Zamek biskupi w Siewierzu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
[[Image:Poland_Siewierz_-_bishop_castle.jpg|thumb|250px|right|Ruiny zamku]]
'''Zamek w Siewierzu''' - początkowo w [[Siewierz]]u będącym od [[
Po nadaniu praw miejskich Siewierzowi (ok. 1276 r.), nowo lokowane miasto założono 2 km na północ od dawnego grodu. Prawdopodobnie wówczas w zakolu rzeki [[Czarna Przemsza|Czarnej Przemszy]] pośród jej rozlewisk i bagien, które stanowiły naturalny czynnik obronny, wzniesiono nową drewniano - ziemną siedzibę kasztelanów. Usytuowana była ona na sztucznej wyspie usypanej z ziemi i wzmocnionej drewnianymi palami.
Poczatki murowanego zamku nie zostały do tej pory jednoznacznie ustalone. W stosunkowo nielicznej literaturze popularno - naukowej błędnie datuje się jego powstanie na XV w. Prowadzone od 2001 r. badania historyczne (mgr Artur Rok) wykazały istnienie murowanego zamku na początku 2 poł. XIV w. Przypuszcza się, że pierwsza murowana faza gotyckiego zamku powstała już za panowania książąt bytomskich w 1 poł. XIV w. Nie można również wykluczyć przeciągnięcia się prac budowlanych na wczesne lata panowania książąt cieszyńskich. Dalsze badania historyczne (nadal kontynuowane) oraz archeologiczne powinny ostatecznie wyjaśnić kwestię początków tej warowni.
Biskupowie rozbudowywali zamek tworząc murowaną budowlę o charakterze obronnym. Tylko w [[XVI wiek|XVI]] stuleciu pracowali nad nim po kolei Jan Konarski, Piotr Tomicki, Jan Latalski, Andrzej Zebrzydowski, Filip Padniewski i Franciszek Krasiński.▼
Pierwszym elementem murowanym była cylindryczny [[stołp]] o średnicy 9 metrów. W miejsce wału powstał mur obwodowy
W [[1443]] księstwo siewierskie wraz z zamkiem i miastem wykupił od zadłużonego księcia cieszyńskiego, [[Wacław I Cieszyński|Wacława I]] biskup krakowski, [[Zbigniew Oleśnicki]]. Po kilkuletnim sporze z innymi książętami śląskimi, biskupi krakowscy na mocy dokumentu księcia cieszyńskiego Wacława, przyjęli świecki tytuł książąt siewierskich, a Księstwo Siewierskie stało się prawie niezależnym organizmem politycznym z własnym wojskiem, sejmem, monetą, surowym sądem, szlachtą. Zamek zaczął pełnić rolę administracyjnej i politycznej siedziby Księstwa Siewierskiego.
Najprawdopodobniej książę biskup Jan Konarski kazał rozebrać wewnętrzą wieżę, a materiał z niej posłużył do budowy nowego zamku mieszkalnego w części wschodniej, zachodniej i reprezentacyjnego budynku południowego. Nadało to kompleksowi charakter renesansowej rezydencji z dziedzińcem otoczonym drewnianymi podcieniami. Wieża bramna w północnym murze została przebudowana i podwyższona, dodano jej także nową furtę i szeroką bramę dla pojazdów konnych.▼
▲
W [[1575]] książę biskup Franciszek Krasiński umocnił zamek, przystosowując go do wykorzystywania broni palnej. Dodany został dodatkowy mur zewnętrzny, zaś przestrzeń między oboma murami wypełniono ziemią. Stworzyło to taras artyleryjski, który otrzymał w wyposażeniu w 10 dział. Brama została umocniona ciekawym [[barbakan]]em. Mury oblewała [[fosa]] i wody [[Czarna Przemsza|Czarnej Przemszy]].▼
▲
W czasie [[potop szwedzki|potopu szwedzkiego]] [[księstwo siewierskie]] nominalnie pozostawało neutralne, jednak na zamku przebywały oddziały hetmana [[Stefan Czarniecki|Stefana Czarnieckiego]], co skłoniło Szwedów do jego zajęcia. Został poważnie zniszczony i był odbudowywany w latach [[1681]]-[[1689]] przez księcia biskupa Jana Małachowskiego. W trakcie restauracji pozbawiono go wielu cech obronnych. Forma ogólna nadana wówczas kompleksowi zachowana została do dzisiaj.▼
▲W [[1575]] książę - biskup Franciszek Krasiński umocnił zamek, przystosowując go do wykorzystywania broni palnej. Dodany został dodatkowy mur zewnętrzny, zaś przestrzeń między
▲W czasie [[potop szwedzki|potopu szwedzkiego]] [[księstwo siewierskie]] nominalnie pozostawało neutralne, jednak na zamku przebywały oddziały hetmana [[Stefan Czarniecki|Stefana Czarnieckiego]], co skłoniło Szwedów do jego zajęcia.
W [[1790]] [[Sejm Czteroletni|Sejm Wielki]] zlikwidował [[księstwo siewierskie]] wcielając je do Rzeczypospolitej. Porzucony w [[1800]] przez księcia biskupa Feliksa Paweła Turskiego zamek od tamtej pory popada w ruinę. Jeszcze w czasie [[wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]] był wykorzystywany militarnie. Jednak od 2. połowy [[XIX wiek]]u pozostawał niezasiedlony. ▼
Kolejnej przebudowy dokonano na przełomie XVII i XVIII w. z inicjatywy biskupów: Jana Małachowskiego (1681 - 1699) i Felicjana Szaniawskiego [[1720]]-[[1732]]. W czasie tej przebudowy basztę przy bramie podwyższono i zwieńczono barokowym hełmem z cebulą i latarnią. Ponadto wybudowano wschodnie skrzydło zamku. Forma ogólna nadana wówczas kompleksowi zachowana została w ruinie do dzisiaj. Z czasem zamek zaczął jednak chylić się ku upadkowi.
▲W [[1790]] [[Sejm Czteroletni|Sejm Wielki]] zlikwidował [[księstwo siewierskie]] wcielając je do Rzeczypospolitej.
W latach 50. i 70 .[[XX wiek|XX]] wieku rozpoczęto prowadzone z przerwami prace mające na celu zabezpieczenie budowli. Wznowiono je w 1999 r. zmierzając do zachowywana zamku w stanie tzw. trwałej ruiny. Z historycznych elementów zachowały się w pełni - wsparte trójskokowymi przyporami -zewnętrzne mury skrzydeł mieszkalnych (za wyjątkiem ściany południowej), dwa pełne fragmenty ścian skrzydeł mieszkalnych od strony dziedzińca, baszta nad bramą główną, barbakan, fragmenty oryginalnej kamieniarki (kolumny, futryny okien) oraz XVI - wiecznych murów obronnych. Jedynym do tej pory zrekonstruowanym (w latach 70 - tych) większym elementem zamku jest fragment przyziemia skrzydła wschodniego (od strony dziedzińca).
{{commons|Siewierz}}
| |||