Strukturalizm (filozofia): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Poststrukturalizm: drobne redakcyjne |
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ); zmiany kosmetyczne |
||
Linia 1:
'''Strukturalizm''' - stanowisko [[metodologia|metodologiczne]] w najogólniejszym sensie głoszące że dla zrozumienia pewnych zjawisk niezbędne jest uchwycenie [[struktura (metodologia)|struktury]] w której one występują, lub budowa takiego [[model
[[
=== Początki strukturalizmu ===
Strukturalizm narodził się na początku [[XX]] w. w [[językoznawstwo|językoznawstwie]] za sprawą szwajcarskiego językoznawcy [[Ferdinand de Saussure|Ferdinanda de Saussure]]. Wbrew dominującym poglądom, głosił on że dany [[znak (semiotyka)|znak]] rozpoznajemy poprzez opozycję do innych znaków występujących w danym [[system]]ie. Tak więc aby rozumieć dany znak (w tym przypadku językowy) musimy znać cały język - całą [[struktura|strukturę]], w której ten znak występuje<ref>"Język jest [[system]]em, którego wszystkie części mogą i powinny być rozważane w ich synchronicznej całości "Ferdinand de Saussure, ''Kurs językoznawstwa ogólnego'', przekł. Krystyna Kasprzyk. Wyd. 1: wstęp Witold Doroszewski, Warszawa 1961.</ref>. Strukturalizm postulował, aby język badać nie jako luźny zbiór elementów, ale jako system wzajemnie sprzężonych relacji<ref>[http://portalwiedzy.onet.pl/72026,,,,strukturalizm,haslo.html Strukturalizm - WIEM, darmowa encyklopedia<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
Dominującą wówczas metodologią nauk była metodologia [[pozytywizm|pozytywistyczna]], wyjaśniająca problemy przez rozbijanie ich na najbardziej podstawowe elementy, szukająca wyjaśnienia zjawisk poprzez ich [[filozofia analityczna|analizę]] i rozkład na atomowe składniki. Stąd dla pewnej grupy nauk - np. dla [[psychologia|psychologii]], [[biologia|biologii]] czy [[historia|historii]] - strukturalizm, propagujący myślenie [[synteza filozoficzna|syntetyczne]] i intuicyjne, miał znaczenie przełomowe.
Linia 11:
Strukturalizm de Saussure'a miał jeszcze jedną szczególną [[teza|tezę]]: głosiła ona, że język jest systemem [[transcendencja (filozofia)|transcendentnym]] wobec świadomości mówiącego. De Saussure odróżnił język ''(langue)'' od mowy ''(parole)'', przy czym mowa jest indywidualnym aktem realizacji języka, jest indywidualna, uboczna, przypadkowa, i dzięki temu różnorodna. Reguły i konwencje niezbędne do posługiwania się mową czerpiemy z języka - abstrakcyjnego, nieuświadamianego i biernie realizowanego przez jednostkę w samym akcie mówienia. Język jest zbiorem znaków i reguł ich łączenia (konwencji), bez których nie da się realizować mowy.
Ten wątek podjęli pół wieku później filozofowie nazywani dziś strukturalistami, z [[Claude Levi-Strauss
Levi-Strauss wykorzystał pojęcie struktury do wyjaśnienia zjawisk niezrozumiałych na gruncie tradycyjnej, głównie pozytywistycznej metodologii, takich jak [[awunkulat]] czy [[mit]]. Tak więc awunkulat okazał się być nie przeżytkiem [[patriarchat
Analogicznie, mit okazał się nie być prymitywnym wyjaśnieniem niezrozumiałych zjawisk, lecz [[element znaczący|elementem znaczącym]].
Linia 24:
{{Przypisy}}
== Zobacz też ==
* [[strukturalizm (językoznawstwo)]]
* [[Ferdinand de Saussure]]
Linia 43:
[[fa:ساختارگرایی]]
[[fr:Structuralisme]]
[[ko:구조주의]]
[[he:סטרוקטורליזם]]▼
[[ia:Structuralismo]]
[[it:Strutturalismo]]
▲[[he:סטרוקטורליזם]]
[[ja:構造主義]]▼
[[
[[nl:Structuralistische taalkunde]]
▲[[ja:構造主義]]
[[pt:Estruturalismo]]
[[ru:Структурализм]]
|