Oswald Spengler: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Poprawa linkowań i typografii |
Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
Linia 57:
W swoich pracach Spengler wspomina o dwóch inspiratorach [[Johann Wolfgang von Goethe|Johannie Wolfgangu von Goethem]] oraz [[Friedrich Nietzsche|Friedrichu Nietzschem]]. Z kolei autorzy badający prace filozofa odrzucają Goethego jako wzorzec, na którym mógł się opierać Spengler, a dostrzegają jego bliższe związki z [[Wilhelm Dilthey|Wilhelmem Diltheyem]]. Natomiast inni wskazują na zbieżność wątków myślowych Spenglera z takimi myślicielami, jak [[Henri Bergson]], [[Leopold von Ranke]], [[Gottfried Wilhelm Leibniz]], [[Arthur Schopenhauer]], [[Georg Simmel]] i [[Leo Frobenius]]<ref>Władysław Kaniowski, ''Oswald Spengler - filozof i pisarz polityczny''. Łódź : Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, 1997, s. 9-16.</ref>.
▲Według historiozoficznej koncepcji Spenglera dzieje powszechne stanowią panoramę ośmiu kultur (babilońskiej, egipskiej, chińskiej, arabskiej, hinduskiej, meksykańskiej, antycznej oraz zachodnioeuropejskiej)<ref>Tomasz Barszcz, ''Oswalda Spenglera ujęcie kultury'', „Episteme”, 6, 2009, s. 40.</ref> będących wyrazem ośmiu rodzajów dusz, między innymi magicznej, [[Apollo|apollińskiej]] ([[kultura antyczna|kultura grecko-rzymska]]), [[Faust (motyw w sztuce)|faustycznej]] ([[kultura zachodnia]]). Wszystkie przechodzą stadia młodości, dojrzałości (wyznaczanej równowagą napięć między zjawiskami życia i tworami ludzkiej aktywności) i starczy upadek (znamionowany przez zanik wewnętrznej dynamiki i dominację sztucznych wytworów historii). Tę ostatnią fazę rozwoju przypisywał współczesnej mu kulturze zachodniej. Poglądy te wkrótce stały się symbolem europejskiego [[Katastrofizm (kultura)|katastrofizmu]], wyrażały i współtworzyły [[dekadencja|dekadencką]] atmosferę Niemiec w okresie poprzedzającym dojście do władzy [[Adolf Hitler|Hitlera]].
W swoich rozważaniach w ''Zmierzchu Zachodu'' Spengler skupił się na dwóch pojęciach – [[Kultura|kulturze]] i [[Cywilizacja|cywilizacji]] – oraz relacjach je łączących. Istnieją co najmniej dwa podejścia do słowa „kultura“. Po pierwsze może być ono ujęte jako całość ludzkich dziejów (z wyłączeniem etapu prekulturowego obejmującego okres ludów pierwotnych). W takim rozumieniu pojęcie „cywilizacja” zawiera się w słowie „kultura”. Drugie podejście charakteryzuje się tym, że za cywilizację uznaje się proces przeciwny kulturze<ref>Tamże, s. 39.</ref>.
| |||