Fajans: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Zastosowania: poprawa linków
BroviPL (dyskusja | edycje)
źródła/przypisy, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 1:
{{disambigR|rodzaju [[ceramika|ceramiki]]|osoby noszące nazwisko Fajans: [[Kazimierz Fajans]], [[Maksymilian Fajans]], [[Maurycy Fajans]]}}
[[Plik:Faience Plate Traditional.jpg|thumb|150px200px|fajansowyTalerz talerzwykonany z fajansu]]
[[Plik:Eulenpokal-Stadt-Schaffhausen-Fayence-16Jhr.jpg|thumb|150px200px|[[XVI wiek|XVI-wieczny]] puchar fajansowy]]
'''Fajans''' – rodzaj [[ceramika|ceramiki]], kruchy i silnie chłonący [[woda|wodę]] (z powodu jego porowatoścu). Materiał ten otrzymuje się poprzez wypalenie [[mieszanina|mieszaniny]] rozdrobnionych: [[kaolin]]u, [[glina|gliny]], [[skaleń|skaleni]], [[kreda (skała)|kredy]] lub [[marmur]]u. Z fajansu wytwarza się głównie [[naczynie kuchenne|naczynia kuchenne]], [[urządzenie sanitarne|urządzenia sanitarne]], [[płytki okładzinowe]] oraz przedmioty artystyczne, aby po wyprodukowaniu uczynić je nieprzepuszczalnymi dla [[ciecz]]y, pokrywa się je [[szkliwo ceramiczne|szkliwem ceramicznym]] zawierającym [[tlenek ołowiu(II)]], [[tlenek wapnia]], [[tlenek cynku]] i [[tlenek sodu]].
'''Fajans''' – rodzaj [[ceramika|ceramiki]] podobny nieco do [[porcelana|porcelany]] wytwarzanej z zanieczyszczonego [[kaolin]]u.<br />Po wypaleniu (w temperaturach przekraczających 1000[[°C]]) wyroby fajansowe mają kolor od białego do jasnokremowego. Wytwarza się je najczęściej w wersji powleczonej nieprzezroczystym [[szkliwo ceramiczne|szkliwem]].
 
Nazwą "fajans" obejmuje się obecnie także znane już z [[prehistoria|prehistorycznych]] wykopalisk odmiany wyrobów ceramicznych znanych w [[Egipt|Egipcie]] od czwartego tysiąclecia [[p.n.e.]] oraz w [[Cywilizacja doliny Indusu|dolinie Indusu]] kilkanaście stuleci później.
 
W [[Europa|Europie]] próby wypalania ceramiki podobnej do znanych wcześniej wyrobów [[majolika|majolikowych]] ze [[Morze Śródziemne|śródziemnomorskiej]] wyspy [[Majorka]] podjęto na początku [[XV wiek]]u we [[Włochy|włoskim]] mieście [[Faenza]]. Od nazwy miasta wzięła się powszechnie dziś stosowana nazwa "fajans".<br />W Europie północnej wytwórnie fajansu pojawiły się najpierw we [[Francja|Francji]] ([[Lunéville]], [[Nevers]], [[Rouen]], [[Moustiers]], [[Marsylia]]) i [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandach]], w okolicach [[Holandia|holenderskiego]] miasta [[Delft]], później także w [[Niemcy|Niemczech]] i innych krajach, w tym w [[Polska|Polsce]].
 
Współczesne polskie wytwórnie fajansu znajdują się m.in. we [[Włocławek|Włocławku]], [[Zakłady Porcelany Ćmielów|Ćmielowie]] i w [[Koło (województwo wielkopolskie)|Kole]].
 
==Zastosowania==
Z fajansu wytwarza się [[umywalka|umywalki]], [[Muszla klozetowa|muszle klozetowe]], [[talerz]]e.
 
== Zobacz też ==
{{commonscat|Faience}}
{{wikisłownik|fajans}}
* [[garncarstwo]]
* [[porcelana]], [[porcelit]], [[kamionka (ceramika)|kamionka]], [[majolika]], [[terakota]]
* [[rzemiosło]], [[archeologia]] (''kultura'')
 
== Bibliografia ==
{{wikisłownik|fajans}}
{{Bibliografia |
{{commonscat|Faience}}
* {{cytuj książkę |autor=Romuald Hassa |autor2=Janusz Mrzigod |autor3=Janusz Nowakowski (red.) |tytuł=Podręczny słownik chemiczny |wydanie=I |wydawca=[[Videograf II]] |miejsce=Katowice |rok=2002 |isbn=83-71-83-240-0}}
}}
 
[[Kategoria:Fajans|* ]]
 
[[ca:Faiança]]