Antonio Stradivari: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Przenoszę 43 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q182011
JarektBot (dyskusja | edycje)
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z de:Antonio Stradivari.; zmiany kosmetyczne
Linia 4:
 
== Życiorys ==
Rozpoczął naukę jako rzeźbiarz. W latach 60. XVII w. miał kontakt z instrumentami [[Nicola Amati|Nicoli Amatiego]]. Mało prawdopodobne, że był jego uczniem. Najwcześniejszy instrument, który przetrwał do dziś, pochodzi z roku 1666. Pod wpływem Amatiego pozostał do lat 80. kiedy jego styl zaczął się zmieniać. Poszukiwania i eksperymenty, m.in. wydłużone skrzypce z lat 90., charakteryzują ten okres. Początek XVIII stulecia to wybór dojrzałej i konsekwentnej formy. Z pierwszych 20 lat XVIII wieku pochodzą najznakomitsze okazy Stradivariego. Najsłynniejszym instrumentem Stradivariego są skrzypce "Mesjasz", które od ukończenia w roku 1716 pozostały w posiadaniu Stradivariego i prawie nie dotknięte zębem czasu dotrwały do naszych czasów. Jedyne zmiany w instrumencie wykonał XIX-wieczny francuski lutnik Vuillaume. Obecnie wystawione są w angielskim muzeum Ashmolean w [[Oksford]]zie. Pod koniec życia nadal eksperymentuje. Niesłabnąca inspiracja 90-letniego lutnika owocuje co roku kilkoma instrumentami. Z tego okresu pochodzą takie sławy jak wiolonczela "de Munck" (1730) lub skrzypce 'ex-Kreisler'. Wraz ze swoimi uczniami i synami wykonał ponad 1000 [[instrument smyczkowy|instrumentów smyczkowych]] (głównie [[skrzypce|skrzypiec]], a także [[altówka|altówki]] i [[wiolonczela|wiolonczele]]). Popularnie zwie się jego instrumenty stradivariusami, co jest nawiązaniem do treści jego karteczek rozpoznawczych.
 
== Instrumenty ==
Stradivariusy uważane są za największe osiągnięcia lutnicze, stanowiły one wzór dla instrumentów wielu późniejszych lutników. Muzycy jednak wolą grać na innych skrzypcach, głównie współczesnych, gdy nie wiedzą, który z instrumentów został wykonany przez Stradivariusa <ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Claudia Fritza, Joseph Curtinb, Jacques Poitevineaua, Palmer Morrel-Samuelsc i Fan-Chia Taod|tytuł=Player preferences among new and old violins|czasopismo=PNAS - Proceedings of the National Academy of Sciences|wydanie=109|wolumin=3|strony=760-763|data=3. I. 2012|doi=10.1073/pnas.1114999109 }}</ref>. Wiele instrumentów zyskało prawdziwą sławę i własną nazwę np. Mesjasz, Delphin, Herkules (własność E. Ysaya), The Emperor (własność J. Kubelika). Pierwszym instrumentem, który przebił się już na dobre do Europy był instrument używany przez Viottiego z 1709 roku.
 
Większość sławnych wirtuozów grała na instrumentach Stradivariego, bądź Guarneriego del Gesù. Na instrumentach Stradivariego grało wielu Polaków, m.in. Wieniawski, Lipiński, Młynarski, Huberman (którego skrzypce skradziono w latach 30. XX wieku i odnaleziono w 80., następnie odrestaurowane przez Londyńską firmę J&A Beare, obecnie warte kilka milionów funtów są własnością skrzypka [[Joshua Bell|Joshui Bella]]). Instrumenty te noszą imiona od swoich sławnych właścicieli. Na skrzypcach z [[1717]] roku zwanych Sasserno, grywał [[Henryk Wieniawski]]. Na skrzypcach [[Gibson ex Huberman|Gibson]] z 1713 grał [[Bronisław Huberman]]. Skrzypce Stradivarius miał w swojej kolekcji [[Michał Kleofas Ogiński]] (później nabył je wirtuoz francuski Ch. Lafont). Instrument Stradivariego pochodzący z kolekcji łódzkiego fabrykanta po wojnie został ukradziony przez Rosjan. Grał na nim Igor Ojstrach (władze ZSRR nigdy nie zwróciły skrzypiec do Polski).
Można odnotować, że bezpośrednio od Stradivariego zamówił w roku 1715 skrzypce król [[Polska|Polski]] [[August II Mocny|August II]]. Skrzypce są obecnie znane pod nazwą "Polski Król".
 
Linia 15:
 
{{Przypisy}}
 
{{Kontrola autorytatywna|VIAF=89609756|LCCN=n/50/10693|GND=118618822|TYP=p}}
 
{{DEFAULTSORT:Stradivari, Antonio}}