Wersja z 16:36, 26 mar 2006 edytuj Lotan (dyskusja \| edycje) 270 edycji m poprawa formatowania tabeli ← poprzednia edycja		Wersja z 21:26, 31 mar 2006 edytuj anuluj edycję Lotan (dyskusja \| edycje) 270 edycji uzupełnienie treści, linki wewnętrzne, zmiana kategorii następna edycja →
Linia 1: '''Chłodnictwo''' jest działem techniki zajmującym się odprowadzaniem ciepła ze środowiska chłodzonego w celu ~~uzyskana~~uzyskania i utrzymania temperatur niższych od temperatury otoczenia. Najwcześniej poznanymi substancjami chłodniczymi były [[lód]] i [[śnieg]]. Już pięć tysięcy lat temu stosowano je w [[Chiny\|Chinach]] do chłodzenia napojów. Wikingowie pod koniec zimy zakopywali (na terenie ~~domu~~domostwa) żywność razem z lodem, natomiast ~~Rzymianie~~[[starożytny Rzym]] transportowali z gór śnieg, który umieszczali w izolowanych słomą dołach tworząc w ten sposób prymitywne [[lodówka\|lodówki]]. W [[Egipt\|Egipcie]] oraz [[Indie\|Indiach]] używano porowatych glinianych naczyń, w których efekt chłodzenia uzyskiwano dzięki [[parowanie\|odparowaniu]] części zawartości. Ten efekt wykorzystywali również [[Persja\|Persowie]], którzy zwiększali intensywność parowania przez nadmuch powietrza. Zimna woda płynęła w kanałach pod podłogą chłodząc wnętrze [[pałac\|pałacu]]. Odkrycie [[Mikroorganizm\|mikroorganizmów]] (pleśni, bakterii) oraz wpływu temperatury na prędkość ich namnażania spowodowało wzrost zainteresowania chłodzeniem. Jednak technika chłodnicza zaczęła rozwijać się gwałtownie dopiero w XIX wieku w trakcie rewolucji przemysłowej. Obecnie efekt chłodzenia uzyskujemy dzięki specjalnie budowanym [[chłodziarka\|urządzeniom chłodniczym]].▼ ▲Odkrycie [[Mikroorganizm\|mikroorganizmów]] (pleśni, bakterii), ~~oraz~~a następnie wpływu temperatury na prędkość ich namnażania spowodowało wzrost zainteresowania chłodzeniem, jako sposobem [[Konserwacja żywności\|konserwowania żywności]]. Jednak technika chłodnicza zaczęła rozwijać się gwałtownie dopiero w [[XIX]] wieku w trakcie rewolucji przemysłowej. Obecnie efekt chłodzenia uzyskujemy dzięki specjalnie budowanym [[chłodziarka\|urządzeniom chłodniczym]]. ==Zastosowanie chłodnictwa==▼ ▲==Zastosowanie chłodnictwa== Najważniejszym obszarem zastosowań chłodnictwa jest utrwalanie, przechowywanie i transport łatwo psujących się artykułów spożywczych. Przeciwieństwie do konserwowania przy pomocy wysokich temperatur technika chłodnicza pozwala zachować produkty w pierwotnym stanie świeżości, bez zmiany smaku, koloru, czy zawartości witamin. Linia 14: \| style="width:80%;" \| Obszar zastosowań \|- \| style="text-align: center;" \| -10 –do 25 \| * produkcja i przechowywanie żywności Linia 20: * urządzenia klimatyzacyjne * [[pompa ciepła\|pompy ciepła]] * ~~urządzenia~~obiekty sportowe (sztuczne lodowiska, skocznie) \|- \| style="text-align: center;" \| -50 –do -10 \| * zamrażanie żywności dla przechowalnictwa Linia 28: * skraplanie propanu i butanu \|- \| style="text-align: center;" \| -180 –do -50 \| * produkcja [[suchy lód\|suchego lodu]] * kriobiologia i [[kriomedycyna]] (przechowywanie tkanek, operacji mózgu) \|- \| style="text-align: center;" \| -270 –do -180 \| * skraplanie powietrza, tlenu argonu, neonu, wodoru, helu * lotnictwo i kosmonautyka * [[kriofizyka]] (~~magnesy~~[[nadprzewodnictwo]], ~~nadprzewodzące~~[[nadciekłość\|nadpłynność]]) \|- \| style="text-align: center;" \|ok. -273 \| * zero absolutne Linia 50: ;[[topnienie]] – przejście ze stanu stałego w ciekły :Ciepło potrzebne do przeprowadzenia tego procesu pobierane jest z otoczenia (środowiska chłodzonego). Przykładem jest [[lód]] wodny, który był wykorzystywany od tysięcy lat w [[Lodówka\|lodówkach]] już przez ludzi pierwotnych; ;[[sublimacja (fizyka)\|~~Sublimacja~~sublimacja]] – przejście ze stanu stałego w gazowy :Temperatura i ciepło sublimacji zależą od ciśnienia. W technice najczęściej wykorzystywany jest zestalony dwutlenek węgla – [[suchy lód]]; ;[[parowanie]] – przejście ze stanu ciekłego w gazowy (parę) :Często realizowane jako [[wrzenie]], czyli intensywne parowanie w całej objętości. Temperatura i ciepło parowania zależą od ciśnienia. Wraz ze spadkiem ciśnienia obniża się temperatura parowania. Zjawisko to wykorzystywane jest w urządzeniach chłodniczych sprężarkowych, strumienicowych i absorpcyjnych; ;efekt Joule'a – Thomsona (nie mylić ze [[Zjawisko Thomsona\|zjawiskiem Thomsona]]) :Ekspansja gazu za pomocą [[~~Dławienie~~Przemiana ~~izentalpowe~~dławienia\|dławienia izentalpowego]]. W przemianie tej nie wykonuje się pracy zewnętrznej, a ciśnienie obniża się bardzo szybko, tak że podczas procesu nie ma wymiany ciepła z otoczeniem. To zjawisko wykorzystywane jest w używanych powszechnie sprężarkowych [[chłodziarka\|urządzeniach chłodniczych]]; ;rozprężanie gazów :Ekspansja sprężonego gazu połączona z wykonaniem pracy zewnętrznej powoduje obniżenie temperatury. Zjawisko to jest wykorzystywane w powietrznych urządzeniach chłodniczych oraz w urządzeniach do skraplania gazów; Linia 61: :Powstawanie różnicy temperatur pod wpływem przepływu prądu elektrycznego przez złącze złożone z dwóch różnych materiałów; ;efekt Ranque'a – Hilscha :Zjawisko polegające na ziębieniu wirowym uzyskiwanym w ~~specjalnej~~tzw. [[rura wirowa\|rurze wirowej]]. Stosowane do zasilania laboratoryjnych komór chłodniczych, przyrządów hipotermicznych, klimatyzatorów indywidualnych (np. skafandry chroniące przed wpływem wysokich temperatur oraz ciśnień); ;zjawisko desorpcji :w czasie [[desorpcja\|desorpcji]] (uwalniania gazu przez ciecz) z otoczenia pobierane jest ciepło. Proces ten może być realizowany ~~okresowo~~zarówno w małych ~~specjalnych~~urządzeniach (domowe chłodziarki absorpcyjnych, pompy ciepła), jak i w dużych urządzeniach chłodniczych o wydajności sięgającej 1000 [[Wat\|kW]]. ~~Umożliwia~~Bywa ~~otrzymywanie~~używany w urządzeniach laboratoryjnych do otrzymywania temperatur w zakresie pomiędzy temperaturami ciekłego wodoru i ciekłego helu (bez skraplania helu)~~. Znajduje zastosowanie w laboratoriach~~; ;[[efekt magnetokaloryczny]] :Rozmagnesowanie ciał [[paramagnetyzm\|paramagnetycznych]] wcześniej poddanych działaniu silnego [[pole magnetyczne\|pola magnetycznego]], co jest połączone ze spadkiem temperatury. [[Kategoria:~~Technika~~Chłodnictwo]]

Chłodnictwo: Różnice pomiędzy wersjami