Monopol: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
mNie podano opisu zmian |
drobne merytoryczne Znacznik: Wycofane |
||
Linia 5:
'''Monopol''' (z [[gr.]] ''monos'' – jeden i ''poleo'' – sprzedaję) – [[rynek (ekonomia)|rynek]], na którym produkuje i sprzedaje produkt tylko jedno [[przedsiębiorstwo]]. Posiada ono pozycję monopolistyczną, czyli dla innych przedsiębiorstw istnieją bariery wejścia na ten rynek uniemożliwiające podjęcie [[Konkurencja (ekonomia)|konkurencji]]. Realizuje ono politykę monopolistyczną prowadzącą do zdobycia i utrzymania pozycji monopolistycznej.
Pozycję monopolistyczną można zdobyć z
* '''monopol instytucjonalny''' – z przyczyn instytucjonalnych:
* dzięki własnościom zatrudnianych czynników wytwórczych (podażowe korzyści skali, ang. ''economies of scale'') lub produkowanych dóbr ([[Efekt sieciowy|popytowe korzyści skali]], ang. ''demand-side economies of scale''<ref>{{Cytuj |autor = [[Ireneusz Dąbrowski (ekonomista)|Ireneusz Dąbrowski]] |tytuł = Mechanizmy sprzężeń zwrotnych a równowaga i dynamika systemu ekonomicznego |data = 2016 |isbn = 978-83-8030-060-6 |miejsce = Warszawa |wydawca = Oficyna Wydawnicza SGH}}</ref>), czyli jest to monopol naturalny, ▼
** '''monopol prawny''' – z powodu wskazania w powszechnie obowiązujących przepisach wprost z nazwy konkretnego przedsiębiorcy jako posiadającego prawa wyłączności<ref>[https://www.praca.pl/poradniki/rynek-pracy/monopol-definicja,znaczenie,przyklady_pr-451.html Monopol – definicja, znaczenie, przykłady]</ref>,
** '''monopol administracyjny''' – z powodu reglamentacji administracyjnej, czyli różnego rodzaju nakazów, zakazów, koncesji, licencji, kontyngentów, zezwoleń i pozwoleń (na [[dopuszczenie do obrotu]] lub prowadzenie [[działalność regulowana|działaności regulowanej]]), świadectw (bezpieczeństwa, dopuszczenia, zdrowia), upoważnień, akredytacji i certyfikacji<ref>[https://pl.puntomarinero.com/what-is-monopoly-types-of/ Czym jest monopol? Rodzaje monopoli: tabela.]</ref>,
* trzecią przyczyną jest sama konkurencja, gdyż nawet jeśli rynek na początku jest zbliżony do [[konkurencja doskonała|wolnej konkurencji]], to z czasem nastąpi zróżnicowanie konkurentów i dzięki odpowiednio prowadzonej polityce monopolistycznej na rynku pozostanie najskuteczniejszy. Polityka ta z jednej strony może polegać na dążeniu do dominacji na rynku dzięki zabiegom organizacyjnym, czyli tworzeniu [[kartel]]i lub fuzji, albo na rujnowaniu konkurentów i [[przejęcie przedsiębiorstwa|przejęciach]]. Drugi rodzaj polityki monopolistycznej polega na wyraźnym wyodrębnieniu rynku swojego dobra, czyli przede wszystkim chodzi o usztywnienie popytu za pomocą reklamy firmy i jej produktów oraz edukację konsumentów. Dzięki pierwszemu rodzajowi polityki firma dąży do zwiększenia obszaru swojej działalności, natomiast drugi rodzaj pozwala na stworzenie własnego segmentu rynku, na którym uzyskuje dominujące wpływy.▼
* '''monopol handlowy''' – wskutek niesprawności rynku:
▲** '''monopol naturalny''' – dzięki własnościom posiadanych [[prawo własności intelektualnej|praw własności intelektualnej]] i zatrudnianych czynników wytwórczych (podażowe korzyści skali, ang. ''economies of scale'') lub produkowanych dóbr ([[Efekt sieciowy|popytowe korzyści skali]], ang. ''demand-side economies of scale''<ref>{{Cytuj |autor = [[Ireneusz Dąbrowski (ekonomista)|Ireneusz Dąbrowski]] |tytuł = Mechanizmy sprzężeń zwrotnych a równowaga i dynamika systemu ekonomicznego |data = 2016 |isbn = 978-83-8030-060-6 |miejsce = Warszawa |wydawca = Oficyna Wydawnicza SGH}}</ref>)
▲**
== Punkt równowagi przedsiębiorstwa ==
| |||