Międzyrzecze Dunaju i Cisy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Robot automatycznie usuwa linki zwrotne; zmiany kosmetyczne
lit.
Linia 15:
# '''dolina Dunaju''' - szerokości 20-30 km, ciągnąca się wzdłuż rzeki od [[Zakole Dunaju|Zakola Dunaju]] do (w przybliżeniu) granicy [[Węgry|węgiersko]]-[[Serbia|serbskiej]]. Ma płaską powierzchnię, występują na niej [[torfowisko|torfowiska]] i piaszczyste wydmy. Do czasu regulacji Dunaju i obudowania go wałami przeciwpowodziowymi dolina ta była jego [[terasa zalewowa|terasą zalewową]], pełną meandrów i starorzeczy oraz silnie zabagnioną (największe bagna - [[Solti-lapály]] na południe od [[Budapeszt]]u). Obecnie, po osuszeniu bagien, dolina Dunaju jest właściwie jednym wielkim ogrodem warzywnym, o czym decydują żyzne gleby ([[mady]]), ciepły [[klimat]] i duże nasłonecznienie. Unikalnym w skali europejskiej reliktem lasów łęgowych, występujących w dolinie Dunaju przed regulacją, jest las [[Gemenc]] w krainie [[Sárköz]] na zachodnim brzegu Dunaju.
# '''właściwe międzyrzecze Cisy i Dunaju''' - obszar położony między dolinami tych rzek, które na terenie Węgier płyną równolegle do siebie z północy na południe. Na północy, na obszarze sąsiadującym ze [[Średniogórze Północnowęgierskie|Średniogórzem Północnowęgierskim]], dominują gleby lessowe, w leżącej bardziej na południe [[Mała Kumania|Małej Kumanii]] (''Kiskunság'') - piaski, na południu, już na terenach [[Baczka|Baczki]] - znów lessy. Mała Kumania jest najwyżej wyniesioną częścią Międzyrzecza - przeciętnie 30-50 m ponad dna dolin Dunaju i Cisy, czyli około 130 m n.p.m.; maksymalnie do 172 m n.p.m. (wzgórze [[Ólom-hegy]] koło miasta [[Baja]]). Jest to kraina rolnicza, w Małej Kumanii jest więcej pastwisk.
# '''dolina Cisy''' - rozciąga się od stóp [[Góry Tokajskie|Gór Tokajskich]] do południowych granic Węgier. Do czasu regulacji pod koniec XIX wieku Cisa płynęła szeroką doliną (znacznie szerszą, niż dolina Dunaju) pełną jezior, meandrów, starorzeczy i bagnisk. Coroczne powodzie, zalewające wielkie obszary Niziny, powodowały cykliczne zmiany koryta rzeki i nanoszenie nowych osadów. Obecnie Cisa została uregulowana i otoczona wałami przeciwpowodziowymi, zbudowano również dwa wielkie zbiorniki retencyjne ([[Tiszalök]] i [[Kisköre]]), które w zasadzie wyeliminowały powodzie. Dolina Cisy została osuszona i zamieniona na użytki rolnicze. W północnej części doliny Cisy, między rzeką a SredniogórzemŚredniogórzem Północnym, leży kilka krain - równiny [[Borsod]] i [[Heves]] u stóp [[Góry Bukowe|Gór Bukowych]] i [[Jazygia]] (''Jaszság'') na południe od [[Mátra|Mátry]], nad rzeką [[Zagyva]].
 
[[Kategoria:Geografia Węgier]]