Stanisław Hozjusz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne merytoryczne - Watykan istnieje od traktatów laterańskich, za jego życia to istniało państwo kościelne |
|||
Linia 56:
Mimo perspektyw kariery na drodze urzędniczo-politycznej obrał drogę kariery ściśle duchownej. Był posiadaczem wielu intratnych beneficjów kościelnych, takich jak kanonia krakowska 1540, warmińska 1538 czy sandomierska 1542, probostwa w Gołębiu i [[Radłów|Radłowie]] oraz pomniejszych beneficjów w Wilnie, [[Wiślica|Wiślicy]], [[Wieluń|Wieluniu]], [[Troki|Trokach]]. W 1543 przyjął święcenia kapłańskie, mając już 39 lat. W 1549 dzięki zasługom w kancelarii królewskiej został 3 lutego nominowany przez [[Zygmunt II August|Zygmunta Augusta]] [[Diecezja chełmińska|biskupem chełmińskim]], prowizję papieską otrzymał 12 lipca 1549. Zygmunt August chciał nominować Hozjusza od razu biskupem na Warmię, ale ponieważ Hozjusz nie posiadał [[Indygenat pruski|indygenatu pruskiego]], na skutek ostrego sprzeciwu stanów pruskich monarcha musiał ustąpić. W 1550 Hozjusz został także inkwizytorem dla [[Diecezja pomezańska|diecezji pomezańskiej]]. [[Sakra|Sakrę biskupią]] przyjął 16 marca 1550 w Krakowie. Na stolicy biskupiej chełmińskiej zasiadał bardzo krótko, gdyż w 1550 był posłem królewskim do cesarza [[Karol V Habsburg|Karola V]] i króla Czech [[Ferdynand I Habsburg|Ferdynanda I]], a już w 1551 został awansowany na [[Archidiecezja warmińska|biskupstwo warmińskie]].
Szybko zyskał sławę jako katolicki teolog-polemista. Jego pisma będące owocem polemik z polskimi i niemieckimi ewangelikami odznaczały się erudycją, ciętością języka oraz kunsztowną łaciną. Hozjusz stał na gruncie ortodoksji katolickiej i bronił papiestwa. Dlatego też był przeciwnikiem liturgii w językach narodowych, posuwając się do zachwalania ignorancji ludu jako rzeczy pożytecznej, sprzyjającej pobożności (''Godzi się li laikom…''). Historycy Kościoła i teologowie zachodni oceniają{{Kto}}, że Hozjusz nie był wybitnym teologiem, za to był zdolnym i pracowitym organizatorem. Wszystkie swoje działania w Polsce kierował przede wszystkim przeciwko reformacji, którą uważał za wielkie zło. O swoich oponentach nie potrafił myśleć dobrze – uważał, że protestanci są inspirowani przez diabła. Sprawców napaści na kościół ewangelicki w Krakowie ([[Tumult krakowski 1574|Tumult krakowski]]) pochwalił słowami: ''Czego nie śmiał ani król, ani biskupi to zrobić się ośmielili studenci akademii krakowskiej, godni wiekuistej pamięci, których chwałę cały Kościół sławić będzie''.
Na synodzie piotrkowskim w 1551 nakłonił biskupów polskich do zaprzysiężenia ułożonego przez siebie ''Confessio fide catholicae Christiana'' (Wyznanie wiary katolickiej), które ukazało się drukiem po raz pierwszy w 1553 i jeszcze za życia autora doczekało się 30 wydań i wielu tłumaczeń. ''Confessio'' posiadało ważne znaczenie doktrynalne, gdyż sformułowało program odnowy w Kościele katolickim. Najważniejsze jego dzieła, takie jak ''Dialogus de eo num calicem laicis, uxores sacerdotibus permitti, ac divina officia vulgari lingua peragi fas sit'' (Dilinga 1558), ''De expresso Dei verbo…'' (Dilinga 1558), ''Confutatio "Prolegomenon" Brentii'' (Kolonia 1660) cieszyły się wielką poczytnością w całej Europie i osiągały znaczne ilości wydań w zwłaszcza w Niemczech i Francji. Dzieła te zostały przetłumaczone na język polski i wydane staraniem wydawnictwa Hosianum (Olsztyn, 2000). Prowadził polemiki z protestantami, zwłaszcza w Prusach (Toruń, Elbląg, Braniewo, Gdańsk). Uparcie zwalczał poglądy [[Andrzej Frycz Modrzewski|Andrzeja Frycza Modrzewskiego]] i przez interwencję Hozjusza pierwsze wydanie dzieła ''[[Commentariorum de Republica emendanda libri quinque|De Republica emendanda]]'' ukazało się bez dwóch najcenniejszych ksiąg. Hozjusz posunął się nawet do tego, że zorganizował nieudany zamach na Frycza (Frycz uskarża się na to w swym dziele "O Kościele księga druga").
| |||