Wedyzm: Różnice pomiędzy wersjami

{{dopracować|źródła=2013-06}}

'''Wedyzm''' ('''religia wedyjska''') – najstarsza względnie poznana [[religia]] [[Indie|Indii]], [[henoteizm|henoteistyczna]], wywodząca się prawdopodobnie z okresu między połową drugiego tysiąclecia p.n.e. a początkiem pierwszego p.n.e. Jej zręby ukazują teksty [[Wedy|Wed]], w szczególności najstarsze zbiory - ''sanhity''. Była to religia ahierarchiczna, koncentrująca się wokół rozbudowanego ceremoniału ofiary wedyjskiej ([[jadźńa]], [[śrauta]]); w mniejszym stopniu obecne były także praktyki magiczne i rytuały związane z ogniskiem domowym (patrz: [[Atharwaweda]]). Przebieg ofiary wedyjskiej był dla jej uczestników odtworzeniem aktu [[kosmogonia|kosmogonicznego]] i zarazem czynnością podtrzymującą harmonijne istnienie wszechświata, co za tym, pomyślność życia ludzkiego – dlatego tak niezwykle ważny był jej prawidłowy przebieg. [[Świątynia|Świątynie]] i zwyczaj czczenia wizerunków bogów pojawia się w wedyzmie znacznie później, prawdopodobnie w efekcie obcych wpływów (być może [[Drawidowie|drawidyjskich]]).

 

Bogowie wedyjscy ([[dewa]]) to nadludzkie, nieśmiertelne istoty, przede wszystkim uosabiające zjawiska natury (np. [[Agni]] - ogień, [[Surja]] - Słońce, [[Waju]] - wiatr, [[Uszas]] - świt, [[Ratri]] - noc, itd.). Najważniejsi pośród nich to bóstwa związane z powstaniem wszechświata i utrzymaniem jego porządku: [[Agni]] (pośrednik między człowiekiem sprawującym ofiarę a przyjmującym ją bogami), [[Mitra (mitologia)|Mitra]], [[Waruna]], [[Wisznu]] (który zyska jeszcze na znaczeniu w późniejszym [[hinduizm]]ie), [[Soma]] i [[Indra]] (król bogów, uosobienie wojowniczego charakteru [[Ariowie|Ariów]]). To te bóstwa przede wszystkim należy pokrzepić świętym napojem - [[soma|somą]], topionym masłem ([[ghi]]) i świętymi słowami Wed w trakcie ofiary wedyjskiej. Wielu bogów okresu wedyjskiego ma swoje starsze odpowiedniki w [[Awesta|Aweście]] i [[mitologia perska|mitologii irańskiej]], choć często ich role uległy w wedyzmie znacznemu przekształceniu.

 

 

= Kosmologia =