Pretor: Różnice pomiędzy wersjami

W okresie wczesnej republiki był tylko jeden pretor określany jako ''praetor maximus'' o nie do końca dla nas jasnych kompetencjach. Od [[366 p.n.e.|366]] lub [[367 p.n.e.|367 roku p.n.e.]] powoływano urząd pretora miejskiego (''praetor urbanus'') w celu odciążenia [[Konsul rzymski|konsulów]] od obowiązków jurysdykcyjnych, którego podstawowym zadaniem była właśnie jurysdykcja cywilna na terenie miasta [[Rzym|Rzymu]]u. Początkowo pretor ten był wybierany tylko spośród [[patrycjusze|patrycjuszy]], [[plebejusze]] uzyskali dostęp do urzędu pretora od roku [[337 p.n.e.]]<ref>Praca zbiorowa pod redakcja [[Aleksander Krawczuk|Aleksandra Krawczuka]], [[2005]], ''Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych'', str. 220, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9. </ref>. Dlatego patrycjusze przeforsowali odebranie władzy sądowniczej konsulowi. Od [[242 p.n.e.|242 r. p.n.e.]] istniał pretor do spraw cudzoziemców (''praetor peregrinus''), zajmujący się sprawami związanymi z coraz liczniej napływającymi do Rzymu cudzoziemcami. W [[227 p.n.e.|227 r. p.n.e.]], po przyłączeniu [[Sycylia|Sycylii]] i [[Sardynia|Sardynii]] jako prowincji, powołano do ich zarządzania dodatkowo 2 pretorów. Po reformach [[Sulla|Sulli]] liczba pretorów wzrosła do 8, w czasach [[Gajusz Juliusz Cezar|Cezara]] do 16, a za cesarza [[Klaudiusz (cesarz)|Klaudiusza]] do 18.

Po utworzeniu [[cesarstwo rzymskie|cesarstwa]], za [[pryncypat (Rzym)|pryncypatu]], pretorzy utrzymali swe uprawnienia w jurysdykcji cywilnej i karnej, ale już w czasach [[dominat|dominatu]]u nie odgrywali większej roli.

[[ia:PraetorPretor]]