Jelena Zrinski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.7.1) (Robot dodał uk:Ілона Зріні |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
[[Plik:Jelena Zrinska (Croatia).jpg|200px|thumb|Helena Zrinska (1643-1703)]]▼
{| align="right" border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="margin-left:0.5em;margin-bottom:0.5em; border-collapse:collapse;" width="235px"
Była mocno zaangażowana w działalność patriotyczną. Jej ojciec i wuj (brat matki, [[Fran Krsto Frankopan]]) zostali straceni w 1671 r. za udział w spisku [[magnat]]ów chorwackich i węgierskich przeciwko [[Habsburgowie|Habsburgom]] (tzw. [[spisek Wesselényi'ego]]). Późniejszy drugi mąż, Emeryk Thököly walczył z Habsburgami stając m.in. w 1672 r. na czele [[Powstanie Thökölyego na Węgrzech|jednego z powstań]] [[kurucowie|kuruców]], a wychowany przez nią w duchu patriotyzmu syn, Franciszek II Rakoczy, w latach 1703-1711 stał na czele ostatniego wielkiego powstania antyhabsburskiego - tzw. [[Powstanie Rakoczego na Węgrzech|powstania Rakoczego]].▼
|-
|align="center" colspan="5" bgcolor="#edae10"|'''Helena Zrinska'''
|-
▲|align="center" colspan="2" | [[Plik:Jelena Zrinska (Croatia).jpg|200px|thumb|Helena Zrinska (1643-1703)]]
|-
|align="center" colspan="2" bgcolor="#eeef10"|'''chorwacka hrabina'''
|-
|align="center" colspan="2" |
|-
| '''Urodzona''' || [[1643]].,<br />[[Ozalj]]
|-
| '''Zmarła''' || [[1703]].,<br />[[Nikomedia]], [[Turcja]]
|-
| '''Narodowość''' || [[Chorwaci|chorwacka]]
|-
| '''Pierwszy mąż''' || [[Franciszek I Rakoczy]],<br /> [[1666]].
|-
| '''Potomstwo''' || Juraj,<br />Julijana Barbara,<br />[[Franciszek II Rakoczy]]
|-
| '''Drugi mąż''' || [[Imre Thököly]],<br />[[1682]].
|-
| '''Potomstwo''' || Elżbieta
|-
|}
▲'''Helena Zrinska''', {{lang|hr}} ''Jelena Zrinska'', {{lang|hu}} ''Ilona Zrínyi'', (ur. w [[Ozalj|Ozalju]] w [[1643]]; zm. w [[Nikomedia|Nikomedii]], [[18 lutego]] [[1703]]) - szlachcianka [[Chorwacja|chorwacka]], ostatni potomek chorwackiego magnackiego rodu [[Zrinscy|Zrińskich]], jedna z najsłynniejszych kobiet w historii [[Węgry|Węgier]]. Była mocno zaangażowana w działalność patriotyczną. Jej ojciec i wuj (brat matki, [[Fran Krsto Frankopan]]) zostali straceni w [[1671]] r. za udział w spisku [[
== Biografia ==
=== Rodzina ===
Helena Zrinska była córką chorwackiego bana [[Piotra Zrinskiego]], wodza, polityka i pisarza, oraz poetki i tłumaczki [[Katarzyna Zrinska|Katarzyny Zrinskiej]] z domu [[Frankopan]]. Była ich najstarszym dzieckiem, miała dwie młodsze siostry Judytę Petronellę ([[1652]]-[[1699]]) i Aurorę Weronikę ([[1658]]-[[1735]]) oraz brata Iwana IV Antoniego ([[1654]]-[[1703]]).
Helena od najmłodszych lat była podziwiana ze względu na swoją wielką urodę oraz inteligencję. Choć o jej wykształceniu niewiele wiadomo, faktem jest, iż dorastała w możnej rodzinie o rozległych kontaktach, na której dworach przebywali [[Chorwaci|chorwaccy]] intelektualiści i pisarze oraz inni znamienici członkowie rodu m.in. stryj Heleny [[Nikola Zrinski]].
=== Małżeństwa ===
[[1]] [[marzec|marca]] [[1666]] została żoną [[Franciszek I Rakoczy|Franciszka I Rakoczego]], z którym doczekała się trójki dzieci, najsłynniejszy był [[Franciszek II Rakoczy]]. Po śmierci pierwszego męża ([[1676]] r.) wyszła w [[1682]] r. wstąpiła w uświecony związek z [[Imre Thököly|Emerykiem (Imre) Thököly'm]] . Z drugim małżonkiem brała czynny udział w zorganizowanym przez niego powstaniu. Helena wsławiła się trzyletnią ([[1685]]-[[1688]]) obroną twierdzy Palanok w [[Mukaczewo|Mukaczewie]] (obecnie znajdującej się na terytorium [[Ukraina|Ukrainy]]). Kiedy dalsza obrona twierdzy stała się niemożliwa Helena poddała się [[Austriacy|Austriakom]] sama zostając ich jeńcem.
=== Niewola wygnanie i śmierć ===
Hrabina została uwięziona w austriackim klasztorze spędziła tam , z dwójką swoich dzieci, łącznie siedem lat. W tym czasie jej [[Imre Thököly|Thököly]] nadal prowadził w północnowschodniej części kraju walkę z [[Habsburgowie|habsburskimi]] oddziałami. Dzięki sprzyjającym okolicznościom doszło do wymiany jeńców i w [[1695]] r. Helena wróciła do męża.
Po [[pokój karłowicki|pokoju karłowickim]] , niekorzystnym dla [[Imre Thököly|Thököly'ego]] i Zrinskiej , para musiała udać się na wygnanie do [[Turcja|Turcji]]. Helena mieszkała przez pewien czas w [[Konstantynopol]]u, dokładniej w dzielnicy [[Galata]]. Żywota dokonała w [[Nikomedia|Nikodemii]] (obecnie [[Izmit]]).
== Dziedzictwo ==
Na [[Węgry|Węgrzech]] uważana jest za narodową bohaterkę, patriotkę i wojownika o wolność, która idee niepodległościowe wpoiła swojemu synowi, przywódcy słynnego powstania antyhabsburskiego.
Szczątki hrabiny zostały w [[1906]] r. przeniesione do [[Koszyce|Koszyc]] i znajdują się w katedrze Św. Elżbiety w grobie, który dzieli z synem.
== Linki zewnętrzne ==
* [http://wyszehrad.com/wegry/aktualnosci/slynne-wegierki] Słynne Węgierki
{{DEFAULTSORT:Zrinska, Helena}}
| |||