Wikipedysta:Richelieu~plwiki/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

 

Heraklit stworzył traktat filozoficzny pt. ''O naturze'' (''Peri Physeon'') i złożył go w świątyni Artemidy w Efezie. Przypuszczalnie składały się na niego trzy części: o wszechświecie, o polityce i o teologii, pisane tzw. "ciemnym" stylem, aby tylko wtajemniczeni mogli je zrozumieć. Dzieło to nie dochowało się do naszych czasów. Pozostały tylko drobne fragmenty, około 120 w zależności od edycji.<ref>''Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu'' pod red J. Legowicza, [[PWN]], 1970, strona 76, przekład fragmentów B. Kupis. Patrz: [http://www.edukator.pl/portal-edukacyjny/heraklit-z-efezu/3751.html Heraklit z Efezu, Fundacja Nauka i Wiedza]</ref>

 

== Filozofia ==

[[File:Sanzio 01 Heraclitus.jpg|Heraklit na obrazie [[Szkoła Ateńska]] Rafaela.|250px|thumb]]

Filozofia Heraklita głosi, że ciągłe stawanie się i przemijanie jest najważniejszą cechą bytu. Byt nie ginie i nie powstaje, jedynie się zmienia - zaś stawanie się i przemijanie jest wynikiem nieprzerwanego ścierania się wyodrębnionych z bytu przeciwieństw, jak ciemność i jasność, zimno i ciepło ([[dialektyka]] ontologiczna). Wszelkie zdarzenia wynikają z napięcia powstającego między przeciwieństwami. Jego teorię zmienności nazywa się [[wariabilizm]]em lub herakliteizmem, a najlepszym jej obrazem jest rzeka – jej wody ciągle się zmieniają płynąc<ref>Damian Lesczyński, ''Filozofowie i ich filozofie. Opowieści dla niewtajemniczonych'', Wyd. Atla2, Wrocław 2002, s. 19-21, ISBN 83-88555-85-5</ref> (''{{greka|Πάντα ῥεῖ καὶ οὐδὲν μένει}} panta rhei kai ouden menei'' - ''wszystko płynie, nic nie stoi w miejscu'', jest w ciągłym ruchu).

Heraklit dużo uwagi poświęcił [[etyka|etyce]]: jego zdaniem mądrość polega na poznaniu logosu i myśleniu zgodnym z jego prawami. Poświęcił więcej uwagi [[introspekcja|introspekcji]], krytykował m.in. poznanie zmysłowe ("złymi świadkami są zmysły i uszy"). Pisał o mądrości mędrca i tłumu.

 

Kosmogonia Heraklita opiera się na zasadzie konieczności ([[logos]]u). Zasada ta stanowi syntezę przeciwieństw. Nie jest jednak pełną ogólnością, Logos to, co prawda prawo i wiedza o świecie, ale również fizyczna szczególność (ogień).