Aldozy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
m r2.7.1) (robot dodaje gl:Aldosa
BroviPL (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Aldozy''' lub '''aldehydocukry''' - [[monosacharydy]] (cukry proste]]), w których cząsteczkach występuje [[grupa aldehydowa]], w przeciwieństwie do [[ketozy|ketoz]], w których występuje [[Grupagrupa karbonylowa|grupa ketonowa]]. Ich ogólny wzór sumaryczny to: C<sub>n</sub>H<sub>2n</sub>O<sub>n</sub> (gdzie n≥3).
 
Wzory aldoz są często pisane dla uproszczenia w postaci łańcuchowej, np. CH<sub>2</sub>OH-(CHOH)<sub>n-2</sub>-CHO, podczas gdy większość z nich jest związkami cyklicznymi.
Linia 5:
Nazwy podgrup aldoz są tworzone przed dodanie przedrostka liczebnikowego związanego z liczbą [[atom]]ów [[Węgiel (pierwiastek)|węgla]] występujących w [[cząsteczka|cząsteczce]] cukru. Np. aldoheksoza zawiera sześć atomów węgla, a aldopentoza pięć. W naturze nie znaleziono wolnych [[trioza|trioz]] ani [[tetroza|tetroz]], natomiast wiele [[pentoza|pentoz]] i [[heksoza|heksoz]] odgrywa kluczowe role w procesach życiowych (np. [[glukoza]] i [[ryboza]]).
 
=== Podział aldoz ===
* Triozy (aldotriozy) (n=3):
** [[aldehyd glicerynowy]]
Linia 27:
** [[taloza]]
 
=== Reakcje charakterystyczne ===
 
:'''Wzory liniowe aldoheksoz [[konfiguracja absolutna|serii D]] w [[projekcja Fischera|projekcji Fischera]]:'''
 
HC=O HC=O HC=O HC=O
| | | |
HC-OH HO-CH HC-OH HO-CH
| | | |
HC-OH HC-OH HO-CH HO-CH
| | | |
HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH
| | | |
HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH
| | | |
CH<sub>2</sub>OH CH<sub>2</sub>OH CH<sub>2</sub>OH CH<sub>2</sub>OH<br />
<br />
D-alloza D-altroza D-glukoza D-mannoza
<br />
<br />
HC=O HC=O HC=O HC=O
| | | |
HC-OH HO-CH HC-OH HO-CH
| | | |
HC-OH HC-OH HO-CH HO-CH
| | | |
HO-CH HO-CH HO-CH HO-CH
| | | |
HC-OH HC-OH HC-OH HC-OH
| | | |
CH<sub>2</sub>OH CH<sub>2</sub>OH CH<sub>2</sub>OH CH<sub>2</sub>OH<br />
<br />
D-guloza D-idoza D-galaktoza D-taloza
 
=== Reakcje charakterystyczne ===
* [[redukcja (chemia)|redukują]] [[amoniak]]alny [[roztwór]] azotanu(V) srebra(I) do metalicznego [[srebro|srebra]] ([[próba Tollensa]]) i związki [[miedź|miedzi]](II) do czerwonego tlenku miedzi(I) ([[odczynnik Benedicta]], [[odczynnik Fehlinga]]) (powstają kwasy -onowe)
* reakcja [[Utlenienie|utlenienia]] [[Brom|wodą bromową]] (odbarwienie wody bromowej) - grupa aldehydowa utlenia się do grupy karboksylowej (powstają kwasy onowe)
 
[[Kategoria:Aldozy|* ]]
 
[[bg:Алдоза]]