<ref>https://www.treinenweb.nl/nieuws/8730/eerste-dm-90-buffels-vertrokken-naar-nieuwe-poolse-eigenaar.html</ref>
| 