Khoikhoi: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.6.5) (robot dodaje: zh:科伊科伊人 |
m drobne redakcyjne |
||
Linia 4:
'''Khoikhoi''' lub '''KhoeKhoe''', transkrypcja tubylczego określenia "ludzie-ludzie", czyli "prawdziwi ludzie", dawniej '''Hotentoci''') - grupa etniczna rdzennych mieszkańców południowej [[Afryka|Afryki]], spokrewnionych z [[Buszmeni|Buszmenami]], prowadzących koczowniczy tryb życia i przemierzających te terytoria od około 30 tysięcy lat. Swe pierwotne siedziby i pastwiska swych stad we wschodniej Afryce, przez ostatnie kilka tysięcy lat, opuszczali falami zmierzając do dzisiejszej [[Republika Południowej Afryki|Republiki Południowej Afryki]], północno-wschodniej [[Namibia|Namibii]], [[Botswana|Botswany]], [[Suazi]], [[Lesotho]], południowego [[Mozambik]]u i pd. [[Zimbabwe]]. Około półtora tysiąca lat temu wyparli z tych rejonów spokrewnione z nimi ludy Buszmenów i Sana. Zamieszkujący na terenie [[park narodowy|parku narodowego]] [[Etosza]] szczep ''Heikom'' (''Heilom'') jest pozostałością z wymieszania się Sana z Hotentotami. Z kolei nazwą ''Griqua'' określa się potomków wymieszania się Hotentotów z holenderskimi kolonistami, [[Burowie|Burami]]. Sama nazwa "Hotentoci", popularna w okresie kolonialnym, jest obecnie uważana za obelżywą<ref>[http://web.mit.edu/racescience/in_media/baartman/baartman_m&g_june95.htm Bring Back the 'Hottentot Venus'<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref> i przestarzałą.
Badania [[mitochondrium|mitochondrialnego]] [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]] ujawniły, że wśród Khoikhoi i Buszmenów obserwuje się największe jego zróżnicowanie, co świadczy, że są oni jedną z najstarszych [[Rasa człowieka|"ras" ludzkich]], według niektórych oszacowań rozwijającą się nawet od 100 000 lat. Pod względem antropologicznym Hotentoci cechują się ciemną skórą, średnią wysokością ciała, wydłużoną mózgoczaszką, krótką, szeroką i [[prognatyzm|prognatyczną]] twarzą, wąskimi i niewywiniętymi wargami, bardzo szerokim nosem i wełnistymi włosami. Występuje u nich tzw. fałda hotentocka, która zakrywa od zewnątrz połowę krawędzi górnej powieki oraz kąt szpary ocznej (w dawniejszych klasyfikacjach antropologicznych zaliczano ich do tzw. formy mongoloidalnej rasy czarnej). Cechą charakterystyczną budowy fizycznej kobiet hotentockich, nie spotykaną wcale lub prawie wcale u innych ludów jest [[steatopygia]], nadająca ich pośladkom charakterystyczny kształt.
[[Holendrzy]], którzy dotarli do [[Przylądek Dobrej Nadziei|Przylądka Dobrej Nadziei]] w [[1652]] wraz z [[Jan van Riebeeck|Janem van Riebeeck]] byli pierwszymi [[Europejczyk]]ami, którzy spotkali się z tym ludem. Wobec niezwykłego dla nich brzmienia ich [[języki khoisan|języka należącego do grupy khoisan]], pełnego mlasków, nazwali ich [[jąkanie|jąkałami]] ([[Język niderlandzki|niderl.]] ''stotteraar'') tak powstała obecna nazwa ''Hottentoten''. Już w [[1653]] Khoikhoi musieli zbrojnie bronić swych terytoriów przed Holendrami, co wobec przewagi cywilizacyjnej tych ostatnich zazwyczaj było skazane na niepowodzenie. W [[1660]] rozpoczęła się [[segregacja rasowa]] Hotentotów, która trwała przez następne ponad trzy stulecia na terenach południowej Afryki i była formalną podstawą funkcjonowania RPA niemal do końca [[XX wiek]]u. W wyniku przewagi holenderskiej i napływu osadników europejskich (Burów) organizacja plemienna Hotentotów legła w gruzach w [[XVIII wiek]]u, a kontakt z nieznanymi wcześniej [[choroba]]mi europejskimi powodował masowe wymieranie ludności tubylczej, m.in. w [[1713]] roku, kiedy szalała [[epidemia]] [[Ospa prawdziwa|czarnej ospy]]. Opanowanie RPA przez [[Wielka Brytania|Brytyjczyków]] na początku [[XIX wiek]]u spowodowało wydanie w [[1809]] roku tzw. "proklamacji hotentockiej", która zmuszała Hotentotów do pracy na [[farma]]ch białych kolonistów, gdzie zajmowali się głównie hodowlą zwierząt i pasterstwem ([[bydło|bydła]], [[Owca domowa|owiec]] i [[koza domowa|kóz]]), a także myślistwem i zbieractwem oraz pracą w rzemiośle - garncarstwem, kowalstwem i wyplataniem [[Kosz (pojemnik)|koszy]].
| |||