Grodno: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→wiek XX: drobne redakcyjne |
→wiek XX: drobne redakcyjne |
||
Linia 62:
W 1905 roku Rosjanie wybudowali cerkiew Pokrowską. Dzięki inicjatywie mieszkańców w roku 1907 zainstalowano pierwsze telefony. W 1909 roku powstał most żelazny przez Niemen, a w 1912 roku miasto zelektryfikowano. W okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] miasto było okupowane przez Niemców, którzy wkroczyli do miasta 3 września 1915 roku, grabiąc przy okazji bibliotekę dominikańską. W dniu 10 kwietnia 1919 roku władze Rzeczpospolitej przejęły władzę w mieście, jednak już w [[1920]] dwukrotnie stało się areną działań zbrojnych, jako ważny węzeł komunikacyjny na froncie polsko-bolszewickim. Dziesięciotygodniowa okupacja bolszewicka boleśnie zapisała się w pamięci Grodnian. W 1920 na mocy [[traktat ryski|traktatu ryskiego]], Grodno stało się oficjalnie częścią [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]]. Administracyjna i gospodarcza rola miasta uległa wówczas degradacji na korzyść sąsiedniego [[Białystok|Białegostoku]] (tam przeniesiono m.in. siedzibę [[województwo białostockie|województwa]]). Przedwojenne Grodno było siedzibą władz powiatowych. Liczyło prawie 60 tysięcy mieszkańców, wśród których przeważali Polacy (60%) i Żydzi (37%), przy nieznacznym udziale procentowym Litwinów i Białorusinów (3%). Powstały Kresowa Fabryka Rowerów i Motocykli "Niemen", Zakłady Graficzne, Fabryka Wyrobów Introligatorskich, browary Margolisa, Słuckiego, Dojlidy. Jako ważny ośrodek kultury polskiej na Kresach, Grodno szczyciło się szeregiem szkół i bibliotek. Miasto miało dwa stałe teatry oraz Muzeum Przyrodnicze i Muzeum Historyczne, które założył [[Józef Jodkowski]]. W mieście działało harcerstwo. Powstał także ogród zoologiczny. W roku 1929 odsłonięto pomnik Elizy Orzeszkowej, a w roku 1930 zbudowano nowy most przez Niemen.
[[20 września]] [[1939]] do Grodna wtargnęły kolumny czołgów [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]], próbując zdobyć miasto z marszu, rozpoczęła się [[Obrona Grodna 1939|obrona Grodna]]. Polscy żołnierze, kórymi dowodził gen. [[Józef Olszyna-Wilczyński]] wspomagani przez cywilnych ochotników, m.in. harcerzy grodzieńskich, [[Obrona Grodna 1939|walczyli z przeważającymi siłami wroga]] aż do wieczora [[21 września]]. Po upadku miasta, Rosjanie dokonali bez sądu egzekucji około 300 obrońców w tym szkolnej młodzieży [http://www.ipn.gov.pl/portal.php?serwis=pl&dzial=193&id=3294&search=149944]. Od 22 września – na mocy [[pakt Ribbentrop-Mołotow|paktu Ribbentrop-Mołotow]] Grodno pozostawało pod okupacją sowiecką, włączone do [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|sowieckiej Białorusi]] jako siedziba obwodu. W latach [[1941]]-[[1944]] miasto znajdowało się pod okupacją niemiecką, podczas której wymordowano Żydów, umieszczając ich wcześniej w dwóch gettach. Nadzieje na ponowne przyłączenie Grodna do [[Polska|Polski]] spełzły na niczym, miasto stało się w lipcu [[1944]] ponownie częścią [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i pozostało nią aż do jego rozwiązania w [[1991]]. W 1961 roku władze komunistyczne kazały wysadzić najstarszy kościół miasta, tzw. Farę Witoldową. Obecnie miasto znajduje się w składzie Republiki Białorusi.
[[Grafika:Kalozha.jpg|thumb|[[Cerkiew św.św. Borysa i Gleba w Grodnie]]]]
| |||