Zamek Królewski na Wawelu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Powierzchnia zielona to to "powierzchnia pomalowana na zielono", natomiast powierzchnia zieleni to powierzchnia pokryta roślinnością
Lotse8 (dyskusja | edycje)
Dodano fragment dotyczący znaczącej zmiany wyglądu Zamku Wawelskiego w XXI wieku i jego najnowszej historii. Podano wiele przypisów dokumentujących historię.
Linia 109:
[[Plik:Kraków - Wawel - Brama Bartłomieja Berrecciego 01.JPG|thumb|230px|[[Brama Bartłomieja Berrecciego na Wawelu|Brama wjazdowa Bartłomieja Berrecciego]]]]
W narożu skrzydeł zachodniego i północnego znajduje się [[Wieża Jana III Sobieskiego na Wawelu|Wieża Sobieskiego]]. Od skrzydła zachodniego odchodzi dwupiętrowa [[Brama Bartłomieja Berrecciego na Wawelu|brama Berrecciego]]. Prowadzi ona na [[Dziedziniec wewnętrzny na Wawelu|dziedziniec wewnętrzny]], zamknięty od czterech stron skrzydłami zamku i od piątej budynkiem, powstałym z połączenia dawnych [[Kuchnie Królewskie na Wawelu|kuchni królewskich]] oraz [[Wozownia Królewska na Wawelu|wozowni]] w okresie okupacji hitlerowskiej. Nawierzchnia pokryta jest kostkami [[bruk]]owymi oraz [[Wapień|wapiennymi]]. Krużganki, okrążające dziedziniec od strony skrzydeł zamkowych, podtrzymywane są na kolumnach zamkniętymi arkadami, z wyjątkiem II piętra, gdzie kolumny są dwa razy większe, zakończone dzbankami podtrzymującymi więźbę dachu, a w połowie ''przewiązane'' podwiązką. Okna i drzwi są ujęte kamiennymi zdobieniami. W narożniku północno-wschodnim znajduje się tzw. [[Wieża Zygmunta III Wazy na Wawelu|Wieża Zygmunta III]]. Przy północnej części skrzydła wschodniego wznosi się [[Wieża Duńska na Wawelu|Wieża Duńska]], będąca gotycką pozostałością zamku. Gotyckimi elementami rezydencji są również [[Kurza Stopka na Wawelu|Kurza Stopka]], znajdująca się pomiędzy wieżami Duńską i Zygmunta III i będąca podporą dla wschodniego skrzydła, a także [[Wieża Jordanka na Wawelu|wieża zw. Jordanką]], która ''wtapia'' się ukośnie we wschodnią część budynku. Do obiektu przylegają również [[Ogrody Królewskie na Wawelu|Ogrody Królewskie]] od stron południowej (od której znajduje się główne wejście do nich), północnej i wschodniej. Dzieli się na ogród królowej i ogród króla, obecnie odtwarzany. Znajdowały się w nim wiele pawilonów oraz droga do łaźni króla, która wznosiła się poza murami wzgórza. Zamek łączy się z [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedrą wawelską]] [[Dziedziniec Stefana Batorego na Wawelu|dziedzińcem zw. Batorego]] oraz przejściem, wybudowanym w obrębie dziedzińca. Dawniej znajdowała się tu także łaźnia królowej (po której pozostała wanna), kaplica św. Marii Egipcjanki. W podziemiu są relikty [[Kościół św. Gereona na Wawelu|kościoła św. Gereona]].
 
==== Flaga na Wawelu ====
Od 1. maja 2015 roku na Wawelu, na Basztach [[Baszta Senatorska na Wawelu|Senatorskiej]] i [[Baszta Złodziejska na Wawelu|Złodziejskiej]], na stałe wywieszona jest [[Flaga Polski]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Flaga polska na Wawelu na stałe |data = 2015-05-04 |data dostępu = 2024-04-15 |opublikowany = Onet Wiadomości |url = https://wiadomosci.onet.pl/krakow/flaga-polska-na-wawelu-na-stale/580jm07 |język = pl}}</ref>. Do tego momentu tradycją było wywieszanie flagi jedynie w [[Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej|Święto Flagi]], [[Święto Konstytucji 3 Maja]], [[Święto Wojska Polskiego]] i [[Narodowe Święto Niepodległości|Święto Niepodległości]]<ref>{{Cytuj |autor = LoveKraków |tytuł = Flaga na Wawelu wbrew tradycji? |data = 2024-03-20 |data dostępu = 2024-04-15 |opublikowany = LoveKraków |url = https://lovekrakow.pl/aktualnosci/gallery_8930.html}}</ref>. Inicjatywę wywieszenia flagi na stałe zapoczątkował historyk i przewodnik, Tomasz Darda, ze wsparciem członków forum urbanistycznego [[Skyscrapercity.com|SkyScrapercity]], pisząc otwartą petycję do Dyrekcji Zamku<ref>{{Cytuj |tytuł = Polska flaga na Wawelu przez cały rok |data = 2015-04-29 |data dostępu = 2024-04-15 |opublikowany = TVN24 |url = https://tvn24.pl/krakow/polska-flaga-na-wawelu-przez-caly-rok-ra537921-ls3300212 |język = pl}}</ref>. Petycja proponowała też wywieszenie flagi na stałe na krakowskich kopcach: [[Kopiec Kościuszki w Krakowie|Kościuszki]] i [[Kopiec Józefa Piłsudskiego w Krakowie|Piłsudskiego]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Nad Kopcem Piłsudskiego powiewa biało-czerwona flaga. Na stałe |data = 2015-05-12 |data dostępu = 2024-04-15 |opublikowany = TVN24 |url = https://tvn24.pl/krakow/nad-kopcem-pilsudskiego-powiewa-bialo-czerwona-flaga-na-stale-ra541680-ls3302356 |język = pl}}</ref>. W wyniku kilkumiesięcznych dyskusji i po konsultacji propozycji Dardy m.in. z Kancelarią Prezydenta, Marszałkiem Województwa Małopolskiego, a także Ministerstem Kultury i Dziedzictwa Narodowego<ref>{{Cytuj |tytuł = Wyborcza.pl |data dostępu = 2024-04-15 |opublikowany = krakow.wyborcza.pl |url = https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,17834843,polska-flaga-bedzie-powiewac-na-wawelu-na-stale.html}}</ref> flagi ostatecznie zawisły na stałe we wszystkich miejscach.
 
=== Wnętrza ===