Polana (góry): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MBi (dyskusja | edycje)
uzupełnienia, źródła/przypisy
MBi (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne, wikizacja, źródła/przypisy
Linia 19:
Polana stanowi [[erozja|zerodowany]] stożek [[wulkan]]iczny, zbudowany z [[andezyt]]ów, [[tuf wulkaniczny|tufów]] i [[tufit]]ów, powstały w kilku fazach w okresie od 12 do 13 mln lat temu. Swojemu pochodzeniu masyw zawdzięcza dość regularny kształt okręgu o średnicy około 20 km oraz charakterystyczny kształt tarczy z jedną kulminacją ([[Polana (szczyt)|Polana]] – 1458 m n.p.m.) i z resztkami wulkanicznej [[kaldera|kaldery]] pośrodku. Kaldera ta ma ok. 6 km średnicy. Otaczają ją najwyższe wzniesienia tych gór, zbudowane z twardych andezytów i [[ryolit]]ów. Wysokość tego pierścienia jedynie w dwóch miejscach opada poniżej poziomicy 1000 m n.p.m. Jednym z nich jest przełęcz Príslopy (956 m n.p.m.) w południowej części masywu, powstała na tektonicznym złomie litej poza tym struktury skalnej. Drugim – dolina potoku [[Hačava]], który rozciął brzeg dawnego krateru drogą tzw. [[Erozja wsteczna|erozji wstecznej]], „uprowadził” istniejące kiedyś w kalderze jezioro, a obecnie odprowadza na zewnątrz wszystkie wody z wnętrza wulkanu. Efektem tego jest również unikalna w skali kraju sieć źródłowych potoków Hačavy, spływających koncentrycznie spod kulminacji na obrzeżu dawnego [[krater]]u. Liczne są wychodnie skał wulkanicznych i [[Erozja|zerodowanych]] potoków [[Lawa|lawy]].
 
90% powierzchni gór pokrywają zróżnicowane gatunkowo lasy – [[dąb|dębowe]], [[jodła|jodłowe]], [[buk]]owe i [[świerk]]owe (w najwyższych partiach). Towarzyszy im równie bogate życie zwierzęce. Od [[1981]] przyrodę Polany obejmuje obszar chronionego krajobrazu – ''[[Chránená krajinná oblasť Poľana]]''.
 
==== Bibliografia ====
* Barański Mirosław J.: ''Śniadanie na Polanie'', w: "Gazeta górska" R. XX, nr 4 (80), jesień 2012. Wyd. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie, s. 34-37., ISSN 1231-7101;
* Krystyna Jawecka Krystyna (red.): ''Czechosłowacja. Mapa przeglądowa Europy. Skala 1:100 0000'', PPWK Warszawa-Wrocław 1983;
* [[Jerzy Kondracki|Kondracki Jerzy]]: ''Karpaty'', wydanie drugie poprawione, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1989, ISBN 83-02-04067-3;
* ''Slovensko. Slowakei. Slovakia. Autoatlas. 1:200 000'', SHOCart, spol. s.r.o., b.m.w., 2006, ISBN 80-7224-412-4;
* Wiesława Rusin Wiesława, Barbara Zygmańska Barbara: ''Słowacja'', Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2006, ISBN 83-7304-679-8;
* Zygmańska Barbara: ''Góry Słowacji'', Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2005, ISBN 83-7304-393-4.
 
[[Kategoria:Łańcuch Rudaw Słowackich]]