Bułgarzy besarabscy: Różnice pomiędzy wersjami

{{dopracować|źródła=2014-04|dodać więcej informacji, co niektóre zweryfikować}}

[[Plik:Bugeac-etnic.png|thumb|250px|Besarabscy Bułgarzy (na fioletowo) na Ukrainie]]

 

Obecnie Bułgarzy besarabscy zamieszkują przede wszystkim południową część [[Besarabia|Besarabii]], zwanej powszechnie Budziakiem, w granicach dwóch państw – [[Ukraina|Ukrainy]] oraz [[Mołdawia|Mołdawii]]. Większa część besarabskich Bułgarów posiada obszar swojego zwartego osadnictwa po ukraińskiej stronie granicy. Nieformalną stolicą besarabskich Bułgarów jest miasto [[Bołgrad]] ([[język bułgarski|bułg.]] Болград). W Mołdawii z kolei Bułgarzy ulokowani są przede wszystkim w [[Rejon taraklijskim|rejonie taraklijskim]], którego administracyjnym centrum jest miasto [[Taraclia|Taraklija]] ([[język bułgarski|bułg.]] Тараклия). Zamieszkują samo miasto oraz 24 okoliczne wsie. Enklawą besarabskich Bułgarów należącą administracyjnie do rejonu taraklijskiego jest miasto Twardica (rum./mołd. [[Tvardița]], [[język bułgarski|bułg.]] ''Твърдица''), do niedawna będące wsią. Dwa inne skupiska ludności bułgarskiej w Mołdawii znajdują się w Kiszyniowie oraz na obszarze Terytorium Autonomicznego Gagauzja (''Gagauz Yeri'') - głównie wieś Kirsowo. Bułgarzy w Besarabii zachowali do dnia dzisiejszego (w różnym stopniu) swój język ojczysty. Jest to zlepek różnych starych dialektów bułgarskich przyniesiony przez przesiedleńców z Półwyspu Bałkańskiego w XIX wieku z domieszką leksyki obcej, głównie rosyjskiej. Miejscowym dialektem posługują się częściej ludzie starsi niż młodzi, którzy preferują przede wszystkim język rosyjski. W przestrzeni publicznej (urzędy, banki, restauracje) dominuje ten ostatni. Na wsiach budziackich przetrwał także folklor, który w starej ojczyźnie (Bułgarii) jest już tylko echem historii. Niewiele za to przetrwało z tradycyjnej kuchni bułgarskiej. W swoich poglądach politycznych besarabscy Bułgarzy mocno odbiegają od Bułgarów w Bułgarii. Króluje głównie rusofilizm i nostalgia za ZSRR. Przejawem tego jest chociażby poparcie władz rejonu taraklijskiego dla referendum przeprowadzonego w sąsiedniej Gagauzji (po ratyfikowaniu przez władze Mołdawii w listopadzie 2013 roku umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską), które ''de facto'' było jednostronnym opowiedzeniem się za integracją z Rosją i przeciw Unii Europejskiej. W ojczyźnie swych przodków besarabscy Bułgarzy są różnie odbierani. O ile elity intelektualne widzą w nich integralną część swego narodu i są im życzliwe, to w odbiorze ogólnospołecznym nie brak opinii, że są to ''de facto'' już Rosjanie, którzy zabierają miejscowej ludności pracę, a więc nie są zbyt mile widziani. Pod względem religii Bułgarzy w Besarabii są najczęściej prawosławni, ale silna na tym terenie ekspansja różnych odłamów protestantyzmu, doprowadziła do pluralizmu religijnego. Po upadku ZSRR wyremontowano, odbudowano, lub zbudowano, wiele cerkwi, które w czasach komunistycznych były w ogromniej większości zamknięte, a wiele obiektów sakralnych zburzono.<ref>Г. Георгиев, Е. Хатлас | tytuł = Вяра,всекидневие и локална култура. Функции на религията у българите и гагаузите от Бесарабия през постсоциалистическия период. [W:] Бесарабските българи: история, култура и език (25-годишина нагрупата ‹‹Етнология на българите›› в Центъра по етнология на Иститута културно наследство, АНМ и 20-годишнина на Научното дружество на българистите в Република Молдова). Кишинев‹‹S.Ş.B.››, 2014, s. 249-262.</ref>.

 

== Bibliografia ==

* {{Cytuj książkę |autor = Jerzy Hatłas | tytuł = Bułgarzy w Besarabii - 200 lat historii | wydawca = Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu | miejsce = Poznań | rok = 2014 | strony = | isbn = 978-83-89250-48-3}}

* Устройство задунайских переселенцев в Бессарабии и деятельность А.П. Юшневского. Сборник документов. (ред. Л.В. Черепнин). Кишинев 1957.