Ślęża: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Eman~plwiki (dyskusja | edycje)
m -kat
Linia 21:
Ślęża należy do [[Korona Gór Polskich|Korony Gór Polskich]] i [[Korona Sudetów Polskich|Korony Sudetów Polskich]].
 
===Historia===
Góra stanowiła ośrodek [[poganin|pogańskiego]] [[kult solarny|kultu solarnego]] miejscowych plemion – jego początki sięgają [[epoka brązu|epoki brązu]], a upadek przypada na początki [[chrystianizacja|chrystianizacji]] tych obszarów w [[X wiek|X]] i [[XI wiek|XI w.]] Rozkwit sanktuarium związany jest z osadnictwem [[Celtowie|celtyckich]] [[Bojowie|Bojów]]. Na szczycie góry odnaleziono fragmenty kamiennych wałów, o szerokości ok. 12 m, układanych z odłamków kamieni. oraz zagadkowe posągi z charakterystycznym symbolem ukośnego krzyża – według hipotez badaczy krzyż ''garbo'' prawdopodobnie związany był z pogańskim kultem solarnym. Wśród rzeźb najbardziej znane to tzw. ''[[Grzyb (posąg)|Grzyb]]'' (prawdopodobnie dolna część ludzkiej postaci - w [[Sobótka (powiat wrocławski)|Sobótce]]), ''[[Mnich (posąg)|Mnich]]'' (u stóp góry - przeniesiony z okolic wsi [[Garncarsko]]), ''[[Panna z rybą]]'' lub ''Postać z rybą'' i ''[[Niedźwiedź (posąg)|Niedźwiedź]]'' (przy drodze na szczyt) oraz ''[[Dzik (posąg)|Dzik]]'' (na szczycie góry). W pierwszej połowie [[XII wiek|XII w.]] [[Piotr Włostowic]] ufundował na szczycie [[klasztor]] [[augustianie|augustianów]] wkrótce jednak przeniesiony do [[Wrocław]]ia ([[1153]]).
 
Od [[1813]] do [[1914]] na szczycie odbywały się ''[[komersz]]e'' niemieckich studentów wrocławskich dla upamiętnienia wymarszu z pobliskiego [[Rogów Sobócki|Rogowa Sobóckiego]] antynapoleońskiego ''[[freikorps]]u'' (korpusu ochotników) majora [[Adolf Lützow|Adolfa Lützowa]].
 
===Etymologia nazwy===
Istnieją trzy ważniejsze etymologie nazwy [[Ślęza]] (nazwa góry i rzeki była dawniej pisana jednakowo): germańska (Steinhauser, Vasmer, wywodząca tę nazwę od plemienia [[Silingowie|Silingów]]), słowiańska (np. Rospond, od ''ślęga'' "mokra pogoda, błoto") i "indoeuropejska" (Udolph, Mańczak). Wszystkie trzy hipotezy mają wiele słabych punktów i nie ma podstaw by przyjąć którąkolwiek z nich. Można z dużym prawdopodobieństwem uznać, że nazwa została przejęta do języków indoeuropejskich od wcześniejszych mieszkańców tych ziem (Babik). Od nazwy góry i rzeki powstała nazwa plemienia [[Ślężanie|Ślężan]], a później [[Śląsk]]a. Na temat pochodzenia nazwy możesz więcej przeczytać w artykule [[Pochodzenie nazwy Śląsk]].
 
===Turystyka===
[[Grafika:Kosciolsleza.jpg|thumb|right|250px|Kościół na szczycie Ślęży]]
Ze względu na bliskość [[Wrocław]]ia, [[Świdnica|Świdnicy]] i [[Dzierżoniów|Dzierżoniowa]] rozwinięta [[turystyka weekendowa]] i [[turystyka świąteczna|świąteczna]]. Masyw i jego okolice pokryte są dość gęstą siecią szlaków turystycznych. Istnieją dwie ścieżki archeologiczne oznaczone symbolem ślężańskiego ''[[dzik|dzika]]'' i szlaki rowerowe. Na szczycie telekomunikacyjna stacja przekaźnikowa z masztem o wysokości 137 m, hotel ''Olimp'' im. Romana Zmorskiego, kościół pw. Najświętszej Marii Panny, słabo widoczne ruiny zamku i dwunastometrowa wieża widokowa, z której rozciąga się wspaniała panorama [[Nizina Śląska|Niziny Śląskiej]] z Wrocławiem i [[Sudety|Sudetów]] (zwłaszcza [[Góry Sowie|Gór Sowich]]). U stóp góry małe miasteczko [[Sobótka (powiat wrocławski)|Sobótka]].
 
===Ślęża w literaturze i sztuce===
W dość głośny, acz nietypowy sposób rozsławili górę Ślężę twórcy polskiego [[kino|kina]] niezależnego filmem ''Ślęża Manekin Project III'', więcej informacji patrz: http://www.manekin.org/manekin.html
http://www.edi800.org/
 
=== Zobacz też:===
*[[Śląsk]], [[Ślęza]], [[Sobótka (powiat wrocławski)|Sobótka]], [[Silingowie]], [[Ślężanie]], [[Masyw Ślęży]]
*[[święte góry]], [[Łysa Góra]], [[Wieżyca (Niż Polski)|Wieżyca]], [[Rowokół]]
Linia 43:
*[[neopogaństwo]], [[Rodzimy Kościół Polski]]
 
===Linki zewnętrzne===
*[http://www.ar.wroc.pl/~afogt/bike/guides/sleza/sleza_linki.html Ślęża i Sobótka w Internecie] - zbiór linków
*[http://www.ing.uni.wroc.pl/~buki/mnisi-2/sobotkaisleza.htm Ślęża i Sobótka na stronie Klubu Ludzi Gór ''Mnich'']
 
[http://www.ing.uni.wroc.pl/~buki/mnisi-2/sobotkaisleza.htm Ślęża i Sobótka na stronie Klubu Ludzi Gór ''Mnich'']
 
[[kategoria:Masyw Ślęży]]
[[Kategoria:Hierotopografia]]
[[Kategoria:Sanktuaria słowiańskie]]
[[Kategoria:Polskie sanktuaria]]
[[Kategoria:Geografia Śląska]]