|
[[Plik:Barocktheorbe Martin Hoffmann ed.JPG|thumb|200px| Dwunastochórowa lutnia barokowa]]
'''Lutnia barokowa''' – termin odnoszący się do instrumentów lutniowych epoki baroku takich jak: ''niemiecka lutnia barokowa'', ''francuska lutnia barokowa'', ''[[Teorba|arcylutnia]]'', ''[[teorba]]'', ''[[gallichon]]'' . Charakteryzują się one zwiększonąwiększą, (wniż porównaniulutnie doz lutnipoprzednich renesansowej)epok liczbą chórów (par strun), oraz często podwójną, lub rozbudowaną główką. Lutnia barokowa, służąca pierwotnie do wykonywania repertuaru solowego, została pod koniec epoki zdegradowana do instrumentu niemal wyłącznie akompaniatorskiego (realizującego technikę [[basso continuo]]) i z czasem zastąpiona instrumentami klawiszowymi.
== Historia i budowa ==
Pod koniec epoki renesansu dokonały się znaczne zmiany w budowie lutni. Wraz z rozwojem repertuaru lutniowegomuzycznego potrzebowano instrumentów o coraz większej skali. Systematycznie zwiększano liczbę chórów z 6 - 8 w klasycznej lutni renesansowej, aż do 14 (barokowe [[teorba|teorby]] mogły posiadać ich jeszcze więcej). Innowacją było wprowadzenie rozbudowanej szyjki z dodatkową główką, na którą naciągano basowe [[struny burdonowe]]. Lutnie barokowe charakteryzowały się także, większymdość pudłemdużymi rezonansowymrozmiarami pudła rezonansowego (niektóre z nich posiadały nawet do trzech otworów rezonansowych), a co za tym idzie głębokim i mocnym, basowym brzmieniem<ref name=autonazwa1>[http://www.atlasofpluckedinstruments.com/lutes.htm ATLAS of Plucked Instruments - lutes<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>..
Charakteryzowała'''Niemiecka lutnia barokowa''' - cechowała się rozbudowaną i wydłużoną szyjką z charakterystycznym zagięciem, tzw. ''łabędzia szyja'' (ang. ''swan neck'') oraz dodatkową główką. Sześć lub siedem pierwszych chórów było skracanych palcami na gryfie, pozostałe, to ''struny burdonowe''. ▼'''Niemiecka lutnia barokowa'''
▲Charakteryzowała się rozbudowaną i wydłużoną szyjką z charakterystycznym zagięciem, tzw. ''łabędzia szyja'' (ang. ''swan neck'') oraz dodatkową główką. Sześć lub siedem pierwszych chórów było skracanych palcami na gryfie, pozostałe, to ''struny burdonowe''.
Nieco'''Francuska lutnia barokowa''' - nieco odmienna od niemieckiej, powstała pod koniec XVII wieku. Kształtem i wielkością przypomina lutnię renesansową, zamiast "łabędziej szyi" posiada krótką szyjkę i podwójną główkę. Do naszych czasów nie zachował się ani jeden egzemplarz tego instrumentu i znamy go tylko z ikonografii (głównie z [[malarstwo holenderskie|malarstwa holenderskiego]]<ref name=autonazwa1 />) ▼'''Francuska lutnia barokowa'''
▲Nieco odmienna od niemieckiej, powstała pod koniec XVII wieku. Kształtem i wielkością przypomina lutnię renesansową, zamiast "łabędziej szyi" posiada krótką szyjkę i podwójną główkę. Do naszych czasów nie zachował się ani jeden egzemplarz tego instrumentu i znamy go tylko z ikonografii (głównie z [[malarstwo holenderskie|malarstwa holenderskiego]]<ref name=autonazwa1 />)
== Strojenie ==
Lutnia barokowa różni się od lutni renesansowej głównieprzede wszystkim strojem. ByłoPod koniec toepoki podyktowanerenesansu zmieniającymzaczęła się repertuaremdokonywać stopniowa ewolucja stroju lutniowego, związana z powstawaniem muzyki o znamionach nowego stylu - baroku. Po wielu eksperymentach przyjął się uniwersalny strój w tonacji d-mol, pierwsze sześć chórów strojone było: AA dd ff aa d'd' f'f', natomiast struny basowe strojone byłystrojono w zależności od granychwykonywanych utworów.
== Zobacz też ==
* [[lutnia renesansowa]]
* [[teorba]]
* [[gallichon]]
| 