Spontaniczne złamanie symetrii: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje) m robot dodaje: pt:Quebra espontânea de simetria |
Wyprowadzenie |
||
Linia 2:
Złamane symetrie fizyczne stają się dopiero widoczne w wysokich [[Energia (fizyka)|energiach]]. Stany symetryczne względem złamanej symetrii mogą wtedy przekształcać się między sobą i stają się wtedy nieodróżnialne.
== Wyprowadzenie na przykładzie ==
Załóżmy, że [[energia]] układu fizycznego zależy od jakiegoś parametru <math>x</math>. Załóżmy też, że energia ta wyraża się wzorem (<math>E_p</math> jest jakąś stałą):
: <math>E = x^2 - E_p</math>
Równanie to jest symetryczne względem przekształcenia <math>x → -x</math> i taką właśnie symetrię fizycy spodziewają się zaobserwować w przyrodzie.
Jednak równanie to ma dwa minima (stany podstawowe, stany próżni): <math>x = ±√E_p</math>. Żadne z tych minimów nie jest symetryczne względem przekształcenia <math>x → -x</math> i godnym odnotowania jest sam fakt, że tych minimów jest więcej niż jedno. Dla niskich energii fizycy zauważą więc '''dwa''' niesymetryczne stany. Wyjściowa symetria będzie niewidoczna i właśnie to zjawisko jest nazywane spontanicznym złamaniem symetrii.
Dopiero kiedy przeprowadzi się eksperyment na obiektach o energii przewyższającej <math>E_p</math>, wyjściowa symetria stanie się widoczna. Oba niesymetryczne stany podstawowe będą się wzajemnie w siebie przekształcać i wymieszają się w jeden stan symetryczny. W kontekście fizyki kwantowej próg ten nazywa się ''energią unifikacji''.
== Analogia ==
| |||