Tar (instrument): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
+ popr artykułu w Tygodniu Irańskim |
dr. porzerzenie na podst przypisow |
||
Linia 11:
| producenci =
}}
'''Tār''' ([[język perski|pers.]] '''تار''', tār znaczy „struna”) – tradycyjny [[Iran|perski]] [[chordofony szarpane|instrument strunowy szarpany]] z [[pudło rezonansowe|pudłem rezonansowym]], [[Gryf (chordofony)|gryfem]] i 25 [[Próg (chordofony)|progami]] na [[podstrunnica|podstrunnicy]].
Tār wyewoluował najprawdopodobniej jako forma antycznego [[Rabaab|rabābu]] w XIX-wiecznym [[Sziraz]]ie{{r|During127}}. Rozpowszechniony w Persji, krajach [[Kaukaz]]u i Azji Centralnej, występuje w dwóch formach jako tār perski ''tār-e-Shiraz'' i
Tār perski ''tār-e-Shiraz'' wydrążony jest z drewna [[morwa|morwowego]]{{r|rkactar}}. Jego pudło rezonansowe ma kształt dwóch połączonych mis, przypominających męski [[Klatka piersiowa|tors]] – górna, mniejsza część ''naghareh'' i dolna, większa część ''kasseh'' obciągnięte są z przodu skórą jagnięcą{{r|rkactar}}. W dolnej części znajduje się rogowy mostek podtrzymujący sześć metalowych strun w trzech wiązkach{{r|rkactar}}. Długi [[Gryf (chordofony)|gryf]] ma 22–28 ruchomych [[Próg (chordofony)|progów]] na [[podstrunnica|podstrunnicy]]{{r|rkactar}}, co pozwala na grę ćwierćtonów{{r|Reusch33}}. Muzyk trąca struny [[Mosiądz|mosiężnym]] [[plektron]]em, tzw. ''mizrabem'', pokrytym z jednej strony woskiem dla lepszego trzymania{{r|Reusch33}}.
Tār kaukaski ''tār-e-Qafqaz'' różni się od perskiego głównie większą ilością strun{{r|During127}} – ma jedenaście zamiast sześciu{{r|atlasazeritar}}.
W 2012 roku rzemiosło związane z tym instrumentem muzycznym i sztuka gry na nim zostały wpisane na [[Lista reprezentatywna niematerialnego dziedzictwa kulturowego|listę niematerialnego dziedzictwa]] [[UNESCO]]{{r|UNESCO}}.▼
▲W 2012 roku [[Azerbejdżan|azerskie]] rzemiosło związane z tym instrumentem muzycznym i sztuka gry na nim zostały wpisane na [[Lista reprezentatywna niematerialnego dziedzictwa kulturowego|listę niematerialnego dziedzictwa]] [[UNESCO]]{{r|UNESCO}}.
{{Przypisy|
* <ref name="During127">{{Cytuj książkę | autor = Jean During, Zia Mirabdolbaghi, Dariush Safvat, Manuchehr Anvar | tytuł = The Art of Persian Music | wydawca = Mage Publishers | data = 1991 | strony = 127 | isbn = 0-934211-22-1 | data dostępu = 2014-10-26 | url = http://www.bibotu.com/books/2011/During___Mirabdolbaghi___Safvat_-_The_Art_of_Persian_Music.pdf| język = en}}</ref>
* <ref name="UNESCO">{{Cytuj stronę | url = http://www.unesco.org/culture/ich/index.php?lg=en&pg=00011&RL=00671| tytuł = Craftsmanship and performance art of the Tar, a long-necked string musical instrument| autor = UNESCO ICH | język = en | data dostępu = 2013-11-18}}</ref>
* <ref name="rkactar">{{Cytuj stronę | url = http://www.rkac.com/instruments/tar.htm | tytuł = Tar| autor = The Rouhollah Khaleghi Artistic Center | język = en | data dostępu = 2014-10-23}}</ref>
* <ref name="Reusch33">{{Cytuj książkę | autor = Randy Raine-Reusch | tytuł = Play the World: The 101 World Instrument Primer | wydawca = Mel Bay Publications | data = 2010 | strony = 33 | isbn = 9781610652513 | data dostępu = 2014-10-26 | url = http://books.google.be/books?id=ge1Ee_qo69oC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false}}</ref>
* <ref name="atlasazeritar">{{Cytuj stronę | url = http://www.atlasofpluckedinstruments.com/middle_east.htm#azerbaijan | tytuł = Azeri tar /Caucasus tar | autor = ATLAS of Plucked Instruments.com | język = en | data dostępu = 2014-10-24}}</ref>
}}
| |||