Werniks: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
m Dodana kategoria: Sztuka |
||
Linia 3:
Podstawowym składnikiem werniksu jest żywica. Z żywic naturalnych najczęściej stosowane są [[damara]] i [[mastyks]], dużo rzadziej [[kopale]], a także (do werniksów spirytusowych) [[sandarak]] i [[szelak]]. Szczególną postacią żywicy są balsamy (gęste ciecze otrzymywane z drzew iglastych) z których najcenniejsza do celów malarskich jest terpentyna wenecka. Współcześnie stosowane są także żywice syntetyczne, zwł. akrylowe, jednak skład werniksów syntetycznych pozostaje z reguły tajemnicą producenta.
Żywica rozpuszczana jest w odp. rozpuszczalniku, najczęściej olejku terpentynowym (nazywanym dawniej terpentyną francuską). Właściwości rozpuszczalnika decydują o przydatności werniksu do zamierzonych celów; m. in. musi dość szybko i bez reszty wysychać i nie może być agresywny względem podeschniętych farb.
Tak sporządzony werniks jest nazywany "chudym" i stosowany najczęściej jako werniks końcowy (ze względu na łatwość zdjęcia lub zmycia zabrudzonej lub uszkodzonej warstwy wierzchniej) i pośredni (ze względu na neutralność wobec warstw obrazu). Właściwości werniksu można modyfikować przez dodatki: np. wosk (w ilości max. 2%; nadmiar wosku grozi łuszczeniem i pękaniem werniksu) powoduje matowość werniksu końcowego, dodatek olejków takich jak lawendowy czy sosnowy powoduje z jednej strony znaczne rozrzedzenie (zmniejszenie subiektywnie odczuwanej gęstości i lepkości) werniksu, a z drugiej -opóźnia wysychanie i powoduje mocniejsze związanie werniksu z podłożem (co jest niekorzystne w wypadku werniksu końcowego) etc.
Przez dodatek oleju schnącego, np. [[olej lniany|lnianego]] otrzymuje się werniksy "tłuste", stosowane najczęściej jako retuszerskie lub medium. Szczególnym rodzajem werniksów są werniksy czysto olejne, otrzymywane przez rozpuszczenie na gorąco żywicy w oleju; poza specjalnymi zastosowaniami (jak np. do złoceń lub impregnacji podobrazia) mogą być używane wyłącznie jako medium. Jedynym wyjątkiem jest zastosowanie gęstego werniksu żywiczno-olejnego jako werniksu końcowego (tzw. 'olifa') w niektórych szkołach malowania [[ikony|ikon]]. Werniksy czysto olejne lub bardzo tłuste (z wysoką zawartością oleju) stosowane jako pośrednie i końcowe mogą powodować spękania i odspajanie warstw obrazu, co zdarzało się przy nieudolnych próbach naśladowania klasycznej techniki olejnej i temperowo/olejnej w XIX w.
Werniksy nakładać można pędzlem (najlepiej specjalnie do tego przeznaczonym, szerokim i miękkim), dłonią (sposób preferowany przez wielu artystów) lub przez natryskiwanie (większość obecnie produkowanych werniksów, zwł. syntetycznych, sprzedawana jest w postaci aerozolu). Ten ostatni sposób jest najbezpieczniejszy dla powierzchni obrazu w wypadku werniksu końcowego, ale do werniksowania pośredniego lub retuszerskiego niezbyt się nadaje.
[[Kategoria:Sztuka]]
| |||