Mitteleuropa: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
mapy |
WP:SK, ort. |
||
Linia 1:
{{Dopracować|redakcja, styl, ort, ew. terminologia historyczna}}
[[
'''Mitteleuropa''' - [[język niemiecki|niemieckie]] słowo oznaczające [[Europa Środkowa|Europę Środkową]], mające znaczenie [[geografia|geograficzne]]<ref>Jan Wendt ''"Współpraca regionalna Polski w Europie Środkowej"'' Centrum Europejskie [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]], kwartalnik Studia Europejskie, nr 4/1998</ref>, czasem używane także w innych językach i mające kilka różnych znaczeń. Oznacza także jako pojęcie historyczne<ref>Jan Wendt ''"Współpraca regionalna Polski w Europie Środkowej"'' Centrum Europejskie [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]], kwartalnik Studia Europejskie, nr 4/1998</ref>, polityczny program będący celem wojennym Niemiec podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]], zakładający dominację [[Cesarstwo Niemieckie|Cesarstwa Niemieckiego]] nad Europą Środkową i jej całkowitą eksploatację przez Niemcy, [[aneksja|aneksję]] terytoriów zamieszkanych w większości przez ludność
Koncepcja Mitteleuropy (jedności regionu środkowoeuropejskiego) powstała w [[XIX wiek]]u w [[Austro-Węgry|Austro-Węgrzech]].
== Koncepcja Naumanna ==▼
[[
▲==Koncepcja Naumanna==
▲[[File:Mitteleuropa POL wielgórski.PNG|thumb|250px|Mapa przedstawiająca niemieckie plany polityczne wobec Europy Środkowej i Wschodniej po [[Traktat_brzeski_(9_lutego)|Traktacie brzeskim z 9 lutego 1918]], [[Traktat brzeski|Traktacie brzeskim z 3 marca 1918]] i Traktacie bukaresztańskim z 7 maja 1918.
{{legenda|#0000C6|Niemcy i ich sojusznicy}}
{{legenda|#5109E8|Część Polski i Armenii przeznaczona do aneksji przez Niemcy/Turcję}}
Linia 26 ⟶ 23:
Press 1980</ref>. Wysuwano także żądania stworzenia na [[Krym]]ie niemieckiego państewka kolonialnego<ref>[[Czesław Madajczyk]] ''"Generalna Gubernia w planach hitlerowskich. Studia"'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1961, str. 88 i 89</ref> oraz dążono do [[kolonizacja|skolonizowania]] [[Państwa bałtyckie|państw bałtyckich]]<ref>[[Czesław Madajczyk]] ''"Generalna Gubernia w planach hitlerowskich. Studia"'', Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1961, str. 88 i 89</ref>.
== Koncepcja Cesarstwa Niemieckiego ==
Rządzące elity polityczne Niemiec zaadaptowały ideę Mitteleuropy podczas I wojny światowej przy wytyczaniu celów wojennych oraz planów nowego porządku europejskiego po ewentualnym zwycięstwie [[Państwa centralne|Państw Centralnych]]<ref name="Geiss"/>. Mitteleuropę tworzyłyby [[rządy marionetkowe|marionetkowe państwa]] (w tym [[Królestwo Polskie (1916-1918)|Królestwo Polskie]]) pod polityczną, ekonomiczną i wojskową kontrolą Rzeszy. Rejon miał być wykorzystywanym gospodarczo zapleczem imperium Niemieckiego, a jego zasoby miały służyć udanej rywalizacji z Anglią na arenie światowej w celu uzyskania pozycji wiodącego mocarstwa. Organizacja ekonomiczna opierałaby się na dominacji Niemiec, które narzuciłyby szereg korzystnych dla siebie umów ekonomicznych z podległymi im satelickimi państwami takimi jak [[Ukraina]] czy [[Polska]]. Liczono również na to iż nastroje klasy pracującej w Niemczech mogą być uspokojone przy pomocy aneksji terytorialnych, osadnictwa oraz lepszej kondycji ekonomicznej Niemiec<ref name="WaP">"War and Punishment: The Causes of War Termination and the First World War" Hein Erich
Goemans Princeton University
Linia 34 ⟶ 30:
Keith Neilson 1983 Wilfrid Laurier University Press </ref>
== Koncepcja federalizacji ==
[[
Koncepcja federalizacji Austro-Węgier podjęta została jeszcze w połowie [[1918]], jako ostatnia próba zachowania [[Monarchia|Monarchii]] w całości. Nowa [[konstytucja]] państwa zakładać miała federację krajów koronnych rządzonych przez odrębnych monarchów z dynastii Habsburgów. W Polsce środowisko monarchistyczne za odpowiedniego kandydata do korony uznały [[Karol Stefan Habsburg|Karola Habsburga]]. Politycznie koncepcja Mitteleuropy straciła znaczenie po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]], kiedy Austro-Węgry rozpadły się na szereg samodzielnych państw, a Niemcy utraciły znaczną część swego terytorium. Obecnie Mitteleuropa jest pojęciem głównie geograficznym, choć funkcjonuje także jako nostalgiczne określenie terenów tworzących niegdyś Austro-Węgry (od [[Lwów|Lwowa]] po [[Triest]]). Wobec faktycznej klęski militarnej [[Państwa centralne|państw centralnych]], w tym wielonarodowej monarchii [[Austro-Węgry|
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
[[
▲[[Grafika:Mitteleuropa-Konfessionen 1901.JPG|thumb|right|300px|Mitteleuropa, mapa wyznaniowa, rok [[1901]]]]
*[[Janusz Pajewski]] "Mitteleuropa, Studia z dziejów imperializmu niemieckiego w dobie pierwszej wojny światowej", Poznań, 1959▼
*Izabela Goworowska-Puchala "Mitteleuropa, Rdzeń Starego Kontynentu" Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 1997, ISBN 83-7174-113-8▼
*Antoni Kukliński "Problematyka Przestrzeni Europejskiej" Oficyna Wydawnicza Rewasz, Warszawa, 1997, ISBN 83-85557-36-9▼
▲* [[Janusz Pajewski]] "Mitteleuropa, Studia z dziejów imperializmu niemieckiego w dobie pierwszej wojny światowej", Poznań, 1959
==Zobacz też==▼
▲* Izabela Goworowska-Puchala "Mitteleuropa, Rdzeń Starego Kontynentu" Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 1997, ISBN 83-7174-113-8
▲* Antoni Kukliński "Problematyka Przestrzeni Europejskiej" Oficyna Wydawnicza Rewasz, Warszawa, 1997, ISBN 83-85557-36-9
▲== Zobacz też ==
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[Generalny Plan Wschodni]]
[[Kategoria:Austro-Węgry]]
|