Komisja śledcza (prawo międzynarodowe): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
uzupełnienie
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawa linków wewnętrznych i drobne redakcyjne - przy użyciu AWB
Linia 1:
'''Komisja śledcza''' ([[Język angielski|ang.]] ''International Commission of Inquiry'', [[fr.]] ''Commission internationale d'enquête'' "Międzynarodowa Komisja Śledcza") - organ mogący być powoływanym w trakcie [[spór (prawo międzynarodowe)|sporów międzynarodowych]] określony przez [[Konwencje haskie]] z 1899 i 1907 ustanawiające [[Stały Trybunał Arbitrażowy]]. Sprawy te omawia dział III (''On International Commission of Inquiry'', w oryginale [[fr.]] ''Des Commissions Internationales d'enquête'', w polskim tłumaczeniu: ''O międzynarodowych komisjach badań'').
 
Art. 9 głosi ''W zatargach o charakterze międzynarodowym, nie dotyczących ani honoru ani interesów żywotnych, a wynikłych wskutek różnicy zapatrywań na kwestie stanu faktycznego, Mocarstwa Umawiające się uważają za pożyteczne i pożądane, aby Strony, które nie mogły dojść do porozumienia w drodze dyplomatycznej, ustanowiły, o ile okoliczności na to pozwolą, międzynarodową Komisję badań, powołaną do ułatwienia rozstrzygania tych sporów, wyjaśniając, za pomocą badania bezstronnego i sumiennego, kwestie faktyczne.''
Linia 9:
Sprawozdanie Komisji, ograniczone do stwierdzenia faktów, pozostawia Stronom swobodę co do skutków, jakie zechcą nadać temu stwierdzeniu.
 
Pierwszą sprawą rozpatrzoną w tym trybie był [[incydent na Dogger Bank]] w 1905.
 
Traktaty zawarte w latach 1913 - 1915 przez [[Stany Zjednoczone|USA]] z kilkudziesięcioma innymi państwami, gównie amerykańskimi i kilkoma europejskimi (znane od nazwiska negocjatora jako Traktaty [[William Jennings Bryan|Bryana]]), ustanawiały stałe komisje, uprawnione do obejmowania jurysdykcją sporów wszelkiej natury, mogące badać zagadnienia faktyczne i prawne. Strony zobowiązywały się rezygnować z użycia siły przed końcowym sprawozdaniem, lecz podobnie jak w konwencjach haskich opinia komisji miała charakter wyłącznie doradczy<ref>W składzie pięcioosobowej komisji znaleźć się mieli przedstawiciele zwaśnionych stron oraz kraju neutralnego. ''Idea ta zaprezentowana w piśmie okólnym z 24 kwietnia 1913 r., kierowanym do przedstawicieli zagranicznych w [[Waszyngton]]ie, zyskała żywy oddźwięk. Wyrazem tego było podpisanie jeszcze do końca 1913 r. przez 6 państw wspomnianych układów. W sumie zaś do wybuchu wojny w 1914 r. USA zawarły 30 podobnych układów, z czego ratyfikację zakończono w 21 przypadkach.'' ([[Krzysztof Michałek]] ''Na drodze ku potędze'', 1991 s.254)</ref>.
 
[[Liga Narodów]] rozpatrzyła w ten sposób szereg sporów (m.in. [[Wyspy Alandzkie]] w 1920, [[Kłajpeda]] w 1923), art. 12 jej Paktu nakazywał skierować na drogę postępowania rozjemczego lub sądowego bądź do Rady Ligi każdy spór mogący spowodować zerwanie [[stosunki dyplomatyczne|stosunków dyplomatycznych]] między członkami organizacji. Pierwszym niepowodzeniem był [[incydent mukdeński]].
Linia 25:
==Link zewnętrzny==
* [http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000170657182 Postępowanie badawcze w pokojowym rozstrzyganiu sporów międzynarodowych w ramach Ligi Narodów i Narodów Zjednoczonych]
 
[[Kategoria:Rozwiązywanie sporów międzynarodowych| ]]